Liter. Jaargang 16

[p. 63]

Hadewijch Griffioen
Bloed van mijn bloed

De dag van vandaag voert nieuw bloed aan, brandstof voor mijn wraakzucht die tot nog toe bestaat uit zwijgen. Ik mag geen gekke boeken schrijven, niet vreemdgaan en niet stelen, maar ik steel je woorden die me vandaag drietraps bereikten.

Je achteloos uitgesproken geboden troffen me onder de gordel, waar niets waar is maar alles pijn doet. Je krijgt ze dit keer van me terug. Ik geef luid antwoord op je gefluisterde grapjes en ik smijt de proppen papier naar je terug waarmee je me op mijn verjaardagsfeest zingend bekogelde.

Ik, zei de gek, zoals je vroeger al meesmuilde, mijn verhalen verbrandde en achter mijn rug om gekke bekken trok wanneer ik mijn gedichten opzei. Die gingen over god die me beminde en me bij gebrek aan lichaam warm hield.

Ik was nerveus tijdens mijn voordracht. Mijn haar zat in de war omdat ik dan links, dan rechts keek. Wie besprak me? Ik hoorde je wat zeggen, ik meende een beweging te zien: deed je me na? Hief je je handen spottend ten hemel naar de god die er natuurlijk helemaal niet was?

Je stond als bevroren achter me; met uitgestreken gezicht luisterde je of zat je me uit. Je wachtte met stiekem plezier totdat je me weer kon schaduwen: ‘Wie is hij, hij die me koestert?’ Je hand greep naar je hart, je vingers veegden denkbeeldige tranen van je wangen.

Zoals altijd had je zin in mijn onzin, was mijn declamatie koren op je molen en ik, die voor papa en mama mijn verzen voordroeg, deed dat ook voor jouw plezier. Mams handen vouwden intussen de hemdjes, broekjes, luiers en handdoeken, papa stond bij de deur, zijn jas al aan. Hij moest weg om geld te verdienen, maar hij draalde tot aan mijn laatste woord.

We hebben allemaal een krasje en een pokkenplek. We hebben een navel die ons verbond met een en dezelfde moeder. Die moeder had suiker vanaf haar puberjaren en door de suiker miste ze haar vader vanaf haar tiende.

Ik mis mijn moeder door de suiker, en mijn moeder miste haar papa, zus en broers door de suiker en mijn oma, in haar jas met zwarte knopen van kin tot knie miste haar man, dochter en haar zoons.

Sommigen gingen dood aan de suiker, sommigen door de kogel. Mama miste Cecilia niet, mijn zusje stierf genadiglijk kort na haar.

[p. 64]

Toen mama leefde miste ik haar al, dat kwam door de kogels waarmee haar broers werden neergemaaid door de Duitser. Die troffen ook haar, zij het met vertraging. Want mama's mama had door de moord op haar zonen geen oog meer voor de bloesemende dochter, mijn mama van vijftien die toen nog geen moeder was natuurlijk maar gecompleteerd weeskind.

Met tien in de rouw om haar vader, met vijftien verteerd door een zinderende haat tegen haar moeder die doof, stom en blind was geworden door al het verlies. Die duldde niemand meer in de huiskamer, laat staan de puberdochter met haar veenbrand.

Een moeder die niet naar haar dochter omkijkt. Ik snap mam wel, waarom zij er zo lang over deed om ons kinderen aan te zien: zeven stuks, eentje direct dood gegaan, eentje gestorven in de zoete bloei van haar bestaan.

Maar kennis daarvan werd mam bespaard, aldus hoefde zij zich haar laatste weken niet suf te peinzen over wat zij Cecieltje had onthouden.

Sieltje, mijn tweelingzus als er niet acht jaar tussen ons zat. Zij geloofde in het Opperwezen, ik geloofde in woorden. Wij spraken af dat dit verschil ons niet zou scheiden.

