Lust en Gratie. Jaargang 16

[p. 100]

Annet Planten
Fileren

‘Maar?’ vroeg ik.

Vier minuten eerder was ik verliefd geworden, plompverloren verliefd met een steek in de onderbuik die doorkliefde naar de keel en daar de adem inhield, een plompverlorenheid die bijna zorgelijk was. Gottegot, nou dat weer. Isa had een slok genomen, haar elleboog in een bakje pinda's gezet en ik was verliefd geworden op haar elleboog, een ronde, gladde, lichtbruine elleboog. Het bakje begon te glijden.

‘Gaat het?’ vroeg de barvrouw. ‘Ja hoor,’ zei ik, terwijl Isa haar arm probeerde op te tillen. ‘Ja hoor,’ zei Isa en na lang nadenken, ‘gaat goed. Moet naar huis.’ De elleboog met een paar aanklevende pinda's zwikte door de lucht en belandde op de toog. Ze keek me onvast aan.

Eerst wil je weten hoe ik aan Isa ben gekomen en tegen welke bar wij leunden. De bar staat aan het plein hier vlakbij. Op weg naar de kapper of de bakker kom je langs café De Vreugde, doordeweeks een rustig etablissement met weinig klanten, op zaterdagavond het binnenste van een stoompuddingvorm in kokend water. Op zaterdagavond perst Latijns-Amerikaanse muziek zich door de open bovenlichten en ziet het er zwart. Dat zag ik een keer in het voorbijgaan. Daarna viel me op dat er de rest van de week ook zulke muziek werd gedraaid, maar zachtjes, zodat je erop bedacht moest zijn. Leuke muziek. Maar ik ging van huis naar de bakker en nooit daar naar binnen. Op de stoep van die bakker scheurde op een dag het hengsel van mijn tas vol boodschappen. Niemand die zich ooit bemoeit met zulke ongelukken, zodat het altijd maar afwachten is of de bananen niet worden overreden terwijl de kaas wordt gered, maar dit keer kwam een vrouw me te hulp. Rond gezicht, milimeterkrulletje, brede smile: ‘graag gedaan.’ Een week later wisselden we een glimlach in de rij voor een halfje bruin, kort daarna ‘dag’ bij een bijna zomers oploopje ioo rond een straatband. Wij woonden dus in elkaars buurt. Het bandje trommelde in aanstekelijk ritme, het oploopje wiegde en wiebelde, wij wiebelden mee. ‘Lekker, he?’ ‘Ja, heerlijk.’ Ik bedoelde de buiten-

[p. 101]

temperatuur, maar toegegeven, het bandje speelde lekker. Niet alleen haar gezicht bleek rond te zijn, alles aan haar was een beetje rond, lang en rond en midden twintig, een paar kettinkjes om, een vleugje on-Nederlandse kleur.

Ze memoreerde de boodschappen, ik de bakker, ja, we woonden in de buurt en na nog wat heen en weer wilden we zelfs even op een terrasje zitten, het was zulk mooi weer. Twee vreemden op een terrasje. Het terrasje van De Vreugde, waar de deuren openstonden vanwege de voorjaarszon en vriendelijke schetterklanken naar buiten dreven.

Zo kwam ik dus aan Isa, die ergens werkte en iets studeerde, die alles grappig vond en enorme slokken nam. Ze kwam vaak in De Vreugde, maar niet op zaterdagavond. Te vol. En omdat ik toch vlakbij woonde kwam ik toch eens wat drinken? Dat was gezellig, dit was ook gezellig en toen moest ze weg. Haar opgewekte lange gladde rondheid verdween in een jas en daarna de hoek om. Ik bleef wat zitten mijmeren over de wegen van het toeval, tot ik opstond en mijzelf in het raam van De Vreugde weerspiegeld zag: ja. Zeker wel. Even vergeten, maar zo was het. Dat had Isa gezien. Oók gezien en ik voelde me ouder dan ooit, wat met het verkeerde vergelijkingsmateriaal niet zo moeilijk is. Vergeleken met glad en lang ben ik gekreukt en klein. Ook zonder vergelijking. Ik ben een gekreuktzadige doperwt en daar zien weinig Isa's perspectief in, hoe grappig ze alles ook vinden.

