Lutherse Bijbel (1648)

Het xlj. Capittel.

Heeft vijf deelen: I. Twee droomen Pharaos. II. Iosephs verlossinge. III. Uyt-legginge der droomen. IV. Iosephs verhooginge. V. Hoe Iosephs raet is in ’t werck gestelt geworden

I.1

ENde nae twee jaren hadde Pharao eenen droom, hoe dat hy stont aen ’t water:

2

Ende sagh uyt den water op-klimmen seven schoone vette koeyen, ende gingen op de weyde in ’t gras.

3

Nae desen sagh hy andere seven koeyen uyt het water op-klimmen, die waren leelick ende mager: ende traden by de koeyen aen den oever aen ’t water.

4

Ende de leelicke ende magere, verslonden die seven schoone ende vette koeyen. Doe ontwaeckte Pharao.

5

Ende hy sliep weder in, ende hy droomde noch een mael: ende sagh, dat seven ayren wiessen uyt eenen halm, vol ende dicke.

6

Daer nae sagh hy seven dunne ende versengde ayren op-gaen:

7

Ende de seven magere ayren verslonden de seven dicke ende volle ayren. Doe ontwaeckte Pharao, ende merckte, dat het een droom was.

8

Ende doe ’t morgen wiert, ⁺ was sijn geest bekommert, ende sandt uyt, ende liet roepen alle waerseggers in Egypten, ende alle wijse; ende vertelde hen sijne droomen: maer daer en was niemandt, diese Pharao beduyden konde.

+ Dan. 2,2.

II.9

DOe sprack de overste Schencker tot Pharao, ende seyde: Ick gedencke heden aen mijne sonden;

10

Doe Pharao toornigh wiert over sijne knechten, ende my met den oversten Backer in de gevanckenisse leyde, in des Hof-meesters huys.

11

Doe droomden wy beyde in eener nacht, ⁺ een yegelijck sijnen droom, diens beduydinge hem aen-ginck.

+ Gen. 40,5.

12

Daer was by ons een Ebreeusch

[fol. 19r]

jongelinck, des Hof-meesters knecht, dien vertelden wy hem: ende hy beduydde ons onse droomen, een yegelijck nae sijnen droom.

13

Ende soo hy ’t ons beduydde, soo is ’t gegaen: want ick ben weder in mijn ampt gesett, ende de ander is gehangen.

14

Doe sondt Pharao henen, ende liet Ioseph roepen; ende lieten hem haestelijck uyt den kuyl. Ende hy liet hem scheeren, ende toogh andere kleederen aen, ende quam in tot Pharao.

15

Doe sprack Pharao tot hem: Ick hebbe eenen droom gedroomt; ende daer en is niemant, die hem beduyden kan: maer ick hebbe van u hooren seggen, als ghy eenen droom hoort, soo kont ghy hem beduyden.

16

Ioseph antwoordde Pharao, ende sprack: Dat en staet ^a by my niet, Godt sal doch den Pharao wat goets aen-seggen.

a By my niet) wil seggen; ick ben ’t niet, die de droomen beduydt heeft ofte kan: Godt is ’t, die het door my gedaen heeft, die kan ’t u oock doen. Dat gloriam Deo, nec tamen negat ministerium suum.

17

Doe vertelde Pharao Ioseph: Ick droomde, dat ick stont aen den oever by ’t water:

18

Ende sagh uyt den water op-klimmen seven schoone vette koeyen; ende die gingen weydende in ’t gras.

19

Ende nae dese sagh ick seven andere dorre, seer leelicke ende magere koeyen op-klimmen: ick en hebbe in den gantschen Egypten-lande niet alsulcke leelicke gesien.

20

Ende de [seven] magere ende leelicke koeyen, verslonden de seven eerste vette koeyen.

21

Ende als syse op-geslockt hadden, en merckte men ’t aen haer niet, dat sy die gegeten hadden, ende waren leelick, gelijck te voren. Doe ontwaeckte ick.

22

Ende noch eens sagh ick in mijnen droom, seven ayren op eenen halm wassen, vol ende dick.

23

Daer nae gingen op seven dorre ayren, dunne ende versengt.

24

Ende de seven dunnen ayren verslonden de seven dicke ayren. Ende ick hebbe ’t den waer-seggeren geseyt; maer sy konnen ’t my niet beduyden.

III.25

IOseph antwoordde Pharao: Beyde de droomen Pharaos, zijn eenerley; want Godt verkondigt Pharao, wat hy voor heeft.

26

De seven schoone koeyen, zijn seven jaren; ende de seven goede ayren, zijn oock seven jaren: het is eenerley droom.

27

Die seven magere ende leelicke koeyen, die nae gene op-gekomen zijn, dat zijn seven jaren; ende de seven magere ende versengde ayren, zijn seven jaren dieren tijt.

28

Dat is ’t nu, dat ick geseyt hebbe tot Pharao; dat Godt Pharao vertoont, wat hy voor heeft.

