Lutherse Bijbel (1648)

Het ix. Capittel.

Heeft drie deelen: I. Abi-melech komt onordentlijcker wijse tot de regeeringe, door eenen schrickelijcken moort van sijne tseventigh broederen. II. Iotham verwijt de Sichemeniten hare ondanckbaerheyt door een aerdige gelijckenisse.. III. Abi-melechs schrickelijck levens eynde.

I.1

ABi-melech nu, de soon Ierub-Baals, ginck henen nae Sichem, tot de broederen sijner moeder; ende sprack met hen, ende met het gantsche geslachte des huyses van sijner moeder vader, seggende:

2

Lieve spreket voor de ooren aller mannen van Sichem: Wat is u beter, dat tseventigh mannen, alle kinderen Ierub-Baals, over u Heeren zijn; ofte dat een man over u Heere zy? Gedencket oock daer by, dat ick uwe gebeente ende vleesch ben.

3

Doe spraken de broeders sijner moeder van hem alle dese woorden, voor de ooren aller mannen van Sichem: ende hare herte neygde sich nae Abi-melech; want sy gedachten, hy is onse broeder.

4

Ende gaven hem tseventigh silverlingen uyt den Huyse Baal-Berith: ende Abi-Melech huerde daer mede loose lichtveerdige mannen, die hem nae-volghden.

5

Ende hy quam in sijns vaders huys te Ophra, ende doodde sijne broeders, de kinderen Ierub-Baals, tseventigh mannen, op eenen steen: doch de jonghste soon Ierub-Baals bleef over; want hy wiert versteken.

6

Ende alle mannen van Sichem, ende het gantsche huys Millo, vergaderden sich, gingen henen, ende maeckten Abi-melech ten Koninck, by de hooge eycke, die te Sichem staet.

II.7

DOe dat Iotham aen-geseyt wiert, ginck hy henen, ende tradt op de hooghte des bergs Grisim, ende hief sijne stemme op, riep ende sprack tot hen: Hooret my, ghy mannen van Sichem; dat u Godt oock hoore.

8

De boomen gingen henen, dat sy eenen Koninck over hen salfden; ende spraken tot den olijf-boom: Zijt onse Koninck.

9

Maer de olijf-boom antwoordde hen: Sal ick mijne vettigheyt verlaten, die beyde Goden ende Menschen aen my prijsen; ende henen gaen, dat ick ^a sweve over de boomen?

a ’t En bestaet niet, ’t is een lichtveerdigh kindsch dinck.

10

Doe spraken de boomen tot den vijge-boom: Komt ghy, ende zijt onse Koninck.

11

Maer de vijge-boom sprack tot hen: Sal ick mijne soetigheyt ende goede vrucht verlaten; ende henen gaen, dat ick over de boomen sweve?

12

Doe spraken de boomen tot den wijn-stock: Komt ghy, ende zijt onse Koninck.

13

Maer de wijn-stock sprack tot hen: Sal ick mijnen most verlaten, die Goden ende Menschen vrolijck maeckt; ⁺ ende henen gaen, dat ick over de boomen sweve?

+ Psal. 104,15.

14

Doe spraken alle boomen tot den doornen-bosch: Komt ghy, en zijt onse Koninck.

15

Ende de doornen-bosch sprack tot de boomen: Is ’et waerachtigh, dat ghy my tot eenen Koninck salvet over u, so komet ende vertrouwet u onder mijne schaduwe: indien niet, so gae vyer uyt den doornen-bosch, ende verteere de cederen Libanons!

16

Hebbet ghy nu recht ende redelijck gedaen, dat ghy Abi-melech tot eenen Koninck gemaeckt hebt; ende hebbet ghy wel gedaen by Ierub-Baal, ende by sijnen huyse, ende hebt hem gedaen, gelijck hy aen u verdient heeft:

17

Dat mijn vader om uwent wille gestreden heeft, ende sijne ziele van hem wegh-geworpen, dat hy u verloste van der Midianiten hant:

18

Ende ghy staet heden op tegen mijns vaders huys, ende doodet sijne kinderen, tseventigh mannen, op eenen steen: ende maket u eenen Koninck, Abi-melech, sijner dienst-maegt soon, over de mannen van Sichem, om dat hy uwe broeder is.