Gekreuktzadigheid is een recessieve eigenschap, die een slapend bestaan leidt binnen een familie. Slapend maar altijd aanwezig. Zodra twee families met zulke slapende eigenschappen fuseren, bestuiven, paren, is er een kans van een op vier dat een kind als gekreuktzadige doperwt wordt geboren. Mijn tante (moederlijn) was gekreuktzadig, mijn grootvader (vaderskant) was het, daarna was iedereen een ronde erwt en toen kwam ik. Mijn zusjes zijn ook gekreukt, maar om een andere reden. Onderhuids ben ik even aantrekkelijk en voedzaam als een knalgroene Engelse doperwt, maar mijn buitenkant laatje liever liggen, wat al vanaf mijn schooltijd overtuigend gebeurt. Kinderen lusten geen soort waar de vellen bijhangen en kiezen blind voor glad-

[p. 102]

de erwten. Ik had niets te kiezen. Mijn familie die me sussend bezwoer dat ik net zo was als iedereen, alleen een beetje specialer, wat niet waar was en om van uit je vel te springen, die familie had me een loer gedraaid.

Na twee dagen had ik weer genoeg moed bijeengeraapt om aan het eind van de middag bij De Vreugde naar binnen te kijken. Isa las een krant en wenkte toen ze me zag, maar tussen naar binnen kijken en naar binnen gaan lag bijna de oceaan. Nu of nooit, sprak ik mezelf toe en stapte over de drempel.

‘Wat grappig,’ zei Isa, ‘kom zitten, wil je wat drinken, hoe gaat het met je, ik haal wel even.’ En terwijl ze langdurig wegbleef ginnegapten uit de speakers twee beurtzangers over Mon amie Cééé-cile. Ik wilde wel een amie, dacht ik, ik wilde eindelijk wel eens een amie, eentje met wie ik mijn eiwitrijke binnenste kon delen, eentje die niet terugschrok van gekreukte vellen; en wie weet had het toeval nu een handje geholpen. Isa maakte verder ook niet de indruk dat ze van me schrok, Isa had het erg druk met grote slokken nemen, druk vertellen over erg veel dingen die in twee dagen gebeuren, met al haar kettinkjes vasthouden en mij af en toe recht in het gezicht kijken. Ik wist niet wat me overkwam. Natuurlijk kijkt iemand me wel eens recht in mijn gezicht, maar onbekenden doen dat toch op een wat schichtige manier. Nu zat ik naast een leuke vrouw die niet schichtig werd maar wel een beetje aangeschoten van al die slokken. Er overkwam me iets, iets verrassends.

Een paar dagen later had ik een opperbest humeur waar dat normaal gesproken nogal neutraal is. Neuriënd naar de bakker, fluitend aan de afwas en ten slotte met een brede smile weer naar binnen bij De Vreugde. Isa hing tegen de bar.

‘Ha Isa,’ zei ik, ‘wat leuk je te zien.’

‘Hoi,’ zei Isa tegen haar glas.

‘Hallo,’ zei de barvrouw. Er hupte een walsje langs de flessen.

‘Ik wil graag een witje,’ en terwijl ik me boog om Isa's blik te vangen

[p. 103]

gleed haar ronde langheid een seconde lang uit. De reflex om haar arm stevig vast te pakken werd gevolgd door de sensatie van hlote huid, terwijl Isa alweer recht stond en haar schouders ophaalde.

