Lutherse Bijbel (1648)

Het iiij. Capittel.

Worden verhaelt vijf wonder-wercken Elise: I. Elisa beschickt eener arme weduwe veel olye, daer mede sy haer schult betaelt. II. Sijne weerdinne wort vruchtbaer. III. Hy verweckt haren soon met sijn gebedt van den dooden. IV. Hy maeckt de Coloquinten met meel soet ende gesondt: ende spijst V. hondert mannen met twintigh gersten brooden.

I.1

ENde een wijf onder de wijven der kinderen der Propheten riep tot Elisa, seggende: Uwe knecht mijn man is gestorven; so weet ghy, dat hy uwe knecht den HEERE vreesde: nu komt de schuld-heere, ende wil mijne beyde kinderen nemen tot eygen knech-ten. ⁺

+ Lev. 25,39.

2

Elisa sprack tot haer: Wat sal ick u doen? segt my, wat hebt ghy in ’t huys? Sy sprack: Uwe dienst-maegt en heeft niets in ’t huys, dan eene oly-kruycke.

3

Hy sprack: Gaet henen, ende eyscht van buyten van alle uwe na-buerinnen ledige vaten; ende der selver niet weynigh.

4

Ende gaet in, ende sluyt de deure achter u toe met uwe sonen, ende giet in alle vaten; ende als ghyse gevult hebt, so geeftse wech.

5

Sy ginck henen, ende sloot de deure achter haer toe, met hare sonen; die brochten haer de vaten toe, so goot sy in.

6

Ende doe die vaten vol waren, sprack sy tot haren soon: Langt my noch een vat hier. Hy sprack tot haer: Hier en is geen vat meer. Doe stont de olye stille.

7

Ende sy ginck henen, ende seyde het den Man Godts aen. Hy sprack: Gaet henen, verkoopt de olye, ende betaelt uwen schuld-heere: maer ghy ende uwe sonen geneert u van het overige.

II.8

ENde het geviel op eenen tijt, dat Elisa nae Sunem ginck; aldaer was een rijcke vrouwe, die hielt hem op, dat hy by haer at. Ende als hy nu dickwils aldaer door-trock, ginck hy tot haer in, ende at by haer.

9

Ende sy sprack tot haren man: Siet, ick merke, dat dese Man Godts heyligh is, die altoos hier door gaet.

10

Laet ons hem een kleyn berderen kamer boven maken, ende een bedde, tafel, stoel ende kandelaer daer in setten; op dat, als hy tot ons komt, daer logere.

11

Ende het geviel op eenen tijt, dat hy daer in quam, ende logeerde boven in de kamer, ende sliep daer in.

12

Ende sprack tot sijnen jongen Gehasi: Roept de Sunamitische. Ende doe hyse riep, tradt sy voor hem.

13

Hy sprack tot hem: Segt haer, siet, ghy hebt ons allen desen dienst gedaen; wat sal ick u doen? Hebt ghy eene sake aen den Koninck, ofte aen den Velt-hooft-man? Sy sprack: ^a Ick woone onder mijn volck.

a Ick woone) dat is, ick hebbe te hove niet te doen, ick woone onder de lieden alleen.

14

Hy sprack: Wat sal men haer dan doen? Gehasi sprack: Och! sy en heeft geenen soon, ende haer man is out.

15

Hy sprack: Roeptse. Ende doe hyse riep, tradt sy in de deure.

16

Ende hy sprack: Ontrent desen tijt over een jaer sult ghy eenen soon om-helsen. Sy sprack: Och niet, mijn Heere, ghy Man Godts, en liegt uwer dienst-maegt niet.

17

Ende de vrouwe wiert swanger, ⁺ ende baerde eenen soon ontrent den selven tijt over ^b een jaer; soo haer Elisa geseyt hadde.

+ Gen. 18,14.

b Id est, more anni currentis, quo vivitur à cunctis animantibus.

III.18

DOe nu het kint groot wiert, geviel ’t, dat het tot sijnen vader, tot de maeyers uyt-ginck.

19

Ende sprack tot sijnen vader: ô mijn hooft, mijn hooft! hy sprack tot sijnen jongen: Brengt hem tot sijne moeder.

20

Ende hy nam hem, ende bracht hem in tot sijne moeder: ende sy sette hem op haren schoot tot den middagh toe; doe sterf hy.

21

Ende sy ginck op, ende leyde hem op ’t bedde des Mans Godts, sloot toe, ende ginck uyt;

22

Ende riep haren man, ende sprack: Sendt my eenen van de jongens, ende eene eselinne; ick wil tot den Man Godts, ende weder komen.

23

Hy sprack: Waerom wilt ghy tot hem? ’t en is doch heden geene nieuwe Mane, noch Sabbath. Sy sprack: ’t Is wel.

