Lutherse Bijbel (1648)

Het xvj. Capittel.

Heeft vijf deelen: I. Reyse van Elim nae Sin; alwaer het volck ten tweeden mael tegen Mosen heeft gemurmureert van des hongers wegen. II. Het Manna belooft. III. Quackelen ende Manna van Godt gegeven. IV. Wat men op den Sabbath van wegen het Manna doen soude. V. Godts bevel, om’t Manna te bewaren.

I.27

ENde sy quamen in Elim; ⁺ daer waren twaelf water-fonteynen, ende tseventigh palm-boomen: ende sy legerden hen aldaer aen’t water.

+ Num. 33,9.

1

Van Elim togen sy; ⁺ ende de gantsche Gemeynte der kinderen Israëls quam in de woestijne Sin, ⁺ die daer leyt tusschen Elim ende Sinai: aen den vijf-tienden dagh der tweeder maent, nae dat sy uyt Egypten getogen waren.

+ Cap. XVI. Ebr.

+ Sap. 11,2.

2

Ende de gantsche Gemeynte der kinderen Israëls murmureerde tegen Mosen ende Aaron, ⁺ in de woestijne;

+ 1 Cor. 10,11.

3

Ende sy spraken tot hen: Wilde Godt, wy waren in Egypten gestorven door des HEEREN hant, doe wy by de vleesch-potten saten, ⁺ ende hadden de volheyt van broot te eten! want ghy-lieden hebt ons daerom uyt-geleydet in dese woestijne, dat ghy dese gantsche Gemeynte van honger lietet sterven.

+ Num. 11.4, 5.

II.4

DOe sprack de HEERE tot Mose: Siet, Ick wil u-lieden broot van den Hemel laten regenen: ⁺ ende ’t volck sal uyt-gaen, ende versamelen dagelijcx, wat ’et des daegs behoeft; op dat Ick het versoecke, of het in mijne Wet wandele of niet.

+ Psal. 78,24. ende 105,40.

5

Maer op den sesten dagh sullen sy hen schicken, dat sy dobbel so veel in-dragen, als sy anders dagelijcx versamelen.

6

Mose ende Aaron spraken tot alle kinderen Israëls: Aen den avont sult ghy-lieden bevinden, dat u de HEERE uyt Egypten-lant gevoert heeft.

7

Ende morgen dan sult ghy des HEEREN heerlijckheyt sien; want Hy heeft uw’ murmureeren tegen den HEERE gehoort: wat zijn wy, dat ghy-lieden tegen ons murmureert?

8

Voorts sprack Mose: ⁺ De HEERE sal u-lieden aen den avont vleesch te eten geven, ende aen den morgen broots de volheyt; daerom, dat de HEERE uw’ murmureeren gehoort heeft, dat ghy tegen hem gemurmureert hebt: want wat zijn wy? uw’ murmureeren is niet tegen ons, maer tegen den HEERE.

+ Num. 11,18.

9

Ende Mose sprack tot Aaron; Segt tot de gantsche Gemeynte der kinderen Israëls: Komet hier by, voor den HEERE; want Hy heeft uw’ murmureeren gehoort.

10

Ende doe Aaron alsoo sprack tot de gantsche gemeynte der kinderen Israëls, keerden sy haer nae te woestijne; ende siet, ⁺ de heerlijckheyt des HEEREN verscheen in eene wolcke.

+ Exod. 13,21.

11

Ende de HEERE sprack tot Mose, seggende:

12

Ick hebbe der kinderen Israëls murmureeren gehoort; segt hen: Tusschen den avont sult ghy vleesch te eten hebben, ⁺ ende aen den morgen met broot versadigt worden; ende sult gewaer worden, dat Ick de HEERE uwe Godt ben.

+ Joh. 6.48, 58.

III.13

ENde aen den avont quamen ’er quackelen op, ⁺ ende bedeckten het heyr-leger: ende aen den morgen lagh de dauw rontom het heyr-leger.

+ Num. 11,31. Psal. 105,40.

14

Ende als de dauw wegh was; ⁺ siet, doe lagh het in de woestijne ront ende kleyn, gelijck als de rijm, op ’t lant.

+ Num. 11,7. Neh. 9,15. Psal. 78, 24. ende 105,40. Sap. 16,20.