‘Nou ja!’ zei ze lichtelijk verbaasd, ze draaide haar hoofd mijn kantop en groette nog een keer. ‘Hoi, oh, jij bent het, nou laat maar weer los. Wat wil je drinken?’ De blote huid van haar bovenarm, ‘Jee, je hebt al wat, ga nou toch zitten,’ die heel anders aanvoelde dan mijn eigen bovenarm, steviger, ontoegankelijker. Haar elleboog, de onderste bekroning op warm, lichtgetint vlees, een soepel bekleed scharniertje, was een ogenblik het middelpunt van de wereld en toen werd ik dus verliefd. ‘Ik zit hier al, ehh, al uren en ik moet naar bed. Naar bed, zei Duimelot.’ Ze giechelde.

‘Blijf nog heel even.’ Ik probeerde neutraal te koeren en niet ademloos te smeken. ‘Neem een kopje koffie, dan drink ik intussen mijn witje, en als je wilt breng ik je wel naar huis.’

Isa verstarde. ‘Naar je voordeur.’

‘Denk jij dat ik niet kan lopen? Dat ik niet... Wat ont-zet-tend grappig! Maar wel aardig hoor, je bent wel aardig.’ Ze nam een slok. Er zat een maar in haar stem. Ik wilde het weten, ik moest het opeens weten, nu of nooit.

‘Ik ben wel aardig. Maar?’ vroeg ik.

‘Ehh? Oh. Nou ja, je bent...’ ze wankelde even, ‘ik vind je ook wel oud. Te oud. Maar ook aardig.’

Dat was de druppel.

Een week later had ik een gesprek met een bankadviseur en daarna belde ik een van mijn zusjes op. Ik legde uit wat ik ging doen en of ik een tijdje mocht komen logeren. Dat kon. Mijn zusje begreep mij helemaal. Niet lang daarna lag ik precies één nacht klaarwakker te zijn in een naar niets ruikende lichtroze geschilderde kamer, met mijn hoofd van hals tot kruin in verband gewikkeld, zo vreselijk opgelucht dat de narcose niet tot mijn dood had geleid dat de pijn me minder kon schelen.

De chirurg had mij ook helemaal begrepen. ‘Wij kunnen hier prach-

[p. 104]

tig corrigeren,’ had ze mij verzekerd. ‘U bent veertig, u ziet er nu uit als een gestresste schildpad van zestig en wij corrigeren dat terug naar veertig. U wordt niet jonger, maar u wordt uw leeftijd. Zal ik u uitleggen wat we van plan zijn?’ Ze sloeg de bloederigste details over, trok hier wat glad, kortte daar wat in, hechtte bijgeknipte vellen decent naast haarlijnen, suggereerde een kraakbeenimplantaatje in de kin (‘We zijn dan toch bezig’) en met een week of drie kalmaan doen kon ik als herboren weer verder. Wat mij betrof had ze ter plekke mogen beginnen. Dus zelfs toen de volgende ochtend het verband er af ging en mijn zusje een opgezwollen paarsrood gezicht kwam afhalen, zelfs toen ik wekenlang ongemakkelijk rechtopzittend moest slapen tot de losgelegde lappen huid weer stevig aan de spierlaag waren vastgegroeid, zelfs toen elke straal voorjaarszon schrijnde en ik me van oor tot oor een stuk karton voelde, zelfs toen was ik op een grimmige manier tevreden. Ik had mijn genen een hak gezet. De gekreuktzadige doperwt had zich laten fileren.

Mijn zusje was het ook met me eens dat ik mijn haar liet afknippen en in de verf zetten, mijn zusje kon er niet over uit hoe fantastisch ik er na een paar weken uit ging zien. Ze herkende me nauwelijks meer terug, zei ze. Mijn andere zusje maakte een afspraak bij de bank.

‘Weet je wat nou grappig is,’ zei Isa op een dag, ‘ik heb eens een vrouw gekend die vreselijk op jou leek.’ Ze rekte zich slaperig uit en begon haar kettinkjes los te maken. ‘Sprekend. Die vrouw was geloof ik verliefd op me, maar daar moest ik toch niet aan denken. Wel aardig hoor, maar ze had een heel eng gezicht, alsof de vellen erbij hingen. Die liep daar gewoon mee rond. Zielig hè?’

‘Ja,’ beaamde ik, ‘heel erg zielig.’