Lutherse Bijbel (1648)

Het xxij. Capittel.

Heeft, neffens allerley nuttelijcke leer-spreucken, drie deelen: I. Wort een goede naem gepresen, ende seker middel verhaelt, waer door deselve kan verkregen worden. II. Sommige hindernissen van eenen goeden name. III. Vermaninge ende voorder bericht van eenen goeden name.

I.1

HEt geruchte is kostelijcker, ⁺ dan grooten rijckdom; ende gunst beter, dan silver ende gout.

+ Eccl. 7.1, 2.

2

☜Rijcke ende arme moeten onder malkanderen zijn; ⁺ de HEERE heeftse alle gemaeckt☞.

+ Prov. 29,13.

3

De kloeck-sinnige siet het ongeluck ⁺ ende verbergt sich; de slechte gaen henen door, en worden beschadigt.

+ Prov. 27,12.

4

Waer men lijdt in des HEEREN vreese, daer is rijckdom, eere ende leven.

II.5

PRickels [ende] stricken zijn op den wegh des verkeerden; maer wie sich verre daer van maeckt, die bewaert sijn leven.

6

Gelijck men eenen jongen gewennet ⁺ soo en laet hy daer niet af, als hy out wort.

+ Jonck gewennet, out gedaen.

7

De rijcke heerscht over de arme; ende wie ontleent, die is des leeners knecht.

8

Wie onrecht zaeyt, ⁺ die sal moeyte maeyen: ende sal door de roede sijner boosheyt om-komen.

+ Job. 4,8. Hos. 10,13.

9

Een ^a goet ooge wort gesegent: want hy geeft van sijn broot den armen.

a Goet ooge) dat is, een milde Mensch. 2 Cor. 9,6.

[fol. 266v]

10

Drijft den spotter uyt, ⁺ so gaet het gekijf wegh; so houdt de twist ende smaet op.

+ Prov. 26,20.

11

Wie een trouw herte ende lieflijcke reden heeft, ⁺ diens vrient is de Koninck.

+ Psal. 101,6.

12

De oogen des HEEREN bewaren ^b goeden raet: maer de woorden des verachters verkeert Hy.

b Goeden raet) wat goet blijft in leeren ende raden, dat behoedt Godt: anders is der valsche monden soo veel, dattet altemael soude verdorven worden.

13

^* De luyaert seyt: Daer is een leeuw buyten; ick mochte ^c gedoodt worden op de strate.

* Prov. 26,13.

c Gedoodt) dat zijn Predikanten, Regenten, gesin, die den vos niet en bijten, en gaen niet door dick ende dun.

14

⁺ Der hoeren mont is een diepe kuyl; wien de HEERE ongenadigh is, die valt daer-in.

+ Prov. 2,16. cap. 5,3. cap. 7,5. cap. 23,27.

15

⁺⁺ ☜Dwaesheyt steeckt den jongen in ’t herte; maer de roede der tucht salse verre van hem drijven☞.

++ Prov. 13,24. cap. 19,18. cap. 23,13. cap. 29.15, 17.

16

^/ Wie den armen onrecht doet, dat sijns goets veel worde; die sal oock eenen rijcken geven, ende gebreck lijden.

/ Prov. 14,31. cap. 17,5. Jes. 33,1.

III.17

^// NEygt uwe ooren, ende hoort de woorden der Wijsen; ende neemt ter herten mijne leere:

// Prov. 1.5, 6. cap. 2.1, 2. cap. 3.1, 2. cap. 4. 1, 2. cap. 5.1, 2.

18

Want het sal u sacht doen, als ghyse by u sult behouden; ende sullen al te samen door uwen mont ^d wel gelucken.

d Wel gelucken) ghy sult u ende anderen daer mede nut zijn, ende helpen.

19

^* Op dat uwe hope zy op den HEERE; ick moet u sulcx ⁺ dagelijcx vermanen, u te goede.

* Prov. 3,5.

+ Philip. 3,1.

20

En hebbe’ ick ’t u niet menighvuldelijck voor-geschreven, met raden ende leeren?

21

⁺⁺ Dat ick u bekent maeckte eenen gewissen gront der waerheyt; dat ghy recht ^e antwoorden kondet den genen, die u senden.

++ Luc. 1,4.

e Antwoorden) Ghy kont met een goede conscientie seggen: Ia heere, ’t is geschiedt, wat ghy my bevolen hebt: want ghy weet, dattet Godt behaegt, wat ghy doet nae sijn Woort.

22

^* En berooft den armen niet, hoewel hy arm is: ende ⁺ en onder-druckt den ellendigen niet in de poorte.

* Zach. 7,10.

+ Exod. 23,6. Job 31,13. Psal. 82.3, 4.

23

⁺⁺ Want de HEERE sal hare sake handelen, ende sal hare onder-treders onder-treden.

++ Exod. 22.22, 23. Psal. 10,18. Prov. 23,11.

24

En vergeselschapt u niet met eenen toornigen man; ende houdt u niet tot eenen grimmigen man:

25

Ghy mocht sijnen wegh leeren, ende uwer ziele egernisse ontfangen.

26

En zijt niet by de gene, die hare hant verplichten, ⁺ ende voor schulden borge worden.

+ Prov. 6,1. cap. 11,15. cap. 17,18. cap. 20,16.

27

Want so ghy ’t niet niet en hebt te betalen, so sal men u uw’ bedde onder u wegh nemen.

28

En drijft niet te rugge de voorige palen, ⁺ die uwe vaders gemaeckt hebben.

+ Deut. 19,14. cap. 27,17. Prov. 23,10.

29

Siet ghy eenen man spoedigh in sijn werck, die sal voor de Koningen staen; ende en sal niet voor de onedele staen.