Lutherse Bijbel (1648)

Het xiiij. Capittel.

Heeft vijf deelen: I. Ionathans Helden-daet tegen de Philisteën. II. Sauls onverantwoordelijck verbodt der spijse, ’t welck Ionathan overtreden hebbende wort van ’t volck ontschuldigt. III. Buyt van de neder-lage der Philisteën, ende wat daer by geschiet zy. IV. Ionathan komt in levens gevaer, maer wort daer uyt van ’t volck verlost. V. Sauls krijgen, ende de gelegentheyt van sijn Koninck-rijcke.

I.1

HEt geviel op eenen dagh, dat Ionathan de soon Sauls sprack tot sijnen jongen, die sijn wapen-drager was: Komt, laet ons over-gaen tot der Philisteën leger, dat aen de over-zijde is: ende hy en gaf ’t sijnen vader niet te kennen.

2

Maer Saul bleef te Gibea aen ’t eynde onder eenen granaten-boom, ⁺ die in de voor-stadt was: ende des volcx dat by hem was, was by ses-hondert mannen.

+ 1 Sam. 13,15.

3

Ende Ahia de soon Ahitobs, Icabods broeder, Pinehas soon, des soons Eli, ⁺ was Priester des HEEREN te Silo, ende droegh den Lijf-rock: het volck en wiste oock niet, dat Ionathan was henen gegaen.

+ 1 Sam. 4,21.

4

Maer daer waren aen den wegh, daer Ionathan socht over te gaen tot der Philisteën leger, twee spitse steen-klippen; d’eene op dese, ende d’andere op gene zijde: d’ eene hiet Bozez, d’ andere Sene:

5

Ende d’ eene sagh van ’t Noorden nae Michmas, ende d’andere van ’t Zuyden nae Gaba.

6

Ende Ionathan sprack tot sijnen wapen-drager: Komt, laet ons overgaen tot het leger deser onbesnedenen; misschien sal de HEERE yet door ons uyt-richten: ☜want ’t en is den HEERE niet swaer, ⁺ door vele ofte weynige te helpen☞.

+ Jud. 7.4, 7. 2 Paral. 14,11.

7

Doe antwoordde hem sijn wapen-

[fol. 122v]

-drager: doet al wat in uwe herte is, vaert voort; siet, ick ben met u, soo uw’ herte wil.

8

Ionathan sprack: Wel-aen, als wy over komen tot de lieden, ende hen in ’t gesichte komen;

9

Is ’t dat sy dan seggen: Staet stille, tot dat wy aen u-lieden komen, so willen wy aen onse plaetse blijven staen, ende niet tot hen op-gaen.

10

Maer is ’t dat sy seggen: Komet tot ons op, so willen wy tot hen op-klimmen; so heeftse ons de HEERE in onse handen gegeven: ende dat sal ons tot een teecken zijn.

11

Doe sy nu beyde der Philisteën leger in ’t gesicht quamen, spraken de Philisteën: Siet, de Ebreën zijn uyt de holen gegaen, ⁺ daer sy hen in verborgen hadden.

+ 1. Sam. 13,6.

12

Ende de mannen in ’t leger antwoordden Ionathan ende sijnen wapen-drager, ende spraken: Komet op tot ons, so willen wy ’t u wel leeren. Doe sprack Ionathan tot sijnen wapen-drager: Klimt my nae; de HEERE heeftse gegeven in de handen Israëls:

13

Ende Ionathan klom met handen ende met voeten opwaerts, ende sijn wapen-drager hem nae: doe vielen sy voor Ionathan neder, ende sijn wapen-drager dooddese hem altoos nae.

14

Alsoo dat de eerste slagh, die Ionathan ende sijn wapen-drager dede, was by twintigh mannen, by nae in een halven bunder lants, dat een jock ossen om-ploegt.

15

Ende daer quam een schrick in ’t leger op den velde, ende in ’t gantsche volck des legers; ende de stroopende partyen verschrickten oock, alsoo dat het lant beefde: want het was een schrick van Godt.

