Liter. Jaargang 20

[p. 50]

Leeflijst [5]
Drie vragen aan docent Nederlands Kim de Goffau

- Welk boek doet ertoe en welk juist niet? In de rubriek ‘Leeflijst’ beantwoorden docenten Nederlands drie vragen aan Christely van Mourik. Kim de Goffau (29) doceert Nederlands aan osg Hugo de Groot in de Rotterdamse wijk Charlois: ‘Een kleine, warme en gezellige school in een grote stad.’ Haar leerlingen, afkomstig uit veel verschillende culturen, vindt ze de leukste leerlingen van Nederland. Niet omdat ze braaf zijn, maar omdat ze een open vizier hebben. -

*

Welk boek heeft je leven veranderd?

Dan schiet direct Noodlot van Couperus door mijn hoofd. Het is niet zijn bekendste boek, maar het is prachtig! Beklemmend, zwart, hypnotiserend bijna. Toen ik zelf op de havo zat, plaatste ik het op mijn leeslijst. Waarschijnlijk omdat het zo dun is. En ik toch iets uit die tijd moest lezen. Noodlot sloeg echter in als een bom. Vanaf het begin grijpt de beklemming en onafwendbaarheid van de ondergang je naar de strot. Het heeft een behoorlijke wissel getrokken op hoe ik denk en op hoe ik de wereld zie. Couperus presenteert een wereldorde - of meer het ontbreken van een wereldorde - waarin de wereld geleid wordt door het noodlot. En dat vond ik een heel schokkend inzicht, dat dat ook zou kunnen. Vooral als je dat ziet naast een traditioneel christelijke manier van denken, waarin het normaal is dat God de wereld heeft geschapen en alles volgens zijn plan verloopt. Ik herkende in dit denken ook een bepaalde noodlottigheid. Dit boek was een groot rood kruis door de vanzelfsprekendheid van het christelijk wereldbeeld. Dat vond ik toen, als zestienjarige, heel heftig. Ik beleefde een existentiële crisis. Alles wat ik zeker dacht te weten stond op losse schroeven. Ik gebruik een fragment uit Noodlot in mijn les over het naturalisme. Dat fragment komt ieder jaar opnieuw binnen.

Welk boek had je liever niet gelezen?

Het eerste boek waar ik aan denk is Anna Karenina. Ik ben daar drie keer opnieuw in begonnen, en kwam niet verder dan de helft. Ik vertel mezelf dat het een heel langdradig verhaal is, zodat ik me er niet slecht over hoef te voelen. Ik ga het

[p. 51]

ook niet meer lezen. Net als Alice in Wonderland. Ik las het op aanraden van iemand die Alice het allergeweldigste boek vond dat ze ooit gelezen had. En het boek heeft natuurlijk een iconische status. Toen ik begon aan het boek, verwachtte ik er dus nogal wat van. Maar ik kon totaal niet meekomen met het verhaal. Ik was teleurgesteld.

Welk boek raad je je leerlingen aan?

In de brugklas lees ik altijd Zwarte zwaan van Gideon Samson. Echt een fantastisch, thrillerachtig boek. Ik vind het één van de knapste kinderboeken van de Nederlandse jeugdliteratuur. Het is een slim gecomponeerd en rijk boek. Je kunt er heel veel over vertellen; over de verhaallijn en schrijftechniek, over tijdsbeleving en taalgebruik. Daarnaast is Zwarte zwaan ook goed geschreven: lichtvoetig en met humor. Het is zo goed om leerlingen kennis te laten maken met goede jeugdliteratuur, die tegelijkertijd heel veel leesplezier oplevert. Mijn huidige brugklas vraagt iedere les wanneer we nu weer verder lezen. Als ik dan zeg dat we niet nu, maar vrijdag verder lezen, vinden ze dat heel jammer. Wanneer leerlingen op vrijdag vervelend doen in de les, krijgen ze van hun klasgenoten op hun donder: ‘We zijn toch aan het lezen!’

Een boek dat ik graag voorlees aan derdeklassers is De dagen van de bluegrassliefde van Edward van de Vendel. Het boek gaat over een ontluikende homoseksuele liefde. De seksuele spanning tussen twee jongens wordt op een ontroerende, maar soms ook redelijk expliciete manier beschreven. Het is grappig om te zien wat dit boek met leerlingen doet. Aan de ene kant roept het een gevoel van ‘bleh, vies’ op, aan de andere kant fascineert het ze.

In de bovenbouw stellen leerlingen hun individuele leeslijst op. Wat ik een leerling dan aanraad, is afhankelijk van de leeservaring van de leerling. Voor de meesten is volwassenliteratuur een te grote stap. Ze blijven in het Young Adultsfeertje hangen, en dat geeft ook helemaal niet. Je moet oppassen dat je ze niet met te grote stappen de literatuur in wilt sleuren.

Er zijn echter altijd leerlingen die vol goede moed aan Couperus beginnen. En dan is het altijd even een kwestie van welk boek ik ze dan aanraad. Want ik wil natuurlijk wel dat ze een goede Couperuservaring hebben. Veel leerlingen willen een spannend boek. Met een plot dat ze voortdrijft. Ik heb ze Noodlot nog nooit aangeraden. Gek eigenlijk, misschien moet ik dat maar eens gaan doen. Na de zomervakantie kwam een meisje naar me toe: ik heb Eline Vere gevonden en dat ga ik lezen! Ze was helemaal trots.