Los en vast. Jaargang 1866

[p. 276]

Gerbrandus Mormel aan Jan de Wit.

Drabbig, 19 Oct. 1866.

zeer geachte heer en vriend.

Het zal oogenschijnlijk van mijn standpunt eene min of meer rechtstreeksche geringschatting kunnen schijnen van wat in de sociale samenleving als waardeering van ieders particuliere rechten wordt aangemerkt in onze veel bewogen dagen, wanneer ik u, al schuilende achter den drang der omstandigheden, naderen durf in geschrifte met een verzoek, voor 't welk uwe aandacht vragende, mijne verontschuldiging alleen in zooverre hoop koestert een droit d' être te mogen bemachtigen, voor zooverre zij gegrond is in mijne onmacht om mij elders te wenden, en in mijne erkentenis van de onloochenbare bezwaren voor u, in uwe geïsoleerde positie, verknocht aan de nasporingen, die ik bescheidenlijk aan uwen niet onvermogenden invloed bidde te mogen kunnen opdragen. De inbreuk, die ik met de aarzelende voordracht mijner wenschen opzichtelijk de onderhavige aangelegenheden zou kunnen maken op uwe tijdsbestemmingen en indeeling van wetenschappelijke be-

[p. 277]

moeiingen, zooals ge die, krachtens uwe hedendaagsche roeping, in de voorbereidingsperiode tot hoogeren werkkring in het practische leven, zult hebben vastgesteld, moge geene vergoelijking verwerven uit meer zelfzuchtige oogpunten, zij zal, gaat het u als mij, naar de natuurlijke aandrift van uw hooger zelfbewust zieleleven, hare verzoening erlangen in de overtuiging, dat gij, als schakel in de reeks der feiten, slechts beantwoordt niet aan de opwellingen eener oppervlakkige wellevendheids-theorie, maar veeleer aan dat verklaarbare gevoel, dat wij als individueele hoogere zelfvoldoening bestempelen.

Te goed bekend met uwen alleszins prijzenswaardigen tegenzin in wijdloopige omkleedingen van beoogde doeleinden, verkies ik, naar het voorbeeld en voorschrift der classieke oudheid, eene onverwijlde invoering in wat men pleegt te kenschetsen als medias res, boven eene, zij het dan ook door een prijselijk streven naar de handhaving van het decorum verdedigbare, toch betrekkelijk min wenschelijke omslachtigheid, en wil dus, zonder zoogenaamde ambages, liever doen, wat men, volgens gemeenzame spreekwijze, in het dagelijksche leven noemt: met de deur ten huize invallen.

Sedert ons jongste huwelijkspand den leeftijd begint te naderen waarin de rechtstreeksche zorg voor onmondigen haar eerste stadie dreigt te overschrijden, wordt de dienstbetooning van onze trouwe Jenneke minder noodzakelijk, en zoo het mij veroorloofd is, in eene gemeenzame briefwisseling, ook het proza des levens niet onaangeroerd te laten, dan zou ik zeggen dat bovengenoemde jonge dochter, of moet ik, om niet de realiteit aan de toegeefelijkheid der vergevende liefde op te offeren, eene andere aandui-

[p. 278]

ding der persoonsbeschrijving bezigen - dat bovengemeld vrouwelijk wezen, indien wij te rade gaan met onze financiëele beslommeringen, door ons zou kunnen ontslagen worden.

Nu zal het zeker niet als laakbare weekhartigheid gekarakterizeerd mogen worden, wanneer wij openhartig tot de erkentenis geraken, hoezeer het ons wenschelijk voorkomt, dat zij, ons dak begevende, niet doelloos zou rondzwerven, en, om mij zoo eens uit te drukken, in's Blaue hinein zou gaan: redenen waarom wij gemeend hebben onze gedachten te moeten laten gaan over den aard en de strekking eener aankondiging in een onzer veel gelezen nieuwspapieren geplaatst, welke Advertentie letterlijk van den volgenden inhoud was:

‘Wordt gevraagd in een positief-Christelijk Gezin: eene gezonde geldersche min, P.G. Reflecteerenden adresseeren zich in persoon of met gefrankeerde brieven, onder letters G.V.P. bij den Boekhandelaar Kooijker te Leiden.’