16

Ende de wachters Sauls te Gibea Ben-jamins sagen, dat de hoop versmolt, ende door-ginck, ende wiert versmeten.

17

Saul sprack tot den volcke, dat by hem was: Telt ende besiet, wie van ons zy wegh-gegaen. Ende doe sy telden, siet, doe was Ionathan ende sijn wapen-drager daer niet.

18

Doe sprack Saul tot Ahia: Brengt herwaerts de Arke Godts; (want de Arke Godts was tot dier tijt by de kinderen Israëls.)

19

Ende doe Saul noch sprack met den Priester, doe wiert het rumoer ende het loopen in der Philisteën leger grooter. Ende Saul sprack tot den Priester: Treckt uwe hant af.

20

Ende Saul riep, ende alle het volck dat met hem was, ende quamen ten strijde: ende siet, doe ginck eens yegelijcken sweert tegen den anderen; ende daer was een seer groot rumoer.

21

Oock de Ebreën, die te voren by de Philisteën geweest waren, ende met hen in ’t leger op-getrocken waren ront-om, vervoegden hen tot Israël, die met Saul ende Ionathan waren.

22

Ende alle mannen van Israël, die sich op ’t geberghte Ephraims verborgen hadden, ⁺ doe sy hoorden, dat de Philisteën vloden; streken achter hen wegh in den strijt.

+ 1 Sam. 13,6.

23

Alsoo holp de HEERE te dier tijt Israël: ende de strijt duerde tot Beth-Aven toe.

II.24

ENde doe de mannen Israël mat waren op dien dagh, beswoer Saul het volck, seggende: Vervloeckt zy yederman, wieder wat eet tot aen den avont, op dat ick my aen mijne vyanden wreke. Doe en at dat gantsche volck niet.

25

Ende het gantsche lant quam in ’t wout: maer daer was honigh in ’t velt.

26

Ende doe het volck in ’t wout quam, siet, so vloeyde het honigh: maer niemant en nam van het selve met de hant tot sijnen mont; want het volck vreesde sich voor den eedt.

27

Maer Ionathan en hadde niet gehoort, dat sijn vader het volck besworen hadde; ende reyckte sijnen staf uyt, dien hy in sijne hant hadde, ende dopte met de punt in de honigh-rate, ende wendde sijne hant tot sijnen mont; doe wierden sijne oogen wacker.

28

Doe antwoordde een van den volcke, ende sprack: Uw’ vader heeft het volck besworen, seggende: Vervloeckt zy yederman, die heden wat eet! Ende het volck was mat geworden.

29

Doe sprack Ionathan: Mijn vader heeft het lant beroert: siet, hoe wacker zijn mijne oogen geworden, om dat ick een weynigh van desen honigh gesmaeckt hebbe.

30

Maer dewijle het volck heden niet en heeft moeten eten van den buyt sijner vyanden, dien het gevonden heeft; so heeft oock nu die slagh niet grooter worden konnen tegen de Philisteën.

III.31

DOch sy sloegen de Philisteën op dien dagh van Michmas tot Ajalon toe. Ende het volck was seer mat.

32

Ende het volck bereydde den buyt; ende sy namen schapen ende runderen, ende kalveren, ende slachtten-se op de aerde, ende aten-se soo ^a bloedigh.

a Tegen de Wet. Lev. 3,17. c.7,26. c. 17,14. c. 19,26. Deut. 12,16. c. 15,23.

33

Doe verkondigde men Saul: Siet, het volck versondigt hem aen den HEERE, dat het bloet eet. Hy sprack: Ghy-lieden hebt qualijck gedaen: wentelt nu herwaerts tot my eenen grooten steen.

34

Ende Saul sprack voorder: Verstroyet u onder ’t volck, ende segt hen, dat een yegelijck sijnen osse ende sijne schapen tot my brenge, ende slachtetse hier, dat ghyse etet, ende u niet en besondigt aen den HEERE met het bloet eten. Doe bracht alle het volck een yegelijck sijnen osse met sijner hant des nachts, ende slachttense al daer.