Sieltje was vast de moeder geworden van de gelovigste neefjes en nichtjes die je maar kunt hebben. Oké, kloontjes net zo goed, adepten, imprints die allemaal prachtig konden zingen en onafscheidelijke ouders hadden, want de mens tornde nu eenmaal niet aan wat god samenbracht.

De verpleegkundige slaat een handdoek uit boven mijn moeder op de onderzoekstafel. Mama lacht geruststellend naar me, zwaait zwakjes met haar hand aan de pols die bultig is van de drain. De vingertoppen van pink tot duim een firmament. Geen plekje meer vrij voor een nieuwe suikerprik.

Haar voeten zijn zwart, het donkerblauw trekt op naar haar knieën. Er is zoveel vuur in haar en ik heb beloofd voor haar te spreken als zij het niet meer kan.

Ik beloofde het al geloofde ik het niet. Ze leent mijn stem. Ik spreek voor lijden dat verlengd moet worden omdat zij koste wat kost wil leven: laten ze haar tak na tak snoeien, zolang haar hart klopt en haar tong zich roert wil zij hier zijn.

De punt van de handdoek raakt haar oog. Ze knippert zwijgend tranen weg. Mijn hand komt te laat, te verbaasd om haar over haar wang te strelen. Bovendien heeft ze ons geleerd: pijn verbijten, niets laten merken want waterlanders weken alles los, ook wat verstokt is.

De verpleegkundige met haar opgewekte glimlach merkt niets, of toch wel? Even kijkt ze naar me.

Zag ik haar fout?

Dat zij je pijn deed? Jij die bijna niet meer kunt spreken? Dat geroutineerde

[p. 65]

uitslaan van de doek zonder te letten op het mensding dat gereed moet worden gemaakt voor het onderzoek van de specialist?

Lieve mam, ik weet het wel, nu lig je onder de deken van rode bloemen op de begraafplaats waar ik nooit meer kom. De auto's razen daar Utrecht in en uit.

Jij, jij, jij en jij liggen daar op de begraafplaats langs de snelweg: mijn zoete moeder, mijn tweelingzus, mijn babybroertje en mijn vader die me optilde naar de fonteinen. Mijn vader die me ooit te na was gekomen als ik niet op tijd was wakker geworden. Mijn waakzaamheid heeft hem gered van de schande.

Heden ik, morgen gij. We zijn allemaal van suiker en smelten weg.

Mogelijk kan een bloedonderzoek naar genese opheldering brengen. Geen genezing. En zeker brengt het mam en Sieltje niet terug.

Misschien moet ik me bij alle raadsels steeds afvragen wat mijn gestorven zus zou hebben gedaan.

Sieltje zou meewerken aan elk onderzoek. Daaruit sprak geen wantrouwen richting de schepper, waarom anders had hij de mens nieuwsgierig en slim gemaakt? God ziet welwillend toe op onderzoek en verheugt zich in een nieuwe geestelijke evolutie. Zal de mens - gode gelijk - hem nog zoeken?

Ja, wij gaan onze aderen openleggen voor kennis waar de onderzoeker goede sier mee zal maken.

Ik doe wel water bij de wijn ondanks het zieken in de familie.

Wat zou mijn zusje blij zijn. Hoewel er maar één boek voor mij is, zal ik lezen wat je schrijft, zou ze zeggen. En hoewel alleen god mag oordelen, ik begrijp je heus wel.

Maar vergeet niet hoe heilzaam vergeving is. Ik heb uiteindelijk iedereen vergeven, ook degenen die jij als vijand ziet. Dat maakt óns nu toch niet tot vijand?

Ik trek me haar woorden aan, laat Sieltje voor mij de wijste zijn. Om haar zal ik mijn kop niet meer in het zand steken.

De naald vindt niet gemakkelijk de ader, de laborante heeft haar dag niet en dat doet pijn maar uiteindelijk schiet het bloed toe. In het lab wordt het geslingerd en gesplitst in helder plasma en een stapel zwarte plaatjes.

Daarvan wordt er eentje duizendvoudig uitvergroot: de pest is in zeven ziekten in ons