Liter. Jaargang 19

[p. 41]

Jan Zwaaneveld
De ogen van de goden

Stipt om zes uur 's morgens zat hij startklaar. Dan klungelde ik me uit bed en kleedde me aan. Ongedurig zat hij mijn getreuzel uit, krabde zich, legde zijn kop op het tapijt en rende naar de deur. Keek me aan en blafte: kom je nu eens, luie hond?

Hij holde de trap af en ik volgde, onzeker nog en slaapdronken, als hij allang beneden zat. Ik deed zijn riem om. Eindelijk konden we gaan.

Zo ging het jarenlang. Tot ik op een dag om halfzeven wakker schrok. Ik sprong uit bed. Hij lag stil in zijn mand en tilde moeizaam zijn kop op toen ik de naam uitsprak die ik hem ooit had gegeven. Ik vloog in mijn kleren, probeerde hem te verleiden met zoete woordjes en een open deur.

Uiteindelijk stond hij op. Ik ging voor hem uit en praatte hem tree voor tree de trap af. Ik deed zijn riem om. Slapjes liep hij met me mee.

Pas toen hij de buurhond zag, leefde hij een beetje op. Ze snuffelden wat aan elkaar, hij blafte haar hondenwoordjes toe waarop zij gromde en huilde als een wolf.

Ik dacht nog: wat zou het handig zijn als je die beesten kon verstaan.

We liepen langs het randje van de nacht naar het licht toen de dood ons met honderddertig per uur tegemoet kwam vliegen in zijn slagerswagen. Ik schreeuwde zijn naam.

Het doffe gekraak doet nog pijn in mijn botten. Plukken haar dwarrelden over de dijk als paardenbloempluizen. Hij cirkelde achter de wagen vandaan als een helikoptertje en verdween over een heg terwijl de dood ijskoud zijn weg vervolgde.

Hoe ik ook zocht, ik kon hem niet meer vinden. Ik bleef alleen achter. Ergens prikte de vraag of het wel was gebeurd. Er was immers geen hond meer en geen wagen. De vogels waren niet gestopt met zingen, de ochtend liet zich niet tegenhouden.

Hij heeft het noodlot voorvoeld, maar dat realiseerde ik me pas later.

Hij laat me niet met rust. Voortdurend druppelen herinneringen van mijn hersenen in mijn hart. Hoe mijn woorden hem verleidden. Hoe hij door de kamer waggelde als een aangeschoten eend. Hoe ik op het laatste moment zijn naam

[p. 42]

schreeuwde. Ik bedoelde dat hij moest blijven, aan de overkant van de dijk: ik zag dat hij het niet op tijd zou halen. Hoe hij toch probeerde naar me toe te komen omdat hij het niet begreep en mij tot het einde toe vertrouwde.

Nu bonkt en krimpt mijn hart wanneer de buurhond aanslaat en hij weer de trap op rent naar het luik waarachter mijn geheugen zich verschuilt, het openduwt en de spoken voor zich uit jaagt als hij binnenkomt. Dan giert het van binnen, dan rilt het hele huis en beven de dakpannen. Dan huiver ik alsof er miljoenen zwanen over de stad vliegen, in lijkwitte paniek, met ontelbaar veel veren.

Ik kan het al uren van tevoren zien aankomen. De hemel trekt wit weg en de lucht zucht. Dan doe ik ramen en deuren dicht, zet de luiken vast en sluit mezelf af. Niet veel later meldt hij zich. Springt tegen de ramen, raast over het dak. Hij wil bij me naar binnen. Zijn woede druipt langs de muren en van het plafond. Ik zet er emmers onder. Als ik geluk heb, blijft het daarbij, dan gaat hij zo meteen weer weg. In kleinere porties is de waanzin te dragen. Heb ik pech, dan komt hij dwars door het dak en staat hij jankend in huis.

's Avonds spannen de goden samen een zwart laken over de aarde en steken er gaatjes in. Daarna verspreiden ze zich over het uitspansel. Wat wij voor sterren aanzien, zijn de ogen van de goden. Ze loeren naar ons, kijken of wij in het donker dingen doen die het daglicht niet kunnen verdragen. Maar voor de goden maakt het geen verschil of wij 's nachts of overdag dieren weggeven aan de dood. Want 's morgens vouwen ze het laken weer op en steken ze de koppen bij elkaar. Ze kijken over het randje van de aarde. Daarna richten ze zich op en bespreken probleemgevallen. De lucht die ze verplaatsen noemen wij wind en hun speekseldruppels regen. Wanneer de gemoederen verhit raken, spreken we van onweer.

Soms, wanneer een donderwolk als een oorlogsschip over mijn huis zeilt, kan ik de goden verstaan.

Vaak noemen ze mijn naam. En meestal ook de zijne.

Ik heb van alles geprobeerd om hem kwijt te raken, maar niets heeft gewerkt. Nu probeer ik mij een nieuw bestaan te schrijven. Een bestaan zonder hem. Gelukkig heb ik nog wat losse, scherpe woorden waarmee ik me een pad naar dit verhaal kon banen. Daarmee kan ik mij misschien van hem lossnijden.

Ik ga zitten op een terras in een stad waarvan ik de naam natuurlijk niet noem. Daar plak ik met de inkt uit mijn pen de herinneringen vast aan het papier, zodat ze niet meer bij me kunnen komen.

Van de volgeschreven vellen zal ik honden vouwen. Die neem ik mee naar het bos, waar ik ze een voor een zal vrijlaten.