Lutherse Bijbel (1648)

Het xvij. Capittel.

Handelt van Davids treffelijcke daet tegen Goliath, in vier deelen: I. Goliaths trotsigh uyt-dagen. II. Davids aen-komste in ’t leger Israëls. III. Davids begeerte ende gelegentheyt met Goliath te strijden. IV. David strijdt tegen Goliath, ende velt hem.

I.1

DE Philisteën vergaderden haer heyr ten strijde, ende quamen te samen te Socho in Iuda, ende legerden sich tusschen Socho ende Aseka, aen ’t eynde Damim.

2

Maer Saul ende de mannen Israëls quamen te samen, ende legerden hen in ’t Eycken-dal; ende rusteden sich uyt ten strijde tegen de Philisteën.

3

Ende de Philisteën stonden op eenen bergh aen gene zijde, ende de Israëliten op eenen bergh aen dese zijde, so dat ’er een dal tusschen hen was.

4

Doe tradt daer voor uyt den leger der Philisteën een Reuse, met name Goliath van Gath; ses ellen ende een hand-breet hoogh.

5

Ende hadde eenen koperen helm op sijn hooft, ende een schubbachtigh pantsier aen; ende ’t gewichte sijns pantsiers was vijf duysent sikelen kopers.

6

Ende hadde een koperen been-harnasch aen sijne scheenen, ende een koperen schilt op sijne schouderen.

7

Ende de schacht sijner spiesse was als een wevers-boom, ende het yser sijner spiesse hadde ses hondert sikelen ysers; ende sijn schilt-drager ginck voor hem henen.

8

Ende hy stont ende riep tot de slagh-ordens Israëls, ende sprack tot hen: Wat zijt ghy-lieden uyt-getrocken, om u toe te rusten in eenen strijt? En ben ick niet een Philisteën, ende ghy-lieden

[fol. 124v]

Sauls knechten? verkieset eenen onder u, die tot my af-kome.

9

Kan hy tegen my strijden, ende slaet my; so willen wy uwe knechten zijn: maer kan ick hem overweldigen, ende slae hem; so sult ghy-lieden onse knechten zijn, dat ghy ons dienet.

10

Ende de Philisteus sprack: Ick hebbe heden ten dage den slagh-ordens Israëls gesproken: geeft my eenen, ende laet ons met malkanderen strijden.

11

Doe Saul ende gantsch Israël dese redenen des Philisteus hoorden, so ontsetteden sy hen, ende vreesden hen seer.

II.12

MAer David was eens Ephratischen mans soon, van Beth-lehem Iuda, die hiet Isai: die hadde acht sonen, ende was een out man tot Sauls tijden, ende was bedaegt onder de mannen.

13

Ende de drie grootste sonen Isai waren met Saul in den strijt getrocken, ende hieten met namen, Eliab de eerst-geboren, Aminadab de tweede, ende Samma de derde.

14

Maer David was de jonghste. Doe nu de drie outste met Saul in den krijgh trocken; ⁺

+ 1 Sam. 16,11.

15

So ginck David wederom van Saul, dat hy de schapen sijns vaders soude hoeden tot Beth-lehem. ⁺

+ 1 Sam. 16,19.

16

Maer de Philisteus tradt toe ’s morgens vroegh ende ’s avonts; ende stelde sich daer veertigh dagen lanck.

17

Maer Isai sprack tot sijnen soon David: Neemt voor uwe broederen dit Epha van versengde ayren, ende dese tien brooden, ende loopt in ’t heyr tot uwe broederen;

18

Ende dese tien versche keesen, ende brengtse den Hooft-man: ende besoeckt uwe broeders, of het hen wel gaet; ende neemt wat sy u bevelen.

19

Maer Saul ende sy, ende alle mannen Israëls waren in het Eycken-dal, ende streden tegen de Philisteën.

20

Doe maeckte sich David ’s morgens vroegh op, ende liet de schapen den hoeder, ende droegh, ende ginck henen, gelijck hem Isai geboden hadde, ende quam tot den wagen-burgh; ⁺ ende het heyr was uyt-getrocken, ende hadde sich toe-gerust, ende sy riepen in den strijt.

