Lutherse Bijbel (1648)

Het xix. Capittel.

Heeft, neffens andere tusschen-loopende leeren, twee deelen: I. Wort bewesen, waerom men eenen Dromen niet verachten, ende sijne rechtveerdige sake niet onderdrucken en moet. II. Worden verhaelt sekere middelen, om den toorn te dempen.

I.1

EEn arm man, ⁺ die in sijne vromigheyt wandelt, is beter dan een verkeert man met sijne lippen, ⁺ die doch een sot is.

+ Prov. 28,6.

+ Psal. 49,11.

2

Waer men niet met vernuft en handelt, daer en gaet ’et ^a niet wel toe: ende wie snel is met de voeten, die doet schade.

a Niet wil) Want d’een moet den anderen dulden.

3

De dwaesheyt eens Menschen verleydt sijnen wegh, ⁺ dat sijn herte tegen den HEERE raest.

+ Jac. 1.13, etc.

4

Goet maeckt vele vrienden; maer de arme wort van sijne vrienden verlaten. ⁺

+ Prov. 14,20.

5

Een valsch getuyge en blijft niet ongestraft; ende wie vermetelijck leugenen spreeckt, ⁺ die en sal niet ontkomen.

+ Deut. 19.18,19. Prov. 21,28.

6

Vele wachten op den persoon des Vorsten; ende zijn altemael vrienden des genen, die geschencken geeft.

7

Den armen haten alle sijne broeders; ja oock sijne vrienden maken hen verre van hem: ⁺ ende wie hem op woorden verlaet, dien en gewordt niets.

+ Prov. 14,20.

8

Wie kloeck is, die heeft sijn leven ^b lief; ende de verstandige vindt wat goets.

b Heeft lief) hy wacht hem voor gevaerlijckheyt, ende trouwt den Menschen niet in hare goede woorden.

9

^* Een valsch getuyge en blijft niet ongestraft; ende wie vermetelijck leugen spreeckt, die sal om-komen.

* Prov. 19,5.

10

⁺ Den sot en staet ’et niet wel, goede dagen te hebben; ⁺⁺ veel min eenen knecht, te heerschen over Vorsten.

+ Prov. 17,16. cap. 26,1.

++ Prov. 30.22, 32.

11

Wie ^c verduldigh is, die is een kloeck Mensch; ende ’t is hem eerlijck, dat hy ondeugt als ongehoort verdragen kan.

c Verduldigh) Wie wel verdragen kan, die sal wijs worden.

12

^/ De ongenade des ^d Konincx is gelijck het brullen eens jongen leeuws; maer sijne genade, is gelijck dauw op het gras.

/ Prov. 16.14, 15.

d Konincx) Rom 13,4. Hy en draegt het sweert niet te vergeefs.

[fol. 265v]

13

Een sotachtigh soon is sijnes vaders herten-leet; ^{+ *} ende een kijfachtigh wijf is een gestadigh druypen.

+ Prov.10,1. cap. 15,20. cap. 17.25.

* Prov. 21,19. cap. 27.15.

14

Huys ende goet erft men van de ouderen: ⁺ maer een vernuftigh wijf komt van den HEERE.

+ Prov. 18,22.

15

⁺⁺ Luyheyt brengt den slaep; ende eene trage ziele zal honger lijden.

++ Prov. 6,9. cap. 10.4, 5. cap. 13,4. cap 19,15. cap. 20,13.

II.16

WIe het gebodt bewaert ^/ die bewaert sijn leven: maer wie sijnen wegh veracht, die sal ^e sterven.

/ Prov. 3.21, 22. Luc. 11,28.

e Sterven) hy komt Meester Hans in de handen, ende aen de galge: want ongehoorsame kinderen en ontloopen hem niet.

17

☜Wie sich des armen ontfermt, die leent den HEERE; die sal hem weder het goede vergelden☞.

18

^* Tuchtigt uwen soon, terwijl der noch hope is; maer en laet uwe ziele niet beweegt worden, om hem te ⁺ dooden.

* Prov. 13,24. cap. 22,15. cap. 23.13.

+ Eph. 6,4.

19

Want groote grimmigheyt brengt schade; daerom laet hem los, so kont ghy hem meer tuchtigen.

20

Hoor nae den raet, ⁺ ende neemt tucht aen, op dat ghy hier nae-maels wijs zijt.

+ Prov. 1,8.

21

Daer zijn vele aen-slagen in eens mans herte; ⁺ maer de raet des HEEREN blijft bestaen. ⁺

+ Prov. 16.1, 9.

+ Iob. 23,13. Psal. 33,11. ende 115,3. Ies. 46,10.

22

Een Mensch heeft lust aen sijne weldaet; ende een arme is beter dan een leugenaer.

23

De vreese des HEEREN vordert ten leven, ⁺ ende sal sadt blijven; dat geen quaet haer besoecken en sal.

+ Psal. 34,10.

24

De luyaert verbergt sijne hant in den pot, ⁺ ende en brengtse niet weder ^f tot der mont.

+ Prov. 26,15.

f Tot den mont) gelijck men seyt, hy is so luye, dat hy van luyheyt niet eten en magh, of hy al schoon de hant in de schotel, ofte het eten voor hem heeft: dat zijn de Leeraers, Regeerders, gesin, die haer ampt onder-laten, hoewel sy ’t lichtelijck konden uyt-richten.

25

Slaet men den spotter, so wort de slechte ^* kloeck-sinnigh: bestraft men eenen verstandigen, so wort hy vernuftigh.

* Prov. 21,11.

26

Wie den vader verstoort, ende de moeder verjaegt, die is een schandelijck ende vervloeckt kint.

27

⁺ Laet af, mijn soon, te hooren de tucht, die daer af-leyt van vernuftige leeringe.

+ Psal. 119,37.

28

Een loos getuyge bespott het recht; ende der godt-loosen mont verslindt het onrecht.

29

⁺⁺ Den ^g spotters zijn straffen bereydet; ende slagen op der sotten rugge.

++ Prov. 10,13.

g Spotters) ongehoorsame loose boeven moet Meester Hans geesselen: daer-toe komen sy gewis.