Lutherse Bijbel (1648)

Het xviij. Capittel.

Handelt onder anderen van de scheuringe der goede vrienden in twee deelen: I. Is de hooft-leere in ’t gemeyn. II. Wort bewesen, hoe schadelijck de scheuringe zy in allerley standen.

I.1

WIe sich af-sondert, ⁺ die soeckt wat hem gelust, ende settet hem tegen al wat goet is.

+ Non veritatem, sed sua quaerit.

2

Een sot en heeft geenen lust aen ’t verstant; maer tot dien, wat in sijn herte steeckt.

3

Waer de godt-loose henen komt, ⁺ daer komt verachtinge, ende smaet met hoon.

+ Prov. 11,2.

4

De woorden in eens mans mont zijn [gelijck] diepe wateren; ⁺ ende de welle der wijsheyt is een vollen stroom.

+ Prov. 13,14.

II.5

’t TEn is niet goet den persoon des godt-loosen te achten; ⁺ om den Rechtveerdigen in het gerichte te buygen.

+ Lev. 19,15. Deut. 1,17. cap. 16,19. Prov. 24,23.

6

De lippen des sotten brengen twist; ende sijn mont worstelt nae slagen.

7

De mont des sotten schaedt hem selven; ⁺ ende sijne lippen vangen sijne eygene ziele. ⁺

+ Prov. 10,14. cap. 13,3.

+ Prov. 12,13.

8

De woorden des achter-klappers zijn slagen, ⁺ ende gaen eenen door ’t herte.

+ Prov. 26,21.

9

Wie traegh is in sijnen arbeyt, die is een broeder des genen, die het sijne door-brengt.

10

☜De Naem des HEEREN is een vaste borcht; ⁺ de Rechtveerdige loopt daer henen, ende wort beschermt☞.

+ 2 Sam. 22,51. Psal. 18,3. ende 61,4. Prov. 9,25.

11

Het goet des rijcken is hem een vaste stadt, ⁺ ende gelijck een hooge muer ront-om hem.

+ Prov. 10,15.

12

☜Wanneer yemant te gronde gaen sal, ⁺ so wort sijn herte te voren hooveerdigh: ⁺ ende eer men ter eeren komt, so moet men te voren lijden☞.

+ Prov. 11,2. cap. 16,18.

+ Prov. 15,33.

13

Wie antwoordt, ⁺ eer hy hoort, dien is het sotheyt ende schande.

+ Sir. 11,8.

14

Wie een vrolijck herte heeft, ⁺ die weet sich in sijn lijden te houden: maer als de moet neder-leyt, wie kan het dragen?

+ Prov. 15,13. cap. 17,22.

15

Een verstandigh herte weet hem vernuftelijck te houden: ende de wijse hooren geerne, dat men vernuftelijck handelt.

16

^a Het geschenck des Menschen maeckt hem ruymte, ende brengt hem voor de groote [Heeren.]

a Gelt brengt voor de Heeren.

17

De Rechtveerdige is sijner sake te voren gewisse: ⁺ komt sijn Naeste, so vindt hy hem alsoo.

+ Prov. 25,8.

18

Het lot stillet den twist; ende scheydet tusschen de Machtige.

19

Een broeder die ^b vertoornt is, ⁺ houdt herder dan een vaste stadt; ende twist [houdt herder], dan een grendel aen een paleys.

b Vertoornt) Wanneer d’een broeder van den anderen vertoornt wort, so so is lichter een vaste stadt te winnen, dan hem te versoenen: hoe naeder ende liever vrient, hoe bitterder ende heftiger toorn; als tusschen man ende wijf, tusschen susters ende broeders, etc.

+ Sir. 37.2.

20

^* Eenen man wort vergolden daer-nae als sijn mont gesproken heeft; ende wort versadigt van de vrucht sijner lippen.

* Prov. 12,14. cap. 13,2.

21

⁺ Doot ende leven staen in der tonge gewelt: wiese lief heeft, die sal van hare vrucht eten.

+ Prov. 21,23. Jac. 3,2.

22

⁺⁺ Wie een echte-vrouwe vindt, die vindt wat goets, ende ^c kan vrolijck zijn in den HEERE.

++ Prov. 19,14.

c Vrolijck zijn) Wanneer ’t schoon somtijts heel ongelijck toe-gaet, so weet hy doch, dat sijn echte staet Gode behagelijck is, als sijn schepsel ende ordeninge: ende wat hy daer-in doet ofte lijdt, dat heet voor Godt wel gedaen ende geleden.

23

Een arm man spreeckt met smeecken: een rijck man antwoordt stoutelijck.

24

Een getrouwe vrient ^d bemint meer, ^/ ende staet vaster by eenen, dan een broeder.

d De vreemde doen dickwils meer goets, dan d’eygene vrienden.

/ Prov. 17,17. Sir. 6,16.