Liter. Jaargang 17

[p. 45]

Norbert Hummelt
Gedichten
Vertaald door Erik de Smedt

Overgang

in de kastanjes werkt de wind. ik liep door deze dreef
als kind: is nu versperd omdat er takken kunnen breken.
zij leidde van het klooster naar kasteel dyck langs het
dyckse wijnhuis in damm leidde de weg terug naar het
klooster. binnen is het als altijd koel en donker. ik doop
mijn hand in het wijwatervat sla een kruis en in de
middengang zie ik de messingplaat liggen met de namen
der heren von salm-reifferscheidt. in de muur een epitaaf
(marmer). wie hier rust was ooit een graaf: het eerste
doodshoofd dat ik in mijn leven zag. de beenderen staken
uit het reliëf naar voren zoals de ader op vaders slaap als
hij met hoofdpijn was gaan liggen werd mij gevraagd hem
te masseren de ader klopte mijn vingers streken langs het
hete voorhoofd, de koude steen. dagelijks twee halve
tabletten paracetamol nam hij me altijd mee op wandel
naar het water maar geen kaan geen veerman geen styx
in de kloostertuin de beek van jüchen gaf de grens aan
tussen keulen en aken. met één stap was je aan de overkant.

[p. 46]

Allerheiligen

ze sluiten 's avonds allang niet meer af; bij het licht van lantaarns
zie je waar je loopt; omdat de ogen snel gaan wennen lijkt het
beetje bij beetje of de hele weg wordt verlicht. op welk moment

tenzij vandaag kun je op zulk laat uur getroost naar je lieve
doden lopen. de kaarsen schijnen nooit zo nabij, zo vertrouwd
dicht bij de grond gezet dat je geleid wordt door de warme

schijn, ook al zal er geen levend mens op weg meer zijn. toch kan ik
een ding maar niet begrijpen. waren anders niet in dit jaargetijde
de graven al overvloedig met turf bestrooid? was ik niet een van hen

die zelf mee strooien ging, tot alle aarde wel toegedekt leek?
nu ligt de kruimelaarde onbedekt, turf heeft men alom opgegeven.
vriest de aarde dan 's winters niet meer dicht? is er niemand

meer daar onderin die een warme deken goed kon doen, nu, waar
de dagen (de klok verzet) opeens zo snel korter worden? is wat
organisch is al zo ver afgebroken dat je van stoffelijke resten

niet meer spreken kunt? zijn zwammen en bacteriën al aan het einde
van hun werk gekomen? dat zeker; maar ik ben niet gewoon de dingen
waarvan sprake op zulke koude wijze te bekijken. hier is immers altijd

toch de plek geweest waar ik dicht bij de doden was, op gehoorsafstand van god.
er was iets wat door wolken dringt. ik heb een lantaarn voor drie dagen; het is
bijna licht geworden sinds een vogel zingt; stammoeder, oerangst, moeder en kind.

[p. 47]

De wintertros

de bijen zitten in de wintertros, je ziet ze nu om deze
tijd niet meer; hun gezoem dringt nauwelijks door de
mond van de lade, als ver gedreun aan mijn zwakke
oor.. ze zitten er dicht bijeen te gonzen en houden
zichzelf met hun gonzen warm. en voor de dagen als het
vriest, vertelt de imker, bereid ik het suikerwater voor.
het suikerwater: ja, dat werkte altijd. lang geleden zat
ik zelf in zo een tros, de stemmen zoemden altijd
om me heen, zo naadloos was het gepraat. ik
zat als kind aan de gedekte tafel. waterig de koffie
het mocht geen naam hebben, die kon je als kind al
drinken. de waterketel stond steeds op het fornuis. de
kamer was naar buiten afgeschermd. het hele jaar gaf
een lamp er licht. maar de kersentaart was weergaloos
en er was geen zondag zonder taart. de bodem
kruimeldeeg en dan de room, telkens zo vers geklopt..
ik wilde nooit van deze tros vandaan. ik hoor nauwelijks
nog wat de imker zegt: als op het eind van mei het koolzaad
in bloei staat.. toen je voor elk volk tien mark ontving.
de honing is geslingerd voor dit jaar. de bijen zitten
in de wintertros, ze houden zichzelf met hun gonzen
warm; zelfs mijn kindergeloof verwarmt mij niet meer
ik kan niet gonzen en mij steunt geen zwerm. ik sta
slechts en loop een paar passen van de braamstruik
naar de bijenkast en mag een tijdje in de tuin blijven
tot men me voor de koffie roept: ogenblikje, ik ben er zo..
ik sta voor de korf met lege handen. de regen klettert op
het dak van het prieel. de bijen zitten in de wintertros.

[p. 48]

Anijs

voor Nadja

de hemel was niet helemaal azuur van kleur. de zee
lag roerloos. ik vocht om lucht. hier zou je toch overal
mimosa's moeten zien. geen dennenbos en geen olijven-

gaard verspreidde in de buurt zijn geur alleen door de bars
vloog een zweem anijs. een keer gebruikte je het woord
paradijs. mijn gezondheid piekte niet maar boven mij

lag de basiliek.. wat daar gezegd werd begreep
ik niet al te best en de priester was ook oud en las
erg stil en desondanks volgde ik met aandacht

elk moment toen hij eerst het brood en dan de kelk
ophief viel het wijde gewaad zacht om hem heen
en elke eenvoudige beweging van zijn hand offer

en zegen lof en dank alles was me van kindsbeen af
vertrouwd of ik nog geloofde ik wist het niet ik zat er
maar te zitten en dacht aan jou je ogen je haren

je mond en hoe je zei: het is er toch al. een weinig
bloed uit een oude wonde de mis duurde niet meer dan
een half uur en ik bleef achteraan in de laatste bank.

[p. 49]

Pan in het riet

hoe deze hete wind, sirocco, alles lamlegt.. modderige
bodem, oeverriet, wortelstelsel, alles zo tergend traag,
olijfgrijs getint dat iedereen van de hitte kreunt zoals
die keer toen ik in palermo was, bij het ochtendgloren
in de eerste bar, toen de espresso me terug in het leven
haalde; ik kon niet slapen want ik besefte dat ik waar ik
ook heenga sterven moet. kon zo niet in de catacomben
van de kapucijnen, niet bij de mummies, schedels en
skeletten. ik wilde liever nog een keer naar zee en doen
alsof ik de ogen kon sluiten, de wind, de warmte, golven
om me heen, en dommelen, dobberen.. zijn wij het eerst
aan de kleine baai? kom je mee zwemmen? het water
is niet diep. maar iemand zit daar al voor ons in het riet,
keert ons zijn blanke rug toe. 't is nu wel beter als je
hem niet stoort: het is die vent waar de hond bij hoort,
de dog. maar hij merkt ons niet op, hij heeft oortjes in.
je roept me toe: zwem niet te ver van de oever. maar weer
hoor ik hem in mij zingen.. onder mijn voeten zijn nu
slingerplanten. voor mijn ogen bliksemt het: de libel.
nog twee, drie slagen, doet niet erg zeer. hoe snel kan ik
mijn hele leven zien en dan raak ik de grond niet meer.