29

Siet, seve rijcke jaren sullen komen in gantsch Egypten-lant:

30

Ende nae de selve sullen seven jaren dieren tijt komen, dat men vergeten sal alsulcken overvloet in Egypten-lant: ende den dieren tijt sal het lant verteeren;

31

Datmen niet weten en sal van den overvloet in ’t lant, om den dieren tijt, die daer nae komt: want hy sal seer swaer zijn.

32

Maer dat Pharao ten anderen mael gedroomt heeft, beduydt, dat sulcx Godt gewisselijck ende haest doen sal.

33

Nu sie Pharao nae eenen verstandigen ende wijsen man, dien hy over Egypten-lant sette:

34

Ende beschicke, dat hy Ampt-lieden bestelle in den lande; ende neme het vijfde deel in Egypten-lant, in de seven rijcke jaren:

35

Ende versamele alle spijse der goeden jaren, die daer komen sullen, dat sy koorn op-leggen in Pharaos koorn-huysen, tot voor-raet in de steden, ende verwaren’t:

36

Op datmen spijse bestelt vinde den lande, in de seven diere jaren, die over Egypten-lant komen sullen, op dat ’t lant niet van honger en verderve.

IV.37

DIt woort beviel Pharao ende alle sijnen knechten wel. ⁺

+ Act. 7,10.

38

Ende Pharao sprack tot sijne knechten: ⁺ Hoe konden wy eenen alsulcken man vinden, in welcken de Geest Godts zy?

+ Psal. 105,22.

39

Ende sprack tot Ioseph: Dewijle u Godt sulcx alles heeft kont gedaen, soo en is niemant [soo] verstandigh ende wijs, als ghy.

40

Ghy sult over mijn huys zijn, ⁺ ende uwen woorde sal al mijn volck gehoorsaem zijn; alleen des [konincklijcken] stoels wil ick hooger zijn, dan ghy.

+ Psal. 105,21.

41

Ende voorder sprack Pharao tot Ioseph: Siet, ick hebbe u over gantsch Egypten-lant gesett.

42

Ende toogh sijnen rinck van sijne hant, ende gaf hem Ioseph aen sijne hant; ende kleede hem met witte zijde; ende hinck hem een gouden keten aen sijnen hals;

43

Ende liet hem op sijnen tweeden wagen rijden, ende liet voor hem uyt-roepen: Dese is ^b des lants vader. Ende settede hem over gantsch Egypten-lant.

b Des lants vader) Abrech, wat dit woort heet, laten wy de kijvers soecken, tot aen den jongsten dagh: wy willen ’t ondertusschen verstaen, als ’t verduytst is.

44

Ende Pharao sprack tot Ioseph: Ick ben Pharao; sonder uwen wille en sal niemant sijne hant oft sijnen voet roeren in gantsch Egypten-lant.

45

Ende noemde hem den heymelijcken Raet: ende gaf hem een wijf, Asnath, de dochter van Potiphera, den Priester te On. Alsoo toogh Ioseph uyt, om Egypten-lant te besien.

46

Ende hy was dertich jaer out, doe hy voor Pharao stont, den Koninck in Egypten: ende voer uyt van Pharao, ende toogh door gantsch Egypten-lant.

V.47

ENde het lant dede alsoo de seven rijcke jaren;

48

Ende versamelden alle spijse der seven jaren, die in Egypten-lant waren, ende dedense in de steden: wat daer voor spijse op ’t velt om elcke stadt wies, dat deden sy daer in.

49

Alsoo goot Ioseph dat koorn op, boven maten vele, gelijck als zant aen de

[fol. 19v]

zee; alsoo dat hy op hield te tellen: want men konde ’t niet meer tellen.

50

Ende Ioseph wierden twee sonen geboren, ⁺ eer dan de diere tijt quam: die baerde hem Asnath, Potipheras, des Priesters On, dochter:

+ Gen. 46,20. cap. 48,5.

51

Ende hiet den eersten, Manasse; want Godt [seyde hy] heeft my laten vergeten al mijn ongeluck, ende al mijnes vaders huys.

52

Den tweeden hiet hy, Ephraim; want Godt [seyde hy] heeft my laten wassen in ’t lant mijner ellende.

53

Doe nu die seven rijcke jaren om waren in Egypten-lant:

54

Doe begosten die seven diere jaren te komen, ⁺ daer Ioseph van geseyt hadde. Ende daer wiert een dieren tyt in alle landen; maer in gantsch Egypten-lant was broot.

+ Gen. 45,5. Psal. 105,16.

55

Doe nu gantsch Egypten-lant oock honger leet, riep het volck tot Pharao om broot: maer Pharao sprack tot al de Egyptenaren: Gaet henen tot Ioseph; wat hy u seyt, dat doet.

56

Als nu in ’t gantsche lant dieren tijt was, doe dede Ioseph over al koornhuysen op, ende verkocht den Egyptenaren: want de diere tijt wiert hoe langer hoe grooter in ’t lant:

57

Ende alle de landen quamen in Egypten, om te koopen by Ioseph: want de diere tijt was groot in alle landen.