Liter. Jaargang 18

[p. 50]

Hadewijch Griffioen
Aan de Wietwei

Liam was buiten adem maar hij probeerde te spreken alsof er niets aan de hand was.

‘Ja... geen probleem.’ Hij stond in de huiskamer bij de boekenkast, de telefoon stevig tegen zijn oor gedrukt, en toen hij een gerucht op de trap hoorde, ging hij in de tuin op een bankje zitten. Boven hem deed iemand een raam open.

‘Het is raak, hè?’ riep een vrouwenstem.

‘Kom morgen tekenen om half twaalf,’ zei het meisje van StudentRent.

‘Borg, administratiekosten, jaarcontract en de eerste maand: 400 euri.’

‘Goed,’ zei hij, ‘ik zal er zijn.’ Hij brak af voordat zijn stem ging trillen.

‘Ik was er na aan toe,’ zei Lia. ‘Had ik toch bijna je vader gebeld, je bent tenslotte voor de helft van hem. Maar hij laat zich niet zien, hij denkt geen seconde aan je, helpt je nergens mee. En jij bent ook niet vooruit te branden. Sommige mensen willen blijkbaar niet geboren worden, en daar ben jij er eentje van. Allemachtig, tien maanden zitten, en nog kwam je niet vanzelf. Met vijf man hebben ze op mijn buik gehangen en ik was intussen gaan lopen, ik liep in een lange straat en...’

‘Ja, dat verhaal ken ik onderhand wel,’ zei hij.

‘Riepen ze me vanuit de portieken. Riepen ze m'n naam. En dan deed ik mijn ogen open, dacht ik: wie is dat, en ik wist niet meer waar ik was...’

‘En dan wist je het opeens,’ zei Liam, ‘en dan riep je dat je er nooit aan had moeten beginnen.’

‘Het was niet alleen maar leed hoor, Liam. Van jou heb ik nooit spijt gehad en ik vind het heerlijk voor je dat je eindelijk een kamer hebt gevonden.’

Ze sloeg haar armen om hem heen. Liam kreeg tranen in zijn ogen.

‘Ik wil wedden dat je nu ook in no time afstudeert.’

Waar dat nou weer op sloeg.

Ze waren langs het Kronenburgerpark naar het café gelopen. Daarboven was zijn kamer. Liam droeg zijn nieuwe jas.

‘Je ziet er mooi uit,’ zei ze.

‘Een te gekke jas van papa,’ zei Liam. ‘Als ik vermist zou raken in de bergen, kan hij me zo opsporen. Er zit een sensor in.’

[p. 51]

‘Maar dan moet ie je wel zoeken,’ zei Lia. ‘Dan moet ie je wel eerst missen.’

‘Hij kan me nu komen opzoeken,’ zei Liam. ‘Nu wordt het gemakkelijker.’

‘Arme vader,’ zuchtte ze. ‘Alsof hij nooit z'n zoon mocht zien.’

Liam keek naar een zwarte zwaan in de vijver. Hij probeerde aan niets anders te denken dan aan de zwaan die daar statig en donker ronddreef. Hij slikte zijn spuug door. Hij keek naar de fontein, naar een waaier van zilver tegen de vestingmuren.

Ze volgde zijn blik.

‘Hoe heet die vijver eigenlijk?’

‘Het thc-ven,’ zei de jongen.

‘En die toren?’

‘Paddestoelentoren.’

‘En dit plantsoen zeker de wietwei,’ zei ze, ‘waar zie je me toch voor aan?’

‘Die toren heet echt Paddestoelentoren,’ zei Liam.

Ze staken de straat over. ‘Daar links,’ wees hij, ‘links boven dat café, dat is mijn kamer.’

‘Til je me over de drempel wanneer we er zijn?’

‘Hou eens op, idioot!’

‘Momenten als deze maken me tevreden,’ zei ze. ‘Het is de hoogste tijd dat je weggaat. Geen schuldgevoel, geen verlangen, geen grote mond meer van jou. Het zou verdomme tijd worden ook, je broertje heeft dringend die kamer nodig.’

‘Zolang hij nog bij jou in bed slaapt, heeft hij niks nodig.’

‘Hoe dan ook,’ zei Lia, ‘wij konden niet meer samen.’

‘Daar hoef je geen verleden tijd van te maken. En als je nog wilt zien waar het is, moet je nou je bek eens houden. Je zet me niet voor gek, hoor!’

Ze liepen zwijgend verder. Bij een brede stenen stoep stak Liam de sleutel in het slot van de bewerkte voordeur. Hij duwde hem open. De deur kreunde. Een brede trap daarachter voerde de duisternis in. Hij klom naar boven, een beetje onzeker, de treden helden onder zijn voeten.

