Lust en Gratie. Jaargang 12

[p. 78]

Dromen

In een verborgen lade van Vita's schrijftafel werd een eenvoudig boekje gevonden Het boekje was gebonden in gemarmerd papier met een rode rand In dit ‘droomdagboek’ heeft Vita van 1941 tot 1959 tweeentwintig dromen opgeschreven

Zes dromen zijn in dit nummer van Lust & Gratie opgenomen

[p. 79]

Vita Sackville-West
‘Ik droomde dat ik gedichten kon schrijven’
Droomdagboek 1941-1959

Ik droomde dat de hele wereldbevolking wegdreef. Ze zweefden vlak boven het aardoppervlak, met hun voeten een paar centimeter erboven. Ze zaten op verschillende niveaus.

Ik vroeg me af waarom dit zo was en kreeg te horen (van wie weet ik niet) dat de ‘betere’ mensen hoger dreven en dat de meer aardgebondenen dichter bij de aarde bleven. Af en toe zakte een paar voeten naar beneden en er werd gezegd dat dit was omdat diegene een slechte gedachte had gehad of een slechte daad had gedaan en weer even naar de aarde werd teruggetrokken. Ze raakten nooit helemaal de grond.

Uiteindelijk dreven ze allemaal weg en bleef de aarde leeg achter, zonder dat er nog een mens was. Die aarde was toen heel erg mooi en onbedorven. Ze was weer geworden zoals ze blijkbaar bedoeld was. Ik zag alles haarscherp en tot in de kleinste details.

Ik kan deze droom totaal niet verklaren, hij hield geen enkel verband met dingen die ik had gelezen, gezien of gehoord, of waarover ik had nagedacht - voor zover ik weet - behalve dat ik altijd aan dit soort dingen denk.

Deze droom heb ik al zolang ik me kan herinneren. Hij is heel levendig (actualité) en maakt me altijd van streek. Het gaat over het ontdekken van twee verborgen kamers. Het is altijd heel duidelijk. De droom begint achter de lambrizering links naast de open haard in de grote hal - aan de linkerkant wanneer ik met mijn gezicht naar de open haard sta. Dan ga ik een trap op en kom ik terecht in een kamer die niemand anders kent. Het is een kale kamer (ongemeubileerd bedoel ik). Met lambrizeringen. Het vreemde van deze droom is dat de eerste kamer heel goed mijn slaapka-

[p. 80]

mer zou kunnen zijn en de tweede kamer heel goed mijn zitkamer (omdat ze verbonden zijn door een paar treden) maar ik had deze droom al lang voor ik mijn slaapkamer en zitkamer had (op Knole bedoel ik).

Het enige waar de droom over gaat, is dat het verborgen kamers zijn, waar niemand iets van weet, en dat ik ze ontdek - daarom noem ik het mijn ‘ontdekkings’-droom.

Telkens wanneer ik dit droom, gebeurt er precies hetzelfde: ik ga door de lambrizering in de Grote Hal en kom in die twee kamers terecht waarvan niemand iets weet - en dan zie ik ze haarscherp. Het belangrijkste van deze droom is dat ik zielsgelukkig word zodra ik er ben en dat ik - de hele dag daarna - gelukkig ben.

Soms wordt hij verstoord door een andere droom waarin Knole in brand staat (ik droom nooit over een ander huis dat in brand staat). Dit is ook een terugkerende droom - die ik altijd heb gehad - maar dit is meer een soort nachtmerrie - geen gelukkige droom. Ik heb nog nooit gedroomd dat Sissinghurst in brand staat, alleen Knole. Ik kan geen van beide dromen verklaren.

Ik droomde dat ik gedichten kon schrijven. Ik droomde dat ik bleef doorschrijven tot ik er bijna bij neerviel. Ik was zo ongelukkig toen ik wakker werd dat ik moest huilen (geen droomtranen, echte tranen). Wist ik nog maar welke gedichten ik had geschreven tijdens deze droom want het waren waarschijnlijk echte gedichten maar het is allemaal weg. Deze droom had geen landschap, het was een droom in het luchtledige. Het was een van mijn gelukkigste dromen zolang hij duurde, maar de ellendigste na het ontwaken.

Ik was in een koeiestal. Er waren heel veel koeien en overal op de betonnen vloer stroomde drab. Ik werd heen en weer geduwd door de enorme koeielijven. Ik probeerde mijn eigen koe te vinden, maar koos per ongeluk blijkbaar de verkeerde. Deze verkeerde koe was onhandelbaar, dus gaf ik haar een leren handschoen om op te kauwen zodat ze in een goed humeur zou blijven. Toen duwde een andere

[p. 81]

koe me weg, en woedend gaf ik haar een mep op haar neus. Vervolgens keek ze me aan met een (ondraaglijke) verwijtende blik; ging liggen; en toonde me haar uier waar donker bloed uit kwam. Toen begreep ik dat ze me, om zich aan mij kenbaar te maken, een kleine misvormde speen liet zien, en dat ze me duidelijk maakte dat ik vaak moeite had gehad deze speen te melken.