Daar onze Siegfridina Sidonia, door eene speling der soms grillige natuur, nauwelijks drie maanden oud, een onmiskenbaren aanleg schijnt te hebben om eenig plantaardig zoo niet dierlijk voedsel te nuttigen, zoo hadden wij met gemeen overleg besloten, onzer voedster een eervol ontslag toe te kennen, zoodra zich eene voegzame gelegenheid tot onschadelijke verplaatsing mocht opdoen. Daar er echter in de aangehaalde advertentie bepaaldelijk over een Positief-Christelijk Gezin gesproken, wordt, rekenen wij het natuurlijk meer dan ooit noodzakelijk, vooraf naarstiglijk te onderzoeken, of zij daar eene eenigszins dragelijke stelling zou kunnen erlangen,

[p. 279]

en het is op haar uitdrukkelijk verzoek, dat ik u wilde gebeden hebben, om eens narichten in te winnen, of de bewuste familie, als een wezenlijk fatsoenlijke familie te boek staat, en of zij de mogelijkheid mag onderstellen, dat de leden dier familie verstandig en welwillend zullen omgaan, en vooral of zij oprechtelijk zullen handelen met eene loontrekkende bediende, die de antecedenten onzer Jenneke heeft.

Gij zijt, in uwe betrekking als kweekeling eener Hoogeschool, juist in staat om met dergelijke niet onteedere zaken u in te laten. Omtrent het tegenwoordige gehalte en de qualiteit der voorradige voedingsmiddelen, waarover, mocht de zaak tot stand komen, het jeugdige lid der positief-christelijke familie zou te beschikken hebben, hoop ik u de noodige inlichtingen te verschaffen, zoodra wij eenigen grond hebben om aan de soliditeit van het gezin in quaestie te gelooven.

In afwachting van uw antwoord, dat, kan het zijn, eenigszins bevredigend moge uitvallen, heb ik de eer mij met ongeveinsde hoogachting en vriendschappelijke gevoelens te noemen:

Uw Dv. Dienaar
gerbrandus mormel.
Commies ter Collecte en Recherche van de Convoyen en Licenten, te Drabbig.

P.S. Juist op het oogenblik, waarop ik mij gereed maak dezen behoorlijk te verzegelen komt mijne gade mij zeggen, dat de afzending dezer letteren niet rechtstreeks meer noodig is, daar Jenneke, voor eenige dagen, zich verbonden

[p. 280]

heeft aan eene familie, die naar Batavia zich gaat inschepen. Deze tijding maakte, dat ik voor een oogenblik het nil mirari bescheidenlijk ter zijde moest stellen. Of het eene vluchtige opwelling was van hartstochtelijke kitteloorigheid, waag ik op eigen gezag niet te beslissen, maar ik verloor in zooverre mijne tevreden zielskalmte, dat ik de pijnlijke verbazing, die zich van mij meester maakte, niet genoegzaam kon ontveinzen.

Jenneke had, naar mijne individueele opvatting van dit geschil, daar immers het plan om naar Indiën te gaan in haar ziel zich had vastgeworteld, niet langer met mijne vrouw en mij zich moeten onledig houden met spreken over plannen en beredderingen in het moederland, welke als uit den aard der zaak met haar vertrek naar Java's kust tot eene onmogelijkheid zouden worden. Tevergeefs beroept deze vrouwelijke dienares zich op het mannelijke voorbeeld van dienaren, die, den troon omtuinende, ook dergelijke naar de lamp riekende, of juister gezegd foppaadjeachtige streken uitvoeren of in bescherming nemen, ik zeg: de handelwijze van deze min blijft min, al tracht zij zich ook te dekken met het antecedent van een minister, die op dergelijke wijze scheep gaat.