+ 1 Sam. 26,5.

21

Want Israël hadde sich toe-gerust; so waren de Philisteën tegen hare slagh-ordens oock toe-gerust.

22

Doe liet David het vat dat hy droegh, onder den bewaerder der vaten; ende liep tot den slagh-orden, ende ginck daer-in, ende groette sijne broeders.

23

Ende doe hy noch met hen sprack, siet, doe tradt voort de Reuse, met name Goliath, de Philisteus van Gath, uyt der Philisteën slagh-ordenen, ende sprack als te voren: ende David hoorde ’t.

24

Maer yeder man in Israël, als hy den man sagh, so vluchtte hy voor hem, ende vreesde hem seer.

25

Ende yeder man in Israël sprack: Hebt ghy-lieden dien man gesien voort-treden? want hy is voort--getreden om Israël hoon te spreken: ende wie hem slaet, dien wil de Koninck seer rijck maken, ende hem sijne dochter geven, ende wil sijns vaders huys vry maken in Israël.

III.26

DOe sprack David tot de mannen, die by hem stonden: Wat sal men dien doen, die desen Philisteus slaet, ende de schande van Israël wendet? want wie is de Philisteus, dese onbesneden, die de slagh-ordens des levendigen Godts hoont?

27

Doe seyde hem het volck als te voren: Soo sal men doen dien, die hem slaet.

28

Ende Eliab sijn grootste broeder hoorde hem spreken met die mannen; ende vergrimde met toorn tegen David, ende sprack: Waerom zijt ghy af-gekomen? ende waerom hebt ghy de weynige schapen gins in de woestijne gelaten? ick kenne uwe vermetenheyt wel, ende uws herten boosheyt: want ghy zijt af-gekomen, dat ghy den strijt saegt.

29

David antwoordde: Wat hebb’ ick dan nu gedaen? en isset my niet bevolen?

30

Ende wendde sich van hem tot eenen anderen, ende sprack, gelijck hy te voren geseyt hadde: doe antwoordde hem het volck als te voren.

31

Ende doe sy de woorden hoorden die David seyde, verkondigden sijse voor Saul; ende hy liet hem halen.

32

Ende David sprack tot Saul: Geenen Mensche en ontvalle het herte om diens wille; uwe knecht sal henen gaen, ende met den Philisteus strijden.

33

Maer Saul sprack tot David: Ghy en kont niet henen gaen tegen desen Philisteus, om met hem te strijden: want ghy zijt een jongelinck, maer dese is een krijghs-man van sijner jeugt af.

34

Maer David sprack tot Saul: Uwe knecht hoedde de schapen sijns vaders; ende daer quam een leeuw, ende een beyr, ende droegh een schaep wegh van de kudde.

35

Ende ick liep hem nae, ende sloegh hem, ende redde ’t uyt sijnen monde: ende doe hy hem tegen my stelde, ⁺ so greep ick hem by sijnen baert, ende sloegh hem, ende doodde hem.

+ Sir. 47,3.

36

Alsoo heeft uwe knecht geslagen beyde den leeuw ende den beyr: so sal nu dese Philisteus de onbesneden zijn, gelijck als dier een; want hy heeft geschendt de slagh-ordenen des levendigen Godts.

37

Ende David sprack: De HEERE, die my van den leeuw ende beyr geredt heeft, die sal my oock redden van desen Philisteus.

IV.38

ENde Saul sprack tot David: Gaet henen, de HEERE zy met u! ende Saul trock David sijne kleederen aen, ende sette hem eenen koperen helm op sijn hooft, ende dede hem een pantsier aen.

39

Ende David gordde sijn sweert over sijne kleederen, ende begon te gaen; want hy en hadde ’t noyt versocht. Doe sprack David tot Saul: Ick en kan al-

[fol. 125r]

soo niet gaen; want ick en ben ’t niet gewent; ende leyde ’t van sich.

