Lutherse Bijbel (1648)

Het iiij. Capittel.

Heeft vijf deelen: I. Vermaninge tot onderhoudinge van Godts wetten. II. Gedachtenisse der wonderen aen den bergh Horeb. III. Waerschouwinge voor ongehoorsaemheyt. IV. van drie Vry-steden. V. ’t Besluyt van ’t voorgaende.

I.1

ENde nu Israël, ⁺ hoort de geboden ende rechten, die ick u leere, dat ghyse doen sult: op dat ghy levet, ende in-komet, ende dat lant in-nemet, dat u de HEERE uwer vaderen Godt geeft.

+ Lev. 19,37. cap. 20,8. cap. 22,31.

2

☜Ghy en sult niets daer-toe doen, ⁺ dat ick u gebiede; ende en sult oock niets daer van doen☞: op dat ghy ^a bewaren meugt de geboden des HEEREN uwes Godts, die ick u gebiede.

+ Deut. 12,32. Prov. 30,6. Apoc. 22.18, 19.

a Bewaren) want mensche-leere verhindert Godts gebodt, ende leydt van de waerheyt af, Tit. 1,14.

3

Uwe oogen hebben gesien, wat de HEERE gedaen heeft tegen den Baal-Peor: want alle, die den Baal-Peor volgden, ⁺ heeft de HEERE uwe Godt verdelgt onder u.

+ Num. 25.4, 5. Ios. 22,17.

4

Maer ghy, die den HEERE uwen Godt aen-hinget, levet alle hedens-daegs.

5

Siet, ick hebbe u geleert geboden ende rechten, gelijck my de HEERE mijn Godt geboden heeft: dat ghy alsoo doen sult in ’t lant, daer in ghy komen sult, dat ghy ’t in-nemet.

6

So behoudtse dan, ende doetse: want ☜dat sal uwe wijsheyt ende verstant zijn by alle Volckeren; wanneer sy hooren sullen alle dese geboden, dat sy moeten seggen: Ey, welcke wijse ende verstandige lieden zijn dat, ende een heerlijck volck!

7

Want waer isser soo een heerlijck volck, ⁺ tot het welck de Goden alsoo nakende zijn; ⁺ als de HEERE onse Godt, so dickwils wy Hem aen-roepen?

+ Deut. 20,19.

+ Psal. 145,18.

8

Ende waer isser soo een heerlijck volck, dat soo rechtveerdige zeden ende geboden heeft, als dese gantsche wet is, die ick u hedens-daegs voor-legge☞?

II.9

WAcht u nu, ende bewaert uwe ziele wel, dat ghy niet en vergeet de geschiedenissen, die uwe oogen gesien hebben; ende dat sy niet uyt uwe herte en komen al uw’ leef-dage.

10

Ende ghy sult uwen kinderen ende kindts-kinderen kondt doen den dagh, ⁺ doe ghy voor den HEERE uwen Godt stondt aen den bergh Horeb; ⁺ doe de HEERE tot my seyde: Vergadert my dit volck, dat sy mijne woorden hooren, ende leeren my vreesen al haer leef-dage op Aerden, ende leeren hare kinderen.

+ Deut. 6,7. cap. 11,19.

+ Exod. 19.16, 17, 18.

11

Ende ghy tradet toe, ende stondet beneden aen den bergh: (maer de bergh brandde tot midden aen den Hemel; ende daer was duysternisse, wolcken ende donckerheyt.)

12

Ende de HEERE sprack met u midden uyt het vyer: de stemme sijner woorden hoordet ghy; maer geene gelijc-

[fol. 78r]

kenisse en saget ghy, behalven de stemme.

13

Ende Hy verkondigde u sijn verbondt, dat Hy u geboodt te doen, namelijck, ⁺ de tien woorden; ende schreefse op twee steenen tafelen.

+ Exod. 31,18.

14

Ende de HEERE geboodt my ter selver tijt, dat ick u leeren soude geboden ende rechten: dat ghy daer-nae dedet in dat lant, daer in ghy trecket, dat ghy ’t in-nemet.

