Lutherse Bijbel (1648)

Het xxiij. Capittel.

Heeft drie deelen: I. Wetten van ’t gerichte. II. Van den Sabbath ende de Feesten. III. Belofte van den Engel, die de kinderen Israëls leyden soude.

I.1

GHy en sult een valsche aenklage niet gelooven; ⁺ dat ghy eenen godtloosen bystant doet, ende een valsche getuyge zijt.

+ Lev. 19,16.

2

Ghy en sult niet volgen de menighte tot ’et quade; ende niet antwoorden voor ’t gerichte, dat ghy nae de menighte van ’t recht wijckt.

3

Ghy en sult den geringen niet vercieren in sijne sake. ⁺

+ Lev. 19,15.

4

Wanneer ghy uwes vyants osse of esel ont-moett, ⁺ dat hy dwaelt; so sult ghy den selven weder tot hem leyden.

+ Deut. 22,1. Luc. 6,27. Phil. 2,4.

5

Wanneer ghy den esel diens die u haet, ⁺ siet onder sijnen last liggen; wacht u, ende en laet hem niet: maer versuymt geerne het uwe, om sijnent wille.

+ Deut. 22.4.

6

Ghy en sult het recht uwes armen niet buygen in sijne sake. ⁺

+ Deut. 27,19.

7

Zijt verre van valsche saken: Den onschuldigen ende rechtveerdigen en sult ghy niet dooden; want Ick en late den godt-loosen niet recht hebben.

8

Ghy en sult geen geschenck nemen: ⁺ want de geschencken maken de siende blint, ende verkeeren de saken der rechtveerdigen.

+ Deut. 16.19. 1 Sam. 8,3. Prov. 19,6. Eccles. 7,7. Sir. 20,31.

9

^* Ghy en sult de vreemdelingen niet onder-drucken: want ghy wetet om der vreemdelingen herte; dewijle ghy oock zijt vreemdelingen in Egypten-lant geweest.

* Exod. 22,21. Lev. 19,33. Deut. 10,19.

10

⁺ Ses jaer sult ghy u lant bezaeyen, ende sijne vruchten in-samelen:

+ Lev. 25.3, 4, 5.

11

Maer in ’t sevende jaer, sult ghy het rusten ende liggen laten; dat de armen onder u volck daer van eten: ende wat overblijft, dat laet het wilt op den velde eten. Alsoo sult ghy oock doen met uwen wijn-bergh, ende olyf-bergh.

II.12

⁺⁺ SEs dagen sult ghy uwen arbeyt doen; maer op den sevenden dagh sult ghy vieren: op dat uw’ osse ende esel rusten, ende uwer dienst-maegt soon ende vreemdelinck sich verquicken.

++ Exod. 20,8. cap. 31.13, 14. etc. cap. 34,21. cap. 35,2. Deut. 5.12, 13.

13

Alles, wat Ick u-lieden geseyt hebbe, dat houdet: ^* ende anderer Goden namen en sult ghy niet ^a gedencken, ende uyt uwen monde en sullen sy niet gehoort worden.

* Deut. 12,3. Jos. 23,7. Psal. 16,4. Hos. 2,17. Zach. 13,2.

a Gedencken) Ghy en sult van geenen Heyligen prediken, als van Goden, die u helpen; noch daer voor dancken, maer Godt alleen: want gedencken heet hier so veel, als prediken, roemen, dancken, Godts-dienst plegen, ut: Hoc facite in mei commemorationem.

14

^b Drie-mael sult ghy My feest houden in ’t jaer:

b Driemael) Dat is ’t Paesch-feest in April, Pincxsteren in de Wiede-maent, ende ’t Loof-hutten-feest in de Wijn-maent: daer van leest Lev. 23.

15

Namelijck, ⁺ het Feest der ongesuerde brooden sult ghy houden, dat ghy seven dagen ongesuert broot eet, (gelijck Ick u geboden hebbe) om de tijt der maent ⁺⁺ Abib; want in de selve zijt ghy uyt Egypten getogen: ^* doch en verschijnt niet ledich voor My.

+ Lev. 23,4. Deut. 16,16.

++ Exod. 12.15, 18. cap. 13.3, 6.

* Exod. 34.18, 20. Deut. 16,16.

16

Ende het Feest des eersten oogsts der vruchten, die ghy op ’t velt gezaeyt

[fol. 34v]

hebt: ende het Feest der in-samelinge in den ^c uyt-ganck des jaers, wanneer ghy uwen arbeyt in-gesamelt hebt van den velde.

c Des jaers uyt-ganck heet hy de Wijn-maent, om dat ’et alsdan gedaen is met ’et wassen ende insamelen van de vruchten.

17

^* Driemael ’s jaers sullen verschijnen voor den HEERE den Heerscher, alle uwe mans-persoonen.

* Exod. 34,23. Deut.16,16.

18

Ghy en sult ^d het bloet mijnes offers niet neven het suer-deegh offeren: ende het vette van mijn Feest en sal niet blijven ⁺ tot op den morgen.

d Het bloet) Dat is, ghy en sult ’et Paesch-lam niet offeren, eer dan al het gesuert broot uyt uwen huyse komt.

+ Exod. 12,10.

19

⁺⁺ De eerstelingen van de eerste vruchten op uwen velde, sult ghy brengen in ’t Huys des HEEREN uwes Godts: ende en sult het bocxken niet koken, terwijle ’t aen sijnes moeders melck is.

++ Exod. 34,28. Deut. 14,21. cap. 26,2.

III.20

☜SIet, ⁺ Ick sende eenen Engel voor u henen, die u behoede op desen wegh; ende brenge u aen de plaetse, die Ick bereydt hebbe.

+ Exod. 32,34. cap. 33,2.

21

Daerom hoedt u voor sijn aengesichte, ende hoort nae sijne stemme, ende en verbittert Hem niet: want Hy en sal uwe overtredingen niet vergeven; ende mijn Naem is in Hem.

22

Maer indien ghy sijne stemme sult hooren, ende doen alles wat Ick u seggen sal; ⁺ so wil Ick uwer vyanden vyant, ende uwer weder-partijders weder-partye zijn☞.

+ Gen. 12,3.

23

Als nu mijn Engel voor u henen gaet, ende u brengt aen de Amoriten, Hethiten, Pheresiten, Cananiten, Heviten ende Iebusiten; ende Ickse verdelge:

24

So en sult ghy hare Goden niet aen-bidden, ⁺ noch hen dienen; ende niet doen, gelijck sy doen: maer ghy sult hare Goden af-werpen, ende verbreken.

+ Exod. 34.12, 13. Lev. 18,3.

25

Maer ghy sult den HEERE uwen Godt dienen, so sal Hy uw’ broot ende uw’ water segenen: ⁺ ende Ick wil [alle] de kranckheden van u af-wenden.

+ Exod. 15,26. Dent. 7,15.

26

Daer en sal geene misdrachtige noch on-vruchtbare in uwen lande zijn; ⁺ ende Ick wil u laten out worden.

+ Deut. 7,14.

27

Ick wil mijnen schrick voor u henen senden, ⁺ ende al het volck vertsaegt maken, daer henen ghy komt: ende wil alle uwe vyanden in de vlucht geven.

+ Exod. 14,24. Jos. 10,10.

28

Ick wil oock horselen voor u henen senden, ⁺ die voor u uyt-jagen de Heviten, Cananiten ende Hethiten;

+ Deut. 7,20. Jos. 24,12. Sap. 12,8,

29

Ick en wilse niet in een jaer voor u uyt-stooten: op dat niet het lant woest en worde, ende sich wilde dieren tegen u vermeerderen.

30

Al-eenskens nae malkanderen wil Ickse voor u uyt-stooten: tot dat ghy wast, ende het lant besitt.

31

Ende Ick wil uwe lant-palen setten aen de Schelf-zee, ⁺ ende der Philisteën zee, ende de woestijne tot aen ’t water: want Ick wil u-lieden in uwe hant geven de inwoonders dies lants; dat ghyse sult uyt-stooten voor u henen.

+ Gen. 15,18. Num. 24.3, 4. Deut. 11,24. 1 Reg. 4,21. Psal. 80,12.

32

Ghy en sult met hen, ⁺ noch met hare Goden, geen verbondt maken:

+ Exod. 34.12, 15. Deut. 7,2. Jos. 23,13. Jud. 2,3.

33

Maer en laetse niet woonen in uwen lande; op dat sy u niet en verleyden tegen My: want indien ghy hare Goden dient, so sal ’t u tot eene ergernisse gedyen.