Ook zij aarzelde, maar op het moment dat ze zich aan hem wilde vastgrijpen, deed hij een deur open en werd het duister minder massief. Ze passeerden een overloop met een brandtrap.

‘Het stinkt hier naar kat,’ zei ze. Ze namen een volgende trap, smaller en kaal, en kwamen uit op de bovenste verdieping. Tussen geverniste, gele schroten gaven deuren toegang naar de kamers van de studenten. Het was muisstil.

Liam trok een deur open.

‘Nou, dit is het.’

Nog duizelig van het trappenlopen stapte ze over de drempel.

[p. 52]

‘Hier?’

‘Waar anders?’ zei Liam. Hij liep naar voren en opende een raampje. Zij was nog niet zover om naar buiten te kijken. Ze bleef kijken naar de muren die uit het lood op elkaar toe liepen, naar wanden en plafonds bedekt met plastic latten, naar vieze platgelopen vloerbedekking en een bed zo hoog dat je eronder wel kon staan, maar er niet rechtop in kon zitten.

‘Fijn,’ zei ze, ‘een schone grote wastafel. Dat is handig.’ Nu stond ze toch naast hem. ‘Wat kun je hier hoog over het park uitkijken. En die dakgoot is lekker breed, kun je wat plantjes zetten.’

‘Ik heb nog wat staan in je tuin,’ glimlachte Liam. ‘Nou, wat vind je ervan?’

‘Je tuin? Ónze tuin! Waarom zeg je dat?’

‘Ik ben toch weg, mam, per vandaag? Vanavond slaap ik bij Edith, dus ik ben per vandaag echt weg.’

‘Dan is het mijn tuin inderdaad. En dus ook mijn wiet. Hét moment om ook daarmee eens te gaan stoppen.’

‘Niet zo overgevoelig, mam.’

Ze stonden vlakbij elkaar. Zij op haar tenen om iets te kunnen zien.

‘Nou?’ vroeg Liam.

‘Het uitzicht is te gek. En daarachter je oude school. En je kunt de boten horen op de rivier, ja, nu niet natuurlijk, want het verkeer hoor je hier wel erg goed. Maar je zit ook nog eens hartstikke centraal.’

Ze ging toch niet janken?

‘Je vindt het niks.’

‘Nee, ik vind het niet niks. Helemaal niet. Ik vind het een prettig idee dat het pand brandveilig is gemaakt. Het is natuurlijk een eerste stap.’

‘Waarom moet je altijd alles verpesten?’

‘Ik ben hier nou toch?’

Liam liep de kamer uit. Zijn t-shirt plakte tegen zijn rug. Hij zou graag een douche willen nemen. Ergens anders willen zijn. Alleen. Maar ze was hem gevolgd en nu stond hij met haar op de stoffige, aftandse overloop.

Een van de kamerdeuren stond half open.

‘Hé, deze is niet bewoond.’ Ze deed verrast een stap naar voren maar hij reikte voor haar langs en sloot snel de deur.

‘Welja, doe maar alsof je thuis bent en breek overal maar in!’

Een meisje met kort wit piekhaar kwam over de gang aanlopen. Ze stak een hand uit.

‘Dionne.’

‘Dat was ik ook helemaal niet van plan,’ zei Lia. ‘Ik wilde alleen maar...’

[p. 53]

‘Dus jij heet Liam,’ lachte Dionne, ‘en vanaf wanneer zit je hier?’

‘Ik kom hier zondag wonen,’ zei hij.

‘Maandag poetsdag,’ zei ze, ‘je komt op het goede moment.’

Zijn moeder kwam naast hem staan.

‘Heeft hij hier de kleinste kamer van het huis?’

Nu zag het meisje haar.

‘O, dag mevrouw, er is een kamertje dat nog iets kleiner is, twee bij twee, dus het valt wel mee.’

‘Kun je hier doorschuiven?’ vroeg ze.

Hij stond al bij de trap.

‘Mam, we gaan.’

‘Dag-dag,’ zei het meisje.

Hij stak zijn hand op en liep de eindeloze trap af naar beneden, op de voet gevolgd door zijn moeder. Toen ze buiten stonden, stelde ze voor om langs StudentRent te gaan voor een grotere kamer.

‘Betaal jij die dan?’

‘Waarvan? Ach, jongen, met liefde, maar ik moet eerst betere tijden afwachten.’

‘Niet te lang hoor, mam.’

Hij repeteerde in de laatste intercity van die dag op weg naar Edith de zoete woordjes die hij in haar oorschelp zou fluisteren: Liam gaat op zichzelf. Afstuderen. Baan zoeken. De wereld in.

Hij had thuis gedoucht, maar zweette alweer. Het was de hele dag al benauwd.