15

So bewaret nu uwe zielen wel: (want ghy en hebt geene gelijckenisse gesien ten dage, doe de HEERE met u sprack uyt het vyer, op den bergh Horeb.)

16

Op dat ghy u niet en verdervet, ⁺ ende maket u ergens een beelt, dat gelijck zy eenen man ofte wijve;

+ Exod. 20.3, 4.

17

Ofte eenen vee op Aerden, ofte vogel onder den Hemel;

18

Ofte gewormte op ’t lant; ofte vissche in ’t water onder d’Aerde.

19

Dat ghy oock niet uwe oogen op en heft nae den Hemel, ende siet de Sonne, ende de Mane, ende de sterren, het gantsche heyr des Hemels; ende af-valt, ende bidtse aen, ende dient hen: dewelcke de HEERE uwe Godt verordineert heeft allen Volckeren onder den gantschen Hemel.

20

Maer u-lieden heeft de HEERE aen-genomen, ende u uyt den yseren oven, namelijck, uyt Egypten gevoert: ⁺ dat ghy sijn erf-volck soudet zijn; gelijck het is op desen dagh.

+ Exod. 19,5.

21

Ende de HEERE was soo vertoornt over my, ⁺ om uwes doens wille, dat Hy swoer: ick en soude niet over de Iordane gaen, noch in dat goede lant komen, dat u de HEERE uwe Godt ten erf-deel geven sal.

+ Deut. 1,37. cap. 3,26. cap. 31,2. cap. 34,4.

22

Maer ick moet in dit lant sterven; ende en sal niet over de Iordane gaen: maer ghy sult daer over gaen, ende sulck goet lant in-nemen.

III.23

SO wachtet u nu, dat ghy ’t verbondt des HEEREN uwes Godts niet en vergetet, ’t welck Hy met u gemaeckt heeft: ende geene beelden en maket van eenige gelijckenisse; gelijck de HEERE uwe Godt u geboden heeft.

24

Want ☜de HEERE uwe Godt is een ^* verteerend vyer, ende een ⁺ yverigh Godt☞.

* Deut. 9,3. Ebr. 12,29.

+ Exod. 20,5. cap. 34,14. Deut. 5,9. cap. 6,16.

25

Wanneer ghy nu kinderen ende kints-kinderen teelet, ende in ’t lant woonet; ende verdervet u, ende maket u beelden van eenigerley gelijckenisse; dat ghy quaet doet voor den HEERE uwen Godt, ende ghy Hem vertoornt:

26

So roepe ick hedens-daegs over u tot getuygen Hemel ende Aerde, ⁺ dat ghy sult haest om-komen van dat lant, in ’t welck ghy gaet over de Iordane, dat ghy ’t in-nemet: ghy en sult niet lange daer in blijven, maer sult verdelget worden.

+ Deut. 30,19.

27

Ende de HEERE sal u verstroyen onder de Volckeren: ⁺ ende ghy sult een geringh volcxken overigh zijn onder de Heydenen, daer henen u de HEERE drijven sal.

+ Deut. 28.62, 64.

28

Aldaer sult ghy dienen den Goden, ⁺ die menschen-handen werck zijn: hout ende steen, die niet en sien, noch hooren, noch eten, noch riecken.

+ Psal. 115.4, 5. ende 135.15, 16, 17.

29

Maer ☜wanneer ghy aldaer den HEERE uwen Godt soecken sult; ⁺ so sult ghy Hem vinden: als ghy Hem sult van gantscher herten, ende van gantscher ziele soecken☞.

+ Deut. 30,1. Hos. 3,5.

30

Wanneer ghy beangst zijn sult, ende u treffen sullen alle dese dingen in de laetste dagen; so sult ghy u bekeeren tot den HEERE uwen Godt, ende sijner stemme gehoorsaem zijn:

31

Want de HEERE uwe Godt is een barmhertigh Godt; Hy en sal u niet verlaten, noch verderven; en sal oock niet vergeten het verbondt, dat Hy uwen vaderen gesworen heeft:

32

Want vraegt nae de voorige tijden, die voor u geweest zijn, van dien dage af, doe Godt den Mensche op Aerden geschapen heeft, van ’t een eynde des Hemels tot ’et ander; Of oyt een sulck groot dinck geschiedt, ofte dies gelijcken oyt gehoort zy?