35

Ende Saul bouwde den HEERE eenen Altaer: dat is de eerste Altaer, dien hy den HEERE bouwde.

36

Ende Saul sprack: Latet ons af-

[fol. 123r]

-trecken de Philisteën nae, by nachte, endese berooven, tot dat het licht morgen wort, so dat wy niemant van hen over en laten. Sy antwoordden: Doet al wat u behaegt. Maer de Priester sprack: Latet ons herwaerts tot Godt genaken.

37

Ende Saul vraegde Godt: Sal ick af-trecken de Philisteën nae? ende wilt Ghyse geven in Israëls handen? doch Hy en antwoordde hem tot dier tijt niet. ⁺

+ 1 Sam. 28,6.

IV.38

DOe sprack Saul: ⁺ Latet herwaerts treden alle hoopen des volcks, ende vernemet, ende siet, aen welcken de sonde zy tot deser tijt.

+ Jud. 20,2.

39

Want soo waerachtigh als de HEERE leeft, de Heylant Israëls, ende al waer sy schoon aen mijnen soon Ionathan, so sal hy sterven! Ende niemant en antwoordde hem uyt den gantschen volcke.

40

Ende hy sprack tot het gantsche Israël: Zijt ghy-lieden op gene zijde; ick ende mijn soon Ionathan willen zijn op dese zijde. Het volck sprack tot Saul: Doet wat u belieft.

41

Ende Saul sprack tot den HEERE den Godt Israëls: Doet wat recht is. Doe wiert Ionathan ende Saul geraeckt; maer het volck ginck vry uyt.

42

Saul sprack: Werpet over my ende mijnen soon Ionathan. Doe wiert Ionathan geraeckt.

43

Ende Saul sprack tot Ionathan: Segt my, wat hebt ghy gedaen? Ionathan seyde ’t hem, ende sprack: Ick hebb’ een weynigh honighs geproeft met den staf, dien ick in mijne hant hadde; en siet, ick moet daerom sterven!

44

Doe sprack Saul: ⁺ Godt doe my dit ende dat, Ionathan, ghy moet den doot sterven!

+ Ruth. 1,17.

45

Maer het volck sprack tot Saul: Soude Ionathan sterven, die sulck een groot heyl in Israël gedaen heeft? dat zy verre! soo waerachtigh als de HEERE leeft, daer en sal geen hayr van sijnen hoofde op de aerde vallen: want Godt heeft het heden door hem gedaen. Alsoo verloste het volck Ionathan, dat hy niet sterven en moeste.

46

Doe trock Saul op van de Philisteën; ende de Philisteën trocken aen hare plaetse.

V.47

MAer doe Saul het Rijck over Israël in-genomen hadde; so streedt hy tegen alle sijne vyanden ront-om, tegen de Moabiten, tegen de kinderen Ammons, tegen de Edomiten, tegen de Koningen van Zoba, tegen de Philisteën: ende werwaerts hy hem wendde, daer oeffende hy straffe:

48

Ende hy maeckte een heyr, ⁺ ende sloegh de Amalekiten; ende verloste Israël van de hant aller diese beroofden.

+ 1 Sam. 15,2.

49

Maer Saul hadde sonen, ⁺ Ionathan, Iswi, Malchisua: ende sijne twee dochteren hieten alsoo, d’ eerst-geborene Merob, ende de jongste Michal.

+ 1 Paral. 9,33.

50

Ende Sauls wijf hiet Ahinoam, eene dochter Ahimaaz: ende sijn Velt-hooft-man hiet Abner, een soon van Ner, Sauls oom.

51

Ende Kis was Sauls vader; ⁺ maer Ner Abners vader, was een soon Abi-els.

+ 1 Sam. 9,11.

52

Maer daer was een harden strijt tegen de Philisteën, so lange als Saul leefde: ende waer Saul sagh eenen stercken ende kloecken man, dien nam hy tot hem.