40

Ende nam sijnen staf in sijne hant, ende koos vijf gladde steenen uyt de beke, ende stackse in de herders-tassche die hy hadde, ende in den sack: ende nam den slinger in sijne hant, ende maeckte sich tot den Philisteus.

41

Ende de Philisteus ginck oock henen, ende maeckte sich tot David; ende sijn schilt-drager voor hem henen.

42

Doe nu de Philisteus sagh, ende David aenschouwde, so verachtte hy hem: ⁺ want hy was een jongelinck, bruynachtigh ende schoon.

+ 1 Sam. 16,12.

43

Ende de Philisteus sprack tot David: Ben ick dan een hont, dat ghy met stocken tot my komt? ende vloeckte David by sijnen Godt;

44

Ende sprack tot David: komt herwaerts tot my, ick wil uw’ vleesch geven den vogelen onder den Hemel, ende den dieren op den velde.

45

Maer David sprack tot den Philisteus: Ghy komt tot my met een sweert, spiesse ende schilt; ⁺ maer ick kome tot u in den Name des HEEREN Zebaoth, des Godts der slagh-ordenen Israëls, die ghy gehoont hebt.

+ Psal. 20,8. ende 118,11.

46

Heden op desen dagh sal u de HEERE in mijne hant over-leveren, dat ick u slae, ende neme uw’ hooft van u, ende geve het lichaem des heyrs der Philisteën heden den vogelen onder den Hemel, ende den wilden dieren op Aerden: dat alle het lant gewaer worde, dat Israël eenen Godt heeft;

47

Ende dat alle des Gemeynte gewaer worde, dat de HEERE niet door sweert noch spiesse en helpt: want de strijt is des HEEREN, ende sal u in onse handen geven.

48

Doe hem nu de Philisteus op-maeckte, ginck henen, ende genaeckte tot David, haeste hem David, ende liep van de slagh-ordenen, tegen den Philisteus.

49

Ende David greep met sijne hant in de tassche, ⁺ ende nam eenen steen daer uyt, ende slingerde, ende trof den Philisteus aen sijn voor-hooft; so dat de steen in sijn voor-hooft voer, ende hy ter aerden viel op sijn aen-gesicht.

+ Sir. 47.4, 5, 6.

50

Alsoo overwan David den Philisteus met den slinger, ende met den steen, ende sloegh hem, ende doodde hem: ende doe David geen sweert in sijne hant en hadde;

51

So liep hy, ende tradt tot den Philisteus, ⁺ ende nam sijn sweert, ende trock het uyt de scheyde, en doodde hem, ende hieuw hem den kop daer mede af. Maer doe de Philisteën sagen, dat haer sterckste doot was, vloden sy.

+ 1 Macc. 4,30.

52

Ende de mannen Israëls ende Iuda maeckten hen op, ende riepen, ende jaegden den Philisteën nae, tot dat men komt in het dal, ende tot aen de poorte van Ekron: ende de Philisteën vielen verslagen op den wegh, tot de poorten tot Gath ende Ekron toe.

53

Ende de kinderen Israëls keerden om van het nae-jagen der Philisteën; ende beroofden haer leger.

54

Maer David nam des Philisteus hooft, ende bracht het nae Ierusalem: maer sijne wapenen leyde hy in sijne hutte.

55

Maer doe Saul David sagh uyt-gaen tegen den Philisteus, sprack hy tot Abner sijnen Velt-hooft-man: Wiens soon is dese jongelinck? Maer Abner sprack: Soo waerachtigh als uwe ziele leeft, ô Koninck! ick en weets niet.

56

De Koninck sprack: So vraegt daer nae, wiens soon die jongelinck zy?

57

Doe nu David weder-quam van den slagh des Philisteus, so nam hem Abner: ende bracht hem voor Saul, ende hy hadde des Philisteus hooft in sijne hant.

58

Ende Saul sprack tot hem: Wiens soon zijt ghy, jongelinck? David sprack: Ick ben een soon uwes knechts Isai des Beth-lehemiters.