Lutherse Bijbel (1648)

Het ij. Capittel.

Heeft vijf deelen: I. Hanne dancksegginge. II. Het boos leven der sonen Eli. III. Hoe hem Samuël in sijnen dienst gequeten, ende hoe Godt sijne ouders gesegent hebbe. IV. Hoe slap Eli tegen sijne sonen geweest zy, waer over V. Godt door eenen Propheet hem laet bestraffen.

I.1

ENde Hanna badt, ende sprack: ⁺ Mijn herte is vrolijck in den HEERE, mijn hoorn is verhoogt in den HEERE, mijn mont heeft hem wijt open gedaen over mijne vyanden: want ick verheuge my uwes heyls.

+ Luc. 1,46.

2

Daer en is niemant heyligh, als de HEERE: ^* buyten U en isser geen ander; ende daer en is geene Rotse, als onse Godt is.

* Deut. 3,24. Psal. 86,8. Jes. 44,8.

3

Latet uw’ groot beroemen ende trotsen; latet uyt uwen monde [blijven] het ^a oude: want de HEERE is een Godt, die het merckt, ende en laet sulck voor-nemen niet gelucken.

a Oude) Het vaste, gewisse, eerlijcke; gelijck men spreeckt: gewente, out herkomen, lant-zeden ende wijsen; want daer-op trotsen de lieden, ende seggen: En lieve, de oude wijse de beste; onse voor-ouders en zijn oock geene sotten geweest. Ende pochen alsoo tegen Godts wercken, als en moeste hy ’t niet veranderen, noch vernieuwen.

4

De boge der stercken is gebroken, ende de swacke zijn omgordet met sterckte.

5

Dieder sadt waren, zijn ^b om broot verkocht geworden; ^* ende die honger leden, dien en hongert niet meer: tot dat de onvruchtbare seven baerde; ende die vele kinderen hadde, af-nam.

b Dat is, Sy moeten om broot dienen.

* Psal. 34,11. Thren. 5,6. Luc. 1,53.

6

☜⁺ De HEERE doodet, ende maeckt levendigh; Hy leydt in de helle, ende weder uyt.

+ Deut. 32,39. Ezech. 37.11, 12, etc. Tob. 13,2. Sap. 16,13.

7

⁺⁺ De HEERE maeckt arm, ende maeckt rijck; Hy vernedert, ende verhoogt.

++ Sir. 11,14.

8

^* Hy heft op den nootdruftigen uyt den stof, ende verhoogt den armen uyt den slijck; dat Hy hem sette onder de Vorsten, ende den stoel der eere be-erven late: want

* Job. 36,15. Psal. 75,8. ende 113.7, 8. Luc. 1,52.

[fol. 117v]

des Werelts eynden zijn des HEEREN, ⁺ ende Hy heeft den aerd-bodem daer op geset☞.

+ Psal. 24,1. ende 102,25. ende 104,5.

9

^* Hy sal behoeden de voeten sijner Heyligen; maer de godtloosen moeten te niete worden in de duysternisse: want veel vermogen en helpt doch niemant.

* Psal. 17,5. ende 91,11. ende 97,10. ende 121,8. ende 145,10. Prov. 2,7.

10

⁺ Die met den HEERE twisten, moeten te gronde gaen; over hen sal ⁺⁺ Hy donderen in den Hemel: De HEERE sal richten des Werelts eynden, ende sal macht geven sijnen ^* Koninck, ende verhoogen den hoorn sijns Gesalfden.

+ Jes. 45,9.

++ 1 Sam. 7,10.

* Psal. 2,6. ende 89,25.

11

Maer Elkana ginck henen nae Ramath in sijn huys; ende de jongelinck was des HEEREN dienaer voor den Priester Eli.

II.12

MAer de sonen Eli waren boose boeven, die en vraegden niet nae den HEERE,

13

Noch nae het recht der Priesteren aen het volck. Als yemant yet offeren wilde, so quam des Pristers jonge, terwijle het vleesch koockte, ende hadde eenen krauwel met drie tacken in sijne hant:

14

Ende greep in de teyle, ofte ketel ofte panne, ofte pot; ende wat hy met den krauwel uyt-trock, dat nam de Priester daer af: alsoo deden sy den gantschen Israël, die aldaer quamen te Silo.

15

Desselven gelijcken, eer sy dan het vet aen-staken, quam des Priesters jonge, ende sprack tot dien, die het offer bracht: Geeft my dat vleesch, om voor den Priester te braden; want hy en wil geen gekoockt vleesch van u nemen, maer raeuwe.

16

Als dan yemant tot hem seyde: ⁺ Laet dat vet aen-steken, soo ’t heden behoort; ende neemt daer-nae, wat uw’ herte begeert: so sprack hy tot hem, Ghy sult ’et my nu geven; so niet, so wil ick ’t met gewelt nemen.

+ Lev.3,5. cap 7,31.

17

Daerom was de sonde der jongelingen seer groot voor den HEERE: want de lieden lasterden het spijs-offer des HEEREN.

III.18

MAer Samuël was een dienaer voor den HEERE; ende de jongelinck was om-gordet met eenen linnen ^c Lijf-rock.

c Lijf-rock) dat waren Priesterlijcke kleederen, daer van Exod. 28,6.

19

Daer-toe maeckte hem sijne moeder eenen kleynen rock, ende bracht hem dien op tot sijner tijt, als sy met haren man op-ginck, om te offeren de offerhanden tot sijner tijt.

20

Ende Eli segende Elkana ende sijn wijf, ende sprack: De HEERE geve u zaet van dit wijf, voor de bede die sy van den HEERE gebeden heeft. Ende sy gingen nae hare plaetse.

21

Ende de HEERE besocht Hanna, dat sy swanger wiert, ende baerde drie sonen, ende twee dochteren: maer Samuël de jongelinck nam toe by den HEERE.

IV.22

MAer Eli was seer out, ⁺ ende vernam al wat sijne sonen de-den den gantschen Israël, ende dat sy sliepen by de wijven, die daer dienden voor de deure der Hutte des Stichts.

+ 1 Sam. 4,15.

23

Ende hy sprack tot hen: Waerom doet ghy sulcx? want ick hoore uw’ boose wesen van desen gantschen volcke.

24

Niet, mijne kinderen! dat en is geen goet geruchte, dat ick hoore: ghy-lieden maeckt dat des HEEREN volck over-treedt.

25

^d ☜Is ’t dat yemant tegen eenen Mensche sondigt, so kan ’t de Richter slichten; maer als yemant tegen den HEERE sondigt, wie kan voor hem bidden☞? Maer sy en hoorden nae haers vaders stemme niet: want de HEERE was willens haer te dooden.

d Si Deus offenditur, & non ipse per se remiserit, non est aliquis alius, vel superior, qui inter ipsum offensum & offensorem mediare possit, sicut inter homines.

26

Doch de jongelinck Samuël ginck ende nam toe, ⁺ ende was aengenaem by den HEERE ende by de Menschen.

+ Luc. 2,52.

V.27

MAer daer quam een man Godts tot Eli, ende sprack tot hem: Soo spreeckt de HEERE, Ick hebbe my geopenbaert uwes vaders huyse, ⁺ doe sy noch in Egypten waren in Pharaos huys:

+ Exod. 4,27. Act. 7,25.

28

Ende hebbe hem aldaer my verkoren voor alle stammen Israëls ten Priesterdom, dat hy offeren soude op mijnen Altaer, ende reuck-werck aen-steken, ende den Lijf-rock voor my dragen: ⁺ ende hebbe uwes vaders huyse gegeven alle Vyeren der kinderen Israëls.

+ Lev. 10,14.

29

Waerom ^e slaet ghy dan achter uyt tegen mijne offeren, ⁺ ende spijs-offeren, die ick geboden hebbe in de Wooninge? ende ghy eert uwe sonen meer dan my, dat ghy-lieden u mestet van ’t beste aller spijs-offeren mijnes volcx Israëls?

e Slaet achter uyt) Gelijck als Act. 9,5. S. Paulus tegen den prickel achter uyt sloegh, dat is, stout ende moetwilligh was.

+ Deut. 32,15. Act. 9,5.

30

Daerom spreeckt de HEERE, de Godt Israëls: Ick hebbe gesproken, uw’ huys, ende uwes vaders huys, souden wandelen voor my eeuwighlijck; maer nu spreeckt de HEERE: ⁺ Het zy verre van my! want ☜wie my eert, dien wil Ick oock eeren: maer wie my veracht, die sal weder veracht worden☞.

+ Exod. 28,43. cap. 29.9.

31

Siet, de tijt sal komen, dat Ick wil ontwee breken uwen arm, ende den arm van uwes vaders huys, so datter geen oude en zy in uwen huyse.

32

Ende ghy sult sien uw’ tegen-partye in de Wooninge, in allerley goet, dat Israël geschieden sal: ende daer en sal geen oude zijn in uwes vaders huys eeuwighlijck.

33

Doch en wil Ick uyt u niemant van mijnen ⁺ Altaer uyt-roeyen; op dat uwe oogen versmachten, ende uwe ziele haer quelle: ende alle menichte uwes huyses sullen sterven, als sy mannen geworden zijn.

+ Non auferam quidem de Altari meo, sed diu non vivent: quia ubi adoleverint, morientur.

34

Ende dat sal u een teken zijn, dat over uwe twee sonen Hophni ende Pinehas komen sal; ⁺ Op eenen dagh sullen sy beyde sterven.

+ 1 Sam. 4.11, 17.

35

Maer ick wil my eenen getrouwen Priester verwecken, die sal doen soo’t mijn herte ende mijner ziele behaegt: dien wil Ick een bestandigh huys bouwen,

[fol. 118r]

dat hy voor mijnen Gesalfden wandele altoos.

36

En wie overigh is van uwen huyse, die sal komen, ende voor genen neder vallen, om eenen silveren penninck ende stuck broots, ende sal seggen: Lieve laet my tot een Priester deel, dat ick een bete broots ete.