Lutherse Bijbel (1648)

Het xix. Capittel.

Heeft viererley soorten van wetten: I. Een behoort tot ’et eerste Gebodt. II. Een tot ’et vierde Gebodt. III. Sommige tot ’et derde Gebodt. IV. Sommige tot de tweede Tafel.

I.1

ENde de HEERE sprack met Mose, seggende:

2

Spreeckt met de gantsche Gemeynte der kinderen Israëls, ende segt tot hen: ☜Ghy sult heyligh zijn; ⁺ want Ick ben heyligh, de HEERE uwe Godt☞.

+ Lev. 11,44. cap. 20. 7,26. 1 Petr. 1,16.

II.3

EEn yegelijck vreese sijne moeder, ende sijnen vader.

III.

HOudet mijn mijne vier-dagen: want Ick ben de HEERE uwe Godt.

4

Ghy-lieden en sult u niet tot de Afgoden keeren, ende en sult u geene ^* gegotene Goden maken: want ick ben de HEERE uwe Godt.

* Exod. 34.17.

5

⁺ Ende wanneer ghy-lieden den HEERE wilt een danck-offer doen; so sult ghy offeren, dat hem ^a behagen kan.

+ Lev. 7,11.

a Behagen kan) Dat is, maeckt ’et alsoo gelijck Hy ’t gebiedt; niet gelijck ’t u goet-dunckt, ofte behaeght, nae eygene aendacht: want Hy wil slechts geene selfs-verkorene, noch eygenvercierde wijse hebben. Daerom siet toe, dat ghy-lieden also offert, dat ’et Hem wel-behage, ende dat Hy niet voorder vertoornt en worde door uwe eygene wyse, etc.

6

⁺⁺ Maer ghy sult het desselven daegs eten, als ghy ’t offert, ende des anderen daegs: maer wat tot den derden dagh over-blijft, dat sal men met vyer verbranden.

++ Lev. 7.16,17,18.

7

Maer indien yemant op den derden dagh daer van eten sal; so is hy een grouwel, ende en sal niet aengenaem zijn.

8

Ende deselve eter sal sijne misdaet dragen, om dat hy het Heylighdom des HEEREN ontheyligt: ende sulcke ziele sal uyt-geroeyt worden uyt hare volcken.

IV.9

WAnneer ghy uwe lant in-oogst, ⁺ so en sult ghy het niet aen de eynden ront-om af-snijden, oock niet alles soo nauw op-samelen.

+ Lev. 23,22. Deut. 24,19.

10

Alsoo oock en sult ghy uwen wijn-bergh niet so nauw af-lesen, noch de af-gevallene besyen op-lesen; maer den armen ende vreemdelingen sult ghy die laten: want Ick ben de HEERE uwe Godt.

11

Ghy en sult niet stelen, ⁺ noch liegen, noch valschelijck handelen, d’eene met den anderen.

+ Exod. 20,15. 1 Thess. 4,6.

12

Ghy en sult niet valschelijck sweeren by mijnen Name, ⁺ ende ontheyligen den Name uwes Godts: want Ick ben de HEERE.

+ Exod. 20,7. Deut. 5,11. Matth. 5,33,34.

13

Ghy en sult uwen naesten geen onrecht doen, ⁺ noch berooven. Des dagh-looners loon en sal niet by u blijven tot aen den morgen.

+ Deut. 24,14.15. Tob. 4,15. Jac. 5,4.

14

Ghy en sult den dooven niet vloecken. Ghy en sult voor den blinden geenen aen-stoot setten: want ghy sult u voor uwen Godt vreesen; want Ick ben de HEERE.

15

Ghy en sult niet onrecht handelen in ’t gerichte, ⁺ ende en sult niet voor-trecken den geringen, noch den grooten eeren; maer ghy sult uwen naesten recht richten.

+ Exod. 23,6. Deut. 1,17. cap. 16,19. Prov. 24,24.

16

Ghy en sult geen achter-klapper zijn onder uwe volcken. ⁺ Ghy en sult oock niet staen tegen uwes naesten bloet: want Ick ben de HEERE.

+ Exod. 23,1.

17

Ghy en sult uwen broeder niet haten in uw’ herte: ⁺ maer ghy sult uwen naesten straffen, op dat ghy niet sijnent halven en moet schult dragen.

+ Matth. 5,22. 1 Joh. 2.9,10. cap. 3,15. Matth. 18,15. Luc. 17,3.