15

Ende doe het de kinderen Israëls sagen, so seyden sy onder malkanderen: Het is ^a Man! want sy en wisten niet, wat ’et was: maer Mose sprack tot hen: ’t Is ^* dat broot, het welck u-lieden de HEERE te eten gegeven heeft.

a Man) Heet op Ebr. eene gave: beduydt, dat ons het Euangelium sonder onse verdiensten ende gedachten uyt enckel genade van den Hemel gegeven wort; gelijck dit Man oock gegeven wiert.

* Joh. 6,31. 1 Cor. 10,3.

IV.16

MAer dit is ’t gene, dat de HEERE geboden heeft: Een yegelijck versamele dies, so veel hy [voor hem] eten magh; ende neme eenen Gomer voor elck hooft, nae ’t getal der zielen, die in sijne hutte zijn.

17

Ende de kinderen Israëls deden alsoo: ende versamelden d’ een veel, d’ ander weynigh.

18

Doch doe men ’t met den Gomer mat, ⁺ so en vondt de gene niets over, die veel versamelt hadde; ende de gene niet minder, die weynigh versamelt hadde: maer

+ 2 Cor. 8,15.

[fol. 31v]

een yegelijck hadde gesamelt soo veel, als hy voor hem eten moghte.

19

Ende Mose sprack tot hen: Niemant en late yets daer van over tot morgen.

20

Maer sy en hoorden nae Mose niet, ende sommige lieten daer van over tot morgen; doe wiessen wormen daer in, ende ’t wiert stinckende: ende Mose wiert seer toornigh op hen.

21

Sy dan samelden dies alle morgen, soo veel een yegelijck voor hem eten moghte: maer als de Sonne heet scheen, so versmolt het.

22

Ende op den sesten dagh samelden sy des broots dobbel; t’elcken twee Gomers voor eenen: ende alle de Overste der Gemeynte quamen in, ende verkondigden’t Mose.

23

Ende hy sprack tot hen: Dit is ’t, dat de HEERE geseyt heeft, morgen is de Sabbath der heyligen ruste des HEEREN: wat ghy backen wilt, dat backet; ende wat ghy koken wilt, dat koket; maer wat overigh is, dat latet blijven, dat ’et bewaert worde tot morgen.

24

Ende sy lieten ’t blijven tot morgen, gelijck Mose geboden hadde: doe en wiert ’et niet stinckende, ende daer en was oock geen worm inne.

25

Doe sprack Mose: Etet dat heden; want het is heden de Sabbath des HEEREN: ghy en sult ’et heden niet vinden op den velde.

26

Ses dagen sult ghy samelen: maer de sevenste dagh is de Sabbath; op den selven sal ’t niet zijn.

27

Maer aen den sevensten dagh gingen eenige van’t volck uyt, om te samelen; maer sy en vonden niets.

28

Doe sprack de HEERE tot Mose: Hoe langh weygert ghy-lieden te houden mijne geboden ende wetten?

29

Siet, de HEERE heeft u-lieden den Sabbath gegeven; daerom geeft Hy u aen den sesten dage tweër dagen broot: so blijve nu een yegelijck in ’t sijne, ende niemant en gae uyt van sijne plaetse, op den sevensten dagh.

30

Also vierde het volck op den sevensten dagh.

V.31

ENde het huys Israëls hiet ’et Man: ⁺ ende het was als Coriander zaet, ende wit; ende ’t hadde eenen smaeck als meel-bloem met honigh.

+ Num. 11,7.

32

Ende Mose sprack: Dit is ’t, dat de HEERE geboden heeft: Vult een Gomer daer van, te bewaren op uwe na-komelingen; op dat men sie het broot, daer mede Ick u-lieden gespijst hebbe in dese woestijne, doe Ick u uyt Egypten-lant voerde.

33

Ende Mose sprack tot Aaron: Neemt een kruycke, ende doet eenen Gomer vol Man daer in: ende laetse voor den HEERE om te bewaren op uwe na-komelingen.

34

Gelijck de HEERE Mose geboden heeft; also lietse Aaron aldaer voor ’t ^b getuygenisse te bewaren.

b Getuygenisse) Dat is, aen die plaetse daer men offerde ende badt, ende de predik-stoel was, eer de Hutten gemaeckt waren.

35

Ende de kinderen Israëls aten Man veertigh jaer, ⁺ tot dat sy in ’t lant quamen, daer sy woonen souden: tot aen de palen des lants Canaans, aten sy Man.

+ Joh. 5,12. Neh. 9,15.

36

Maer een Gomer is het tiende deel van een Epha.