33

Dat een volck de stemme Godts gehoort hebbe uyt het vyer sprekende, ⁺ gelijck ghy gehoort hebt, ende nochtans leeft?

+ Exod. 19.18, 19.

34

Ofte, of Godt versocht hebbe in te gaen, ende Hem een volck midden uyt een volck te nemen, door versoeckingen, door teeckenen, door wonder, door strijt, ende door eene machtige hant, ende door eene uyt-gestreckten arm, ende door seer schrickelijcke daden: gelijck dat al te mael de HEERE uwe Godt ^b voor u-lieden gedaen heeft in Egypten, voor uwe oogen.

b Dat is, om uwent wille.

35

Ghy hebt ’et gesien; op dat ghy weet, ⁺ dat de HEERE alleen Godt is, ende niemant meer.

+ Deut. 32,39. Jes. 45.5, 18, 21. Marc. 12.29, 32.

36

Van den Hemel heeft Hy u sijne stemme hooren laten, dat Hy u onder-wese; ende op Aerden heeft Hy u getoont sijn groot vyer, ende sijne woorden hebt ghy uyt het vyer gehoort:

37

Daerom dat Hy uwe vaderen lief gehadt, ende haer zaet nae hen verkoren heeft; ⁺ ende heeft u uyt-gevoert met sijn ^c aengesichte door sijne groote kracht uyt Egypten:

+ Exod. 13.3, 9, 14.

c Aengesichte) Namelijck, met de wolcke, ende vyer-colomne.

38

Dat Hy verdreve voor u henen grooter volckeren, ende stercker dan ghy zijt; ende u daer-in brachte, dat Hy u haer-lieder lant gave ten erf-deel: gelijck het hedens-daegs staet.

39

So sult ghy nu hedens-daegs weten, ende ter herten nemen; dat de HEERE een Godt is boven in den Hemel, ende onder op Aerden: ende niemant meer.

40

Dat ghy houdt sijne Rechten ende Geboden, die ick u heden gebiede: so sal ’t u ende uwen kinderen nae u wel gaen; dat uw’ leven lanck duere in den lande, dat u de HEERE uwe Godt geeft, eeuwighlijck.

IV.41

DOe scheydde Mose drie steden uyt aen dese zijde der Iordade, ⁺ tegen der Sonnen op-ganck:

+ Num. 35.6, 14. Deut. 19,2. Jos. 20,1.

[fol. 78v]

42

Dat daer henen vloode, wie sijnen naesten doot-slaet onversiens, ende hem te vooren niet vyant geweest en is; die sal in eene van die steden vlieden, op dat hy levendigh blijve:

43

Bezer, ⁺ in de woestijne, in ’t effen lant, onder de Rubeniten; ende Ramoth in Gilead, onder de Gaditen; ende Golan in Basan, onder de Manassiten.

+ Jos. 20,8.

V.44

DIt is de Wet, die Mose den kinderen Israëls voorleyde:

45

Dit zijn de Getuygenissen, ende Geboden, ende Rechten, die Mose den kinderen Israëls seyde, doe sy uyt Egypten getogen waren;

46

Aen gene zijde der Iordane, in het dal tegen over het Huys Peor, in den lant Sihons des Konincx der Amoriten, ⁺ die te Hesbon woonde; den welcken Mose ende de kinderen Israëls sloegen, doe sy uyt Egypten getogen waren,

+ Num. 21,24. Deut. 1,4.

47

Ende sijn lant in-namen; ⁺ daer-toe het lant van Og den Koninck van Basan: van die twee Koningen der Amoriten, die aen gene zijde der Iordane waren, tegen der Sonnen op-ganck:

+ Num. 21,33. Deut. 3,3.

48

Van Aroër aen, die aen den oever der beke by Arnon leyt, tot aen den bergh Sion; dat is de Hermon.

49

Ende al het vlacke velt aen gene zijde der Iordane, tegen den op-ganck der Sonnen, tot aen de zee in ’t vlacke velt, beneden aen den bergh Pisga.