Benauwd? Ongehoord heet. Op het journaal was verteld dat de gemiddelde temperatuur de laatste tien jaar met een graad was toegenomen. Vandaar de overstromingen, vandaar een nieuw rivierenlandbeleid. De dijken zouden het niet meer houden. Ze gingen ze doorsteken.

Het was niet druk in de trein, alleen een kale man schuin tegenover hem en wat koppen verderop.

Lia had het niet leuk gevonden dat hij naar Edith ging. Ze had zeker nog niet in de gaten dat ze niets meer over hem te zeggen had.

‘In plaats van dat je nou meteen verhuist,’ had ze gezegd, ‘ga je weer uitstellen.’

‘Ik ga naar mijn vriendin, mama. Edith heeft haar werkgroep ervoor afgezegd, dan ga ik toch niet verhuizen?’

‘Maar ze zegt juist af omdat je verhuist.’

‘Ajuus, ik ben pleitos,’ had Liam gezegd.

‘En met de toestand in de wereld, die rellen overal, en die ontevredenheid, moet je racen naar je einddiploma. Er is zoveel concurrentie, Liam. Nu heb je nog de kans op een goed betaalde baan. Realiseer je je dat wel? Maar alles kan zó veranderen en dan ben je te laat.’

[p. 54]

‘Alles op z'n tijd,’ zei hij.

‘Ik wil dat je hier blijft,’ snauwde ze. ‘Dat je je spullen gaat inpakken. Je moet nu niet weggaan. Ik wil dat je hier blijft zodat je kunt vertrekken.’

‘Blijven om te vertrekken,’ prevelde Liam. Ze was knettergek.

Hij had Edith beloofd nog even te bellen.

‘Blijf af!’ schreeuwde zijn moeder maar hij had de telefoon net voor haar vingers weggegrist, rende naar boven, sloot de deur van zijn kamer en ging er met zijn rug tegenaan staan.

Terwijl hij wachtte totdat zijn vriendin opnam, krabbelden zijn moeders nagels tegen de andere kant van de deur.

Neem nou op, neem nou op, smeekte hij. Maar haar voicemail ging over.

‘Liefje, ik ben even weg, wat lekkers halen want we gaan je kamer vieren. Als je wat te zeggen hebt, spreek dan nu wat in.’

Hij was vertederd. Haar boodschap speciaal voor hem. ‘Dag dropje, ik zie je vanavond.’

Zijn moeders nagels hadden zeker leven bereikt. En dat deed pijn natuurlijk. Hij hoorde haar wegsloffen.

Hij toetste het nummer van zijn vriend in, Rik, een echte stoner. Liam had hem al tijden niet meer gezien. Geen probleem, hij was druk met zijn scriptie, misschien was hij al klaar.

‘De laatste der Mohikanen is niet meer,’ zei hij tegen Rik.

‘Gefeliciteerd man, vanavond in De Mark?’

‘Andere keer. Ik ga zo naar Edith. Het is wel een kleine kamer, twee bij twee en een half.’

‘Zo zijn we allemaal begonnen.’

‘Maar we kunnen in het Kronenburg een jointje draaien met uitzicht op de vesting.’

‘Daar doe ik niet aan mee,’ zei Rik. ‘Nu mijn vriendin bij Justitie werkt, heb ik er niet meer zo'n behoefte aan.’

Volgens de kleurenleer leidt alle verscheidenheid tot wit.

Hij had het wel eens uitgeprobeerd op school. Met vetkrijtjes moesten blauw, rood, bruin, groen, zwart, geel en oranje leiden tot wit.

Hij had zeker iets niet goed gedaan, want het werd een droesemtekening die hij in de prullenbak had laten glijden. Weg ermee. Hij zag zijn juffrouw ervoor aan dat zij zijn moeder zou bellen om haar zorgen uit te spreken over de sombere voorstellingen die Liam maakte. En dan wilde zijn moeder weer een gesprek met de juf.

Volgens de kleurenleer zou het nu toch wit moeten schemeren voor zijn ogen.

[p. 55]

De trein schoot als een slang door het landschap. Hij kneep zijn ogen een beetje dicht. Probeerde naar het midden van het uitzicht te blijven kijken. Dan moest hij wit zien. Met half dichtgeknepen ogen was alles wit en licht.

Maar toen hij zijn ogen opensperde, onderscheidde hij de groene streep van de weilanden, het metallic van een windmolen, de grijze golf van een rivier.

Liams ogen vielen een paar seconden dicht.

Het staccato van een spoorbrug wekte hem.

Hij dacht aan zijn vader. Verdomme. Vergeten te bellen. Nu wist hij het niet.

Nu wist pap niet dat zijn zoon een eigen adres had.