De belangrijkste indruk die ik van deze droom overhield, was dat de andere koe belangrijker probeerde te zijn dan mijn eigen koe, en dat die bloedende uier van mijn eigen koe ondraaglijk meelijwekkend was.

God in de leegte.

Dit is de uitzonderlijkste droom die ik ooit heb gehad, en tijdens het dromen was ik me ervan bewust dat ik er een gedicht over moet schrijven. Het was een droom in de ruimte. God was zo kwaad op het hele universum dat hij besloot alles te vernietigen, tot en met het kleinste deeltje van het lichtste atoom. Dus toen was er niets meer over - geen materie, geen krachten, geen energie, niets - alleen nog Gods geest, eenzaam achtergebleven in iets dat leger was dan onze voorstelling van de leegste ruimte.

Ik was bezorgd omdat ik niet wist of God opnieuw aan een schepping zou beginnen.

Ik weet niet meer wanneer ik deze droom had, maar het was na de atoombom - een tijdje daarna - ongeveer een jaar.

Ik droomde dat ik in de Moulin des Ruats was met Anna. We sliepen in dezelfde kamer, een heel eenvoudig maar fatsoenlijk kamertje, met twee bedden, elk tegen een wand, en zij hield me wakker door hardop toespraken voor de minister-president te houden. Dit ergerde me zo mateloos dat ik opstond, de gang op liep en door een deur ging waardoor ik in een volkomen ander deel van het huis kwam. Hier waren de kamers groot en hoog, luxueus gemeubileerd met sofa's en grote meubelstukken en met overal grote vazen vol prachtige bloemen; vooral grote ro-

[p. 82]

zerode lelies op piano's, verblindend veel licht. Deze kamers waren vol mensen, mannen en vrouwen: de mannen waren van het type profiteur, de vrouwen waren enorm lang, sommige wel meer dan twee meter en heel slank en prachtig gekleed; er vielen me een paar in het bijzonder op - één vrouw droeg een gebloemde japon met een soort bolero-jasje en een hoedje bovenop haar hoofd - en een andere droeg een jurk van stijve zwarte taffetas, met in de voorkant van haar rok een split tot aan haar middel en daaronder niets; dit shockeerde me vreselijk en wat me nog het meeste shockeerde, was dat je, als ze bewoog, haar witte dijen zag met bruine jarretels, die haar lange kousen ophielden.

Ik zag een dienstmeisje, vroeg waar het toilet was en werd meegenomen naar een grote ruimte, helemaal van marmer geloof ik, waar het ook vol stond met grote roze lelies in witte vazen. Ik keek om me heen en merkte dat een vrouw vanuit een hoek naar me keek. Dit maakte me woedend en ik zei: ‘Wie bent u? Hoe heet u? Bent u een dame?’ Ze lachte en zei: ‘Ik wist wat je ging doen, dus ik keek, dus ben ik geen dame.’ Maar ik voelde dat ze aardig was en volgens mij was zij de enige mij goedgezinde persoon in dat afschuwelijke huis. Ze was gekleed in stemmig zwart, vrij chic, en het hinderde me dat er poedervlekken op haar japon zaten.

We gingen samen weer terug naar de prachtig ingerichte kamers, waar we onmiddellijk werden omgeven door alle andere vrouwen met hun profiteurs. Er waren meer vrouwen dan mannen. De vrouwen hadden allemaal enorm lange nagels, als de nagels van Chinese mandarijnen; volgens mij waren ze niet gelakt; maar ze waren scherp en klauwachtig. Ik had het gevoel dat ik door iedereen werd ingesloten en geduwd. Er waren zoveel mensen. De enige die dicht bij me bleef en van wie ik het gevoel had dat ze me beschermde, was de vrouw in het zwart met die vieze poedervlekken op haar japon.

Toen verscheen Anna; ik kon niet zien wat ze droeg, maar ik weet dat haar armen bloot waren, en een van de profi-

[p. 83]

teurs liep naar haar toe en sloeg zijn armen om haar heen. Ik wist dat ze daar niet hoorde te zijn en ik probeerde haar van hem weg te trekken; ik worstelde met hem en toen zag ik dat hij een geopend zakmes in zijn hand had en probeerde haar bovenarm open te snijden. Ik wist dat er, als ik haar niet weg zou sleuren, een lange, dunne, bloederige snede zou verschijnen in het wit van haar arm.

Ik wist haar mee te trekken, en prompt daarop zaten we allemaal bij een soort concert op stoelen in een rij.

Toen werd ik wakker, maar terwijl ik ontwaakte, hoorde ik Anna zeggen: ‘Schat! Waar zijn je parels?’

Vertaling Marianne Gossije

[p. 84]