19

Hebbet ghy nu recht ende redelijck gehandelt by Ierub-Baal, ende by sijnen huyse in desen dage; so zijt vrolijck over Abi-melech, ende hy zy vrolijck over u-lieden.

20

Indien niet, so gae vyer uyt van Abi-melech, ende verteere de mannen van Sichem, ende het huys Millo: ende daer gae oock vyer uyt van de mannen van Sichem, ende van den huyse Millo, ende verteere Abi-melech!

21

Ende Iotham vloodt ende ontweeck, ende ginck nae Ber, ende woonde aldaer voor sijnen broeder Abi-malech.

III.22

ALs nu Abi-melech drie jaren over Israël geheerscht hadde;

23

So sondt Godt eenen quaden wille tusschen Abi-melech ende de mannen van Sichem: want de mannen van Sichem spraken qualijck van Abi-melech:

24

Ende trocken aen de vermetenheyt aen de tseventigh sonen Ierub-Baals begaen: ende leyden der-selver bloet op Abi-melech haren broeder, diese gedoodt hadde; ende op de mannen van Sichem, die hem sijne hant daer toe gesterckt hadden, dat hy sijne broeders doodde.

25

Ende de mannen van Sichem leyden eene achter-lage op de spitsen der bergen, ende beroofden alle die op de strate tot hen wandelden: ende het wiert Abi-melech aen-geseyt.

26

Maer Gaal de soon Ebeds quam, ende sijne broeders, ende gingen te

[fol. 108v]

Sichem in: ende de mannen van Sichem verlieten sich op hem:

27

Ende trocken uyt op ’t velt, ende lasen hare wijn-bergen af, ende persten [de druyven] ende maeckten eenen dans, ende gingen in haers Godts Huys, ende aten ende droncken, ende vloeckten Abi-melech.

28

Ende Gaal de soon Ebeds sprack: Wie is Abi-melech? ende wat is Sichem, dat wy hem dienen souden? Is hy niet Ierub-Baals soon, ende heeft Sebul sijnen knecht niet gestelt over de lieden Hemors, des vaders van Sichem? waerom souden wy hem dienen?

29

Of Godt wilde, dat dit volck onder mijne hant ware, dat ick Abe-melech verdreve!

30

Ende het wiert Abi-melech geseyt: Vermeerdert uw’ heyr, ende treckt uyt. Want Sebul de Overste in de stadt, doe hy de woorden Gaals des soons van Ebed hoorde, so vergrimde hy in sijnen toorn;

31

Ende sondt boden tot Abi-melech heymelijck, ende liet hem seggen: Siet, Gaal de soon Ebeds, ende sijne broeders zijn te Sichem gekomen, ende maken u de stadt weder-spannigh.

32

So maeckt u nu op by der nacht, ghy ende uw’ volck dat by u is, ende maeckt een achter-lage op hen in ’t velt.

33

Ende ’s morgens, als de Sonne op-gaet, so maeckt u vroegh op, ende over-valt de stadt: ende indien hy, ende het volck dat by hem is, tot u uyt-treckt, so doet met hem, gelijck ’t uwe hant vindt.

34

Abi-melech stont op by der nacht, ende alle het volck dat by hem was, ende leyde lagen op Sichem met vier hoopen.

35

Ende Gaal de soon Ebeds trock uyt, ende tradt voor de deure aen de stadt-poorte: maer Abi-melech maeckte sich op uyt de achter-lage, met den volcke dat met hem was.

36

Doe nu Gaal dat volck sagh, sprack hy tot Sebul: Siet, daer komt volck af van de hooghte des geberghtes. Maer Sebul sprack tot hem: Ghy siet de schaduwe der bergen voor lieden aen.