24

Ende sy sadelde de eselinne, ende sprack tot den jongen: Drijft voort, ende en houdt my niet op in ’t rijden, soo ick u segge.

25

Alsoo trock sy henen, ende quam tot den Man Godts, op den bergh Carmel. Maer alsse de Man Godts tegen hem over sagh, sprack hy tot sijnen jongen Gehasi: Siet de Sunamitische is daer.

26

So loopt haer nu te gemoete, ende vraegt haer, Of ’t haer ende haren man ende sone wel gae? Sy sprack: ’t Is wel.

27

Doe sy nu tot den Man Godts op den bergh quam, hielt sy hem by sijne voeten. Maer Gehasi tradt toe, dat hyse af-stiet. Maer de Man Godts sprack: Laetse geworden; want hare ziele is bedroeft, ende de HEERE heeft het my verborgen, ende niet kondt gedaen.

28

Sy sprack: Wanneer hebb’ ick eenen soon gebeden van mijnen Heere? Seyd’ ick niet, ghy en soudt my niet bedriegen. ⁺

+ 2 Reg. 4,16.

29

Hy sprack tot Gehasi: Gordt

[fol. 160v]

uwe lendenen, ende neemt mijnen staf in uwe hant, ende gaet henen, ⁺ (Is ’t dat u yemant ontmoet, so en groet hem niet; ende groet u yemant, so en danckt hem niet) ende legt mijnen staf op des jongens aengesicht.

+ Luc. 10,4.

30

Maer de moeder des jongens sprack: Soo waerachtigh als de HEERE leeft, ende uwe ziele, ick en laet van u niet af. Doe stont hy op, ende ginck haer nae.

31

Gehasi nu ginck voor hen henen, ende leyde den staf den jongen op het aengesicht; maer daer en was geene stemme, noch gevoelen. Ende hy ginck wederom hem te gemoete, ende gaf’t hem te kennen, seggende: De jongen en is niet ontwaeckt.

32

Ende doe Elisa in ’t huys quam, siet, doe lagh de jongen doot op sijn bedde.

33

Ende hy ginck in, ⁺ ende sloot de deure voor hen beyde toe; ende badt tot den HEERE.

+ Matth. 6,6.

34

Ende klom op, ⁺ ende leyde sich op het kint, ende leyde sijnen mont op des kints mont, ende sijne oogen op sijne oogen, ende sijne handen op sijne handen, ende breydde sich alsoo over hem, dat des kints lijf warm wiert.

+ 1 Reg. 17,21.

35

Maer hy stont wederom op, ende ginck in ’t huys eenmael herwaerts ende derwaerts, ende klom op, ende breydde sich over hem. Doe niesde de jongen seven-mael; daer nae dede de jongen sijne oogen op.

36

Ende hy riep Gehasi, ende sprack: Roept de Sunamitische. Ende doe hyse riep, quam sy tot hem in. Hy sprack: Neemt uwen soon op.

37

Doe quam sy ende viel tot sijne voeten, ende aen-badt ter aerden, ende nam haren soon op, ende ginck uyt.

IV.38

DOe nu Elisa weder te Gilgal quam, so wiert een dieren tijt in ’t lant: ende de kinderen der Propheten woonden voor hem. Ende hy sprack tot sijnen jongen, Set eenen grooten pot aen, ende koockt een moes voor de kinderen der Propheten.

39

Doe ginck daer een op’t velt, om kruyt te lesen, ende vondt wilde rancken, ende las daer van sijn kleet vol coloquinten: ende doe hy quam, sneedt hyse in den pot tot moes; want hy en kendense niet.

40

Ende doe sy het op-schepten voor de mannen om te eten, ende sy van’t moes aten, riepen sy, ende spraken: ô Man Godts, de doot is in den pot: want sy en konden ’t niet eten.

41

Maer hy sprack: Brenget meel hier. Ende hy dede ’t in den pot, ende sprack: Schept het voor het volck op, dat sy eten. Doe wasser niet quaets in den pot.

V.42

MAer daer quam een man van Baal-Salisa, die bracht den Man Godts eersteling-brooden, namelijck twintigh gersten brooden, ende nieuw koren in sijn kleet. Maer hy sprack: Geeft het den volcke, dat sy eten.

43

Sijn dienaer sprack: Wat sal ick hondert man daer van geven? hy sprack: ⁺ Geeft den volcke, dat sy eten: want soo spreeckt de HEERE: Men sal eten, ende daer sal over-blijven. ⁺

+ Joh. 6,9.

+ Joh. 6,11.

44

Ende hy sette ’t hen voor, dat sy aten; ende daer bleef noch over, nae het woort des HEEREN.