Lutherse Bijbel (1648)

Het xvj. Capittel.

Heeft drie deelen: I. Een bewijs, dat Godt selfs alles goets in de Menschen wercke. II. Hoe haer de kinderen Godts moeten dragen. III. Het besluyt.

I.1

DE Mensch sett hem wel wat voor in ’t herte; ⁺ maer van den HEERE komt, wat de tonge spreken sal.

+ Prov. 16,9. cap. 19,21. cap. 20,24. Ier. 10,23.

2

Eenen yegelijcken duncken sijne wegen reyn zijn: ⁺ maer alleen de HEERE maeckt het herte gewisse.

+ Prov. 21,2.

3

Beveelt den HEERE uwe wercken; ⁺ so sullen uwe aen-slagen voort-gaen.

+ Psal. 37,5. ende 55,23. Matth. 6,25. Luc. 12,22. 1 Petr. 5,7.

4

☜De HEERE maeckt alles om sijns selfs wille; ⁺ oock den godt-loosen tot den quaden dagh☞.

+ Iob 21,30.

5

Een hooveerdigh herte is den HEERE een grouwel, ⁺ ende en sal niet ongestraft blijven; ⁺ al waer ’t oock dat sy alle malkanderen aen-hingen.

+ Prov. 6.16, 17. cap. 8,13. cap. 15,25.

+ Prov. 11,21.

6

Door goedertierenheyt ende trouwe wort de misdaet ^a versoent; ende door de vreese des HEEREN mijdet men het quade.

a Versoent) by Godt ende de Menschen: want Godt wendt de straffe, ende de Menschen worden vrienden daer-door.

7

☜Als yemants wegen den HEERE wel-behagen, so maeckt Hy oock sijne vyanden met hem te vreden☞.

8

’t Is beter weynigh met gerechtigheyt, ⁺ dan veel in-komste met onrecht.

+ Psal. 37,16. Prov. 15,16.

9

Des Menschen herte slaet sijnen wegh aen; maer de HEERE alleen geeft, dat hy voort-gaet.

10

Prophetie is in de mont des

[fol. 264v]

^b Konincx; sijn mont en feylt niet in ’t gerichte.

b Konincx) want hy richtet nae het recht ofte de Wet, ’t welck Godt bevestigt ende gebiedt, als een openbaer ampt.

11

^* Een rechte weegh-schale ende gewichte is van den HEERE: ende alle ponden in den sack zijn sijn werck.

* Lev. 19,36. Deut. 25.13, etc. Prov. 11,1. cap. 10.10, 23.

12

Voor de Koningen onrecht te doen, is een grouwel; ⁺ want door gerechtigheyt wort de throon bevestigt.

+ Prov. 25,5.

13

Recht raden behaegt de Koningen; ende wie recht toe radet, die wort bemint.

14

Des Konincx grimmigheyt is een bode des doots; ⁺ maer een wijs man sal hem versoenen.

+ Prov. 19,12. cap. 20,2.

15

Als des Konincx aengesicht vriendelijck is, ⁺ dan is het leven: ende sijne genade is gelijck een avont-regen.

+ Prov. 19,12.

II.16

NEemt aen de wijsheyt, want sy is beter dan gout; ⁺ ende verstant hebben, is edelder dan silver.

+ Job. 28,15. Psal. 19,11. ende 119,72. Prov. 3.14, 15. cap. 8.11, 19.

17

Der Vromen wegh mijdet het quade; ende wie sijnen wegh bewaert, die behoudt sijn leven.

18

☜Wie te gronde gaen sal, die wort te voren hoogh-moedigh; een hooveerdigh ende trotsigh gemoet komt voor den val☞. ⁺

+ Prov. 11,2. cap. 17,19. cap 18,12. Sir. 10,16.

19

’t Is beter nederigh van gemoet te zijn met d’ellendige, dan roof uyt te deelen met de hooveerdige.

20

Wie eene sake kloeckelijck beleyt, die vindt geluck; ende wel dien, die hem op den HEERE verlaet. ⁺

+ Psal. 2,12. ende 34,9. ende 125,1. Jes. 30,18. Ier. 17,7.

21

Een verstandige wort geroemt voor een wijs man; ende lieflijcke redenen leeren wel.

22

Kloeckheyt is een levendige fonteyne dien, ⁺ diese heeft; maer de ^c tucht der sotten is sotheyt.

+ Prov. 13,14.

c Tucht) hare leere, wijsheyt, heyligheyt, etc.

23

Een wijs herte spreeckt kloeckelijck, ende leert wel.

24

De redenen des vriendelijcken zijn honigh-seem; troosten de ziele, ende ververschen de gebeenten.

25

Menigen behaegt een wegh wel; ⁺ maer sijn laetste strecket ter doot.

+ Prov. 14,12.

26

Menigh komt tot groot ongeluck, door sijn eygen mont.

27

Een loos Mensch graeft nae ongeluck; ⁺ ende in sijnen monde brandt vyer.

+ Prov. 12,18. Iac. 3,6.

28

Een verkeert Mensch richtet twist aen: ⁺ ende een achter-klapper maeckt de Vorsten on-eens.

+ Prov. 15,18. cap. 26,21. cap. 29,22.

29

Een wrevel-moedige lockt sijnen Naesten, ⁺ ende en leydt hem op geenen goeden wegh.

+ Prov. 1.10, 16. cap. 6.13, 14. cap. 10,10.

30

Wie met de oogen wenckt, die en denckt niet goets; ende wie met de lippen beteeckent, die vol-brengt het quade.

31

Grijse hayren zijn eene kroone der eeren, die op den wegh der gerechtigheyt gevonden worden.

32

☜Een lanck-moedige is beter dan een stercke: ende die sijns moets een heere is, dan de gene die steden wint☞.

III.33

HEt lot wort in den schoot geworpen: maer het valt als de HEERE wil.