|
| |
| |
| |
Acht diergedichten
Marianne Moore
Aan een bekroonde haan
Je staat me aan, want jij maakt dat ik lach,
je wordt ook niet verblind door het kaf
dat van de schelf opstuift met elke wind.
Denken kun je, en wat je denkt uit jij
met veel van Simsons trots en ijs-
koud en beslist, en niemand die je stopt.
Trots staat je goed, schrijd voort, gigantenhaan.
Geen erf kan jou voor gek laten staan,
je gouden klauwen houden altijd stand.
| |
| |
| |
De apen
dutten te veel, waren bang voor slangen. De zebra's, soeverein
in hun anders zijn; de olifanten met hun nevelteint
en louter praktische aanhangels waren
er, de kleine katten; en de parakiet,
banaal en duf bij nader onderzoek, vernielde
bast en wat voer - want te eten was het niet.
Ik herinner mij hun grootsheid, niet grootser nu
dan vervaagd. Moeilijk is het herinneren van tenue,
spreken, precieze manier van wat men
de kennisjes kan noemen twintig jaar
terug; maar ik vergeet hem niet meer - die Gilgamesj onder
behaarde carnivora - die kat met de
vlekken als V's in leigrijs op zijn poten en zijn staart met fiere knak,
zijn grimmige opmerking, ‘Ze hebben ons gebruikt met hun zwak
halfwassen plechtig gedoe, spartelen rond
in woest gehakkel en zeggen voor ons
is kunst begrijpen niet weggelegd; ze vinden
het toch zo moeilijk, onderzoeken het geval
alsof het onvoorstelbaar geheimnisvol zou zijn, zo sym-
metrisch ijzig als was het gesneden uit chrysopraas
of marmer - stram van spanning, kwaadaardig
in zijn macht over ons en dieper
dan de zee als het gevlei aanbiedt in ruil voor hennep,
gerst, vlas, paarden, witgoud, timmerhout, en bont.’
| |
| |
| |
Aan een slak
Als ‘verdichting de eerste gratie is van stijl’,
dan heb jij 't. Samentrekbaarheid is een deugd,
zoals bescheidenheid een deugd is.
Het is niet de verwerving van iets, wat dan ook,
of die waarde die je toevallig krijgt als
bijverschijnsel van een goed gesproken woord,
die wij op prijs stellen in stijl,
maar het principe, verborgen:
in afwezigheid van voeten, ‘methode van conclusies’;
‘een weten van principes’
in het vreemde verschijnsel van je occipitale spriet.
| |
| |
| |
Rigoristen
grazen’, zei een vriend terug uit Lapland:
‘op zoek naar voedsel; ze zijn aangepast
weidegrond, en toch lopen ze elf mijl
in nog geen uur, de voeten gaan gespreid
als de sneeuw niet hard is,
sneeuwschoenen haast. Het zijn rigoristen,
hoe Lapse en Siberische artisten
ajour: de zadelriem, het strengenkoord
verfijnd gestikt met kartelleren boord.
met streng gezicht, bruin en wit - een koningin
onder alpenbloemen. Kerstrendieren in
grijsbruine pels, eindelijk
gezien, een nek als edelweiss of van
leeuwenvoet - leontopodium kan
dit sieraad met als top een kandelaar -
in streken waar een sieraad schaars is - naar
| |
| |
gift die de ondergang der Eskimo's
voorkwam. Een slag die werd gewonnen door
Sheldon, voor hen een brenger van het licht
die hun respijt las in dit diergezicht.
Zebra getekend door Marianne Moore in de Smithsonian Institution, Washington, op 2 maart 1915.
| |
| |
| |
De woudwezel
komt sierlijk naar buiten, stinkdier -
niet lachen - in koningsdracht, in knaagdier-
wit en boszwart. Dit ding van inkt
met geitevel dat aanpasselijk glimt
van wit, is woudwachter. In zijn
hermelijnen doorinktviste wol is hij
determinatie's totem. Buiten
de wet? Zijn lief gezicht, sterke voeten struinen
rond in opperhoofdenlemming.
Tegen de mot is hij zelf zijn bescherming,
klein en edel krijgertje. Dat
ottervel van hem, waar hij in leeft, die mat
smoort alles wat hem steken kan. Goed, -
dit wezeltje is speels en zijn stoet
gezellen eveneens. Alleen
woudwezels gezelschap wil ik om mij heen.
| |
| |
| |
O was ik een draak
mijn smaak... O was ik een draak,
een symbool van hemelmacht - van zijderups-
formaat of reuzengroot; onzichtbaar soms.
O zo gelukkig, zo volmaakt!
| |
| |
| |
Aan een kameleon
Weg ben je in het grootse loof van de wijnstok,
rond gesnoeide gladde stam,
op een smaragd zo lang als
hapten voor voer het spectrum af zoals jij dat kon.
| |
| |
| |
Een kwal
de woonplaats van een amethist
komt nader en hij gaat open
en gaat dicht; hem vangen
had je gewild, en hij beeft;
en je laat het, een verlangen.
vertaling Hans Kloos
| |
| |
| |
Aantekeningen
Deze noten zijn van Marianne Moore zelf. Sommigen vinden aantekeningen bij poezie pedant of een bewijs van onvermogen. Het lijkt haar echter, zoals ze zelf zegt, met haar ‘hybridische compositiemethode’ niet meer dan eerlijk haar bronnen aan te geven. Lezers die een broertje dood hebben aan dergelijke naschriften, raadt ze aan om ze gewoon over te slaan. (Toevoegingen van de vertaler staan tussen [...]).
| |
Aan een bekroonde haan
Bernard Shaw.
| |
Aan een slak
Regel 1: ‘De allereerste gratie van stijl is die welke ontstaat door verdichting.’ Demetrius on Style, translated by W. Hamilton Fyfe (Heinemann, 1932).
| |
Rigoristen
Sheldon Jackson (1834-1909). Dr. Jackson was van mening dat de Eskimo's niet op staatskosten van voedsel moesten worden voorzien en dat met de vrijwel totale uitroeiing van de walvissen in de oceaan het geen zin had opnieuw walvissen uit te zetten, zoals dat met vissen in een rivier wel kan. Toen hij de regering had overtuigd om de import goed te keuren van rendieren uit Siberië, maakte hij in de zomer van 1891 een expeditie, wist zestien rendieren te bemachtigen - door ruilhandel - en bracht er later nog meer. Report on Introduction of Domestic Reindeer into Alaska, 1895; 1896; 1897; 1899, by Sheldon Jackson, General Agent of Education in Alaska. U.S. Education Bureau, Washington.
[‘Rigorist’ krijgt in de Van Dale een negatief waardeoordeel mee, getuige bijwoorden als ‘te’ en ‘al te’; Engelse en Amerikaanse woordenboeken hebben hier geen last van en Miss Moore hecht op meerdere plaatsen zelfs een positieve waarde aan ‘rigor’.]
| |
O was ik een draak
Draak: zie ‘secondary symbols’, Deel II van The Tao of Painting, translated and edited by Mai-mai Sze, Bollingen Series 49 (Pantheon, New York 1956; Modern Library Edition, p. 57).
Regel 1-2: Salomo vroeg God hem ‘een begrijpend hart’ te geven. I Koningen 3:9.
[Nederlandse bijbelvertalingen spreken van een ‘verstandig’ of ‘opmerkzaam’ hart, de gezaghebbende Engelstalige bijbel, de King James Version, van ‘an understanding heart’.]
|
|
Auteursrechtelijk beschermd