18

Ghy en sult niet wraeck-gierigh zijn, ⁺ noch toorn behouden, tegen de kinderen uwes volcks. ☜Ghy sult uwen naesten lief hebben, ^* gelijck u selven: want Ick ben de HEERE☞.

+ Matth. 5,39,43,44. Luc. 6,27. Rom. 12,19. 1 Cor. 6,7. 1 Thess. 5,15. 1 Petr. 3,9.

* Matth. 5,43. cap. 22,39. Rom. 13,9. Gal. 5,14. Jac. 2,8.

19

Mijne insettingen sult ghy houden; dat ghy uw’ vee niet en laet met anderley dieren te doen hebben: ende uw’ velt niet en bezaeyt met menigerley zaet: ⁺ ende geen kleet aen u en kome, dat met wolle ende linnen gemengt is.

+ Deut. 22,9.

20

Als een man by een wijf leyt, ende haer beslaept, die eene lijf-eygene maegt, ende van den man versmaedt is; doch niet gelost en is, noch vryheyt verkregen heeft: dat sal gestraft worden, maer sy en sullen niet sterven; want sy en is niet vry geweest.

21

Maer hy sal voor sijne schult den HEERE, voor de deure der Hutte des Stichts, eenen ram ten schult-offer brengen:

22

Ende de Priester sal hem versoenen met dat schult-offer voor den HEERE, over de sonden, die hy gedaen heeft: so sal hem Godt genadigh zijn over sijne sonde, die hy gedaen heeft.

23

Wanneer ghy-lieden in ’t lant komet, ende allerley boomen plantet, daer

[fol. 52r]

van men eet; so sult ghy dier ^b voor-huyt besnijden, ende hare vruchten: drie jaren sult ghyse onbesneden achten, dat ghyse niet en etet:

b Voor-huyt besnijden) is hier so veel, als drie jaer wachten; gelijck Hy selfs aen-wijst, seggende: Drie jaer sult ghyse achten voor onbesneden, etc.

24

Maer in ’t vierde jaer sullen alle hare vruchten heyligh, ende gepresen zijn den HEERE:

25

Maer in ’t vijfde jaer sult ghy de vruchten eten, endese in-samelen: want Ick ben de HEERE uwe Godt.

26

Ghy en sult niets met bloet eten: ⁺ Ghy en sult op geen vogel-geschrey achten, noch dagen verkiesen.

+ Lev. 17,10.

27

Ghy en sult uw’ hayr aen ’t hooft niet ront-om af-snijden, ⁺ noch uwen baert geheel af-scheeren.

+ Lev. 21,5.

28

Ghy en sult geen teecken om eenen dooden in u vleesch snijden, ⁺ noch letteren van een in-gedruckt teecken in u maken: want Ick ben de HEERE.

+ Deut. 14,1.

29

Ghy en sult uwe dochter niet ter hoererye houden; op dat niet het lant hoererye en bedrijve, ende worde vol lasteren.

30

Mijne vier-dagen houdet, ende vreeset mijn Heyligdom: want Ick ben de HEERE.

31

Ghy en sult u niet keeren tot de Waer-seggers, ⁺ ende en onder-soecket niet van de Teecken-bedieders; op dat ghy niet aen haer verontreynigt en wordet: want Ick ben de HEERE uwe Godt.

+ Lev. 20,6. 1 Sam. 28,7.

32

Voor een grijs hooft sult ghy op-staen, ⁺ ende de ouden eeren; want ghy sult vreesen voor uwen Godt: want Ick ben de HEERE.

+ Sir. 8,7.

33

Wanneer een vreemdelinck by u in uwen lande woonen sal, ⁺ dien en sult ghy niet schinden.

+ Exod. 22,21. cap. 23,9.

34

Hy sal by u-lieden woonen, als een in-boorlinck onder u, ende ghy sult hem lief hebben, als u selven; want ghy zijt oock vreemdelingen geweest in Egypten-lant: Ick ben de HEERE uwe Godt.

35

Ghy en sult niet ongelijck handelen in ’t gerichte, ⁺ met d ’elle, met gewichte, met mate.

+ Deut. 25,13,14,15.

36

Rechte wage ⁺ rechte ponden, rechte schepels, rechte kannen sullen by u zijn: want Ick ben de HEERE uwe Godt, die u uyt Egypten-lant gevoert heeft:

+ Prov. 11,1. cap. 16,11. cap. 20,10.

37

Dat ghy alle mijne in-settingen ende alle mijne rechten houdet, endese doet: want Ick ben de HEERE.