37

Gaal sprack noch meer, ende seyde: Siet, daer komt volck af uyt het midden des lants, ende een hoop komt op den wegh tot de toover-eycke.

38

Doe sprack Sebul tot hem: Waer is nu uwe mont, die daer seyde: Wie is Abi-melech, dat wy hem dienen souden? en is dit niet het volck dat ghy veracht hebt? treckt nu uyt, ende strijdt tegen hem.

39

Gaal trock uyt voor de mannen van Sichem, ende streedt tegen Abi-melech.

40

Maer Abi-melech jaegde hem, dat hy vloodt voor hem: ende daer vielen vele verslagene tot aen de deure der poorte.

41

Ende Abi-melech bleeft tot Aruma: maer Sebul verjaegde Gaal ende sijne broeders, dat sy tot Sichem niet en mochten blijven.

42

Maer op den morgen ginck het volck uyt op ’t velt: doe dat Abi-melech wiert aen-geseyt;

43

So nam hy het volck, ende deelde ’t in drie hoopen, ende maeckte eene achter-lage op hen in ’t velt. Als hy nu sagh, dat het volck uyt de stadt ginck, maeckte hy sich tegen hen op, ende sloeghse.

44

Maer Abi-melech, ende de hoopen die by hem waren, over-vielense, ende traden aen de deure der stadt-poorte; ende twee van de hoopen over-vielen alle die op ’t velt waren, ende sloegense.

45

Doe streedt Abi-melech tegen de stadt, dien selven gantschen dagh, ende wonse; ende doodde het volck dat daer in was, ende brack de stadt af, ende zaeyde sout daer-op.

46

Doe dat alle mannen des torens van Sichem hoorden, so gingen sy in de sterckte des Huyses des Godts Berith.

47

Doe dat Abi-melech hoorde, dat sich alle mannen des torens van Sichem vergadert hadden;

48

So ginck hy op den bergh Zalmon met alle sijn volck, dat by hem was: ende nam eene bijle in sijne hant, ende hieuw eenen tack van de boomen, ende nam hem op, ende leyde hem op sijnen schouder, ende sprack tot alle het volck dat by hem was: Wat ghy-lieden gesien hebt dat ick doe, dat doet oock ghy haest, gelijck als ick.

49

Doe hieuw alle het volck een yegelijck eenen tack af, ende volgden Abi-melech nae, ende leydense aen de sterckte, ende stakense aen met vyer; so dat oock alle mannen des torens van Sichem storven, by duysent mannen ende vrouwen.

50

Maer Abi-melech trock nae Thebez, ende belegerdese, ende wonse.

51

Maer daer was een stercke toren midden in de stadt, op welcken vloden alle mannen ende vrouwen, ende alle burgers der stadt, ende sloten achter hen toe; ende klommen op het dack des torens.

52

Doe quam Abi-melech tot aen de toren, ende bestormde hem; ende genaeckte tot aen de deure des torens, dat hy hem met vyer verbrandde.

53

Maer een wijf wierp een stuck van eenen meulen-steen Abi-melech op den kop, ⁺ ende brack hem de herssen-panne.

+ 2 Sam. 11,21.

54

Doe riep Abi-melech haestelijck den jongen, die sijne wapenen droegh, ende sprack tot hem: Treckt uw’ sweert uyt, ende doodt my, op dat men niet van my en segge: Een wijf heeft hem gedoodt. Doe door-stack hem sijn jonge, ende hy sterf.

55

Maer doe de Israëliten, [die met hem waren] sagen, dat Abi-melech doot was; so ginck een yegelijck nae sijne plaetse.

56

Alsoo betaelde Godt Abi-melech het quaet, dat hy aen sijnen vader gedaen hadde, doe hy sijne tseventigh broederen doodde.

[fol. 109r]

57

Desselven gelijcken alle het quaet der mannen van Sichem vergelde hen Godt op haren kop: ende de vloeck Iothams, des soons Ierub-Baals, quam over hen.