Lutherse Bijbel (1648)

Het xxj. Capittel.

Heeft seven wetten, rakende de wereltlijcke regeeringe. I. Van knechten. II. Van doot-slagh. III. Van ongehoorsaemheyt der kinderen. IV. Van menschen-dieven. V. Van slagers. VI. Van stootige dieren. VII. Van verwaerloosinge.

I.1

DIt zijn de rechten, die ghy hen sult voor-leggen:

2

So ghy eenen Ebreeuschen knecht koopt, ⁺ die sal u ses jaren dienen: in’t sevenste jaer sal hy vry ledigh uyt-gaen.

+ Lev. 25,39. Deut. 15,12. Jer. 34,14.

3

Is hy sonder wijf gekomen, so sal hy oock sonder wijf uyt-gaen: maer is hy met een wijf gekomen, so sal sijn wijf met hem uyt-gaen.

4

Maer heeft hem sijn heere een wijf gegeven, ende hy heeft sonen of dochteren geteelt; so sal het wijf, ende de kinderen, sijnes heeren zijn; maer hy sal sonder wijf uyt-gaen. ⁺

+ Deut. 15,16.

5

Maer seyt de knecht: Ick hebbe mijnen heere, ende mijn wijf ende kinderen lief; ick en wil niet vry worden:

6

So brenge hem sijn heere voor de Goden, ende houde hem aen de deure, of aen de post; ende boore hem met eenen priem door sijn oore, ende hy zy sijn knecht eeuwighlijck.

7

Verkoopt yemant sijne dochter tot eene dienst-maegt; so en sal sy niet uyt-gaen, gelijck de knechten:

8

Maer en behaegt sy haren heere niet, ende hy en wil haer niet ten houwelick helpen; so sal hyse te lossen geven: maer onder een vreemt volck haer te verkoopen, en heeft hy geene macht; dewijle hyse versmaedt heeft.

9

Maer ondertrouwt hyse aen sijnen sone; so sal hy dochter-recht aen haer doen.

10

Maer geeft hy hem eene andere; so sal hy haer aen hare spijse, decksel, ende houwelickschen plicht, niet onttrecken.

11

Indien hy haer dese drie niet en doet; so sal sy vry uyt gaen, sonder los-gelt.

II.12

WIe eenen mensche slaet, dat hy sterft; ⁺ die sal den doot sterven:

+ Gen. 9,6. Lev. 24,17.

13

Doch, heeft hy [hem] niet nae-gestelt; ⁺ maer Godt heeft hem laten onverhoets in sijne hant vallen: so wil Ick u eene plaetse bestellen, daer henen hy vlieden sal.

+ Num. 35,11. Deut. 19,5. Jos. 20.2, 3.

14

Maer indien yemant tegen sijnen naesten moetwillighlijck handelt, ende hem met list doodt: so sult ghy den selven van mijnen Altaer nemen, ⁺ dat men hem doode.

+ 1 Reg. 2.28, 31. 2 Reg. 11,15.

III.15

WIe sijnen vader ofte sijne moeder slaet, die sal den doot sterven.

[fol. 33v]

IV.16

WIe eenen Mensche steelt, ⁺ ende verkoopt, dat men dien by hem vindt; die sal den doot sterven.

+ Deut. 24,7.

17

Wie vader ende moeder vloeckt; ⁺ die sal den doot sterven.

+ Lev. 20,9. Deut. 27,16. Prov. 20,20. Matth. 15,4. Marc. 7,10.

V.18

WAnneer mannen met malkanderen twisten, ende d’een slaet den anderen met eenen steen, of met eene vuyst; dat hy niet en sterft, maer te bedde leyt:

19

Komt hy op, dat hy uyt-gaet by sijnen staf; soo sal de gene, die hem sloegh, onschuldigh zijn: alleen, dat hy hem betale wat hy versuymt heeft; ende het meester-gelt geve.

20

Wie sijnen knecht of sijne dienst-maegt slaet met eenen stock, dat hy sterft onder sijne handen; die sal daerom gestraft worden.

21

Maer blijft hy eenen dagh, ofte twee dagen; soo en sal hy niet daerom gestraft worden: want het is sijn gelt.

22

Als mannen met malkanderen twisten, ende quetsen eene swangere vrouwe, dat haer de vrucht af-gaet, ende haer geen schade en geschiedt; soo sal men hem om gelt straffen, soo veel der vrouwen man hem op-leyt: ende hy sal’t geven nae der goeden-mannen uyt-sprake.

23

Maer komt haer een schade daer uyt; ⁺ soo sal hy laten ziele om ziele,

+ Lev. 24.19, 20. Deut. 19,21. Matth. 5,38.

24

Ooge om ooge, tant om tant, hant om hant, voet om voet,

25

Brant om brant, wonde om wonde, buyle om buyle.

26

Wanneer oock yemant sijnen knecht ofte sijne dienst-maegt in een ooge slaet, ende verderft ’et; die salse vry los laten, om dat ooge.

27

Desselven gelijcken, wanneer hy sijnen knecht ofte sijner dienst-maegt eenen tant uyt-slaet; so sal hyse vry los laten, om dien tant.

VI.28

WAnneer een osse eenen man ofte vrouwe stoott, dat hy sterft; so sal men den osse steenigen, ende sijn vleesch niet eten: soo is de heere des osses onschuldigh.

29

Maer is de osse te voren stootigh geweest, ende ’t is sijnen heere aen-geseyt, ende hy hem niet bewaert en heeft; ende hy doodet daer en boven eenen man, ofte vrouwe: ⁺ so sal men dien osse steenigen, ende sijn heere sal oock sterven.

+ Gen. 9,5.

30

Maer indien men los-gelt op hem leyt; so sal hy geven om sijn leven te lossen alles, dat men hem op-leyt.

31

Desselven gelijcken sal men met hem handelen, wanneer hy eenen sone ofte eene dochter stoottt.

32

Maer stoott de osse eenen knecht, ofte dienst-maegt; so sal hy haren heere dertigh silveren sikels geven, ende den osse sal men steenigen.

VII.33

INdien yemant eenen kuyl opent, ofte graeft eenen kuyl, ende en deckt hem niet toe; ende valt daer over een osse ofte esel daer in:

34

So sal’t de heere des kuyls met gelt den anderen weder betalen: doch het aes sal sijne zijn.

35

Wanneer yemants osse eenen anderen osse stoott, dat hy sterft: so sullen sy den levendigen osse verkoopen, ende ’t gelt deelen; ende ’t aes oock deelen.

36

Maer is’t kennelijck geweest, dat dien osse van te voren stootigh was, ende sijn heere en heeft hem niet bewaert; so sal hy eenen osse voor den anderen vergelden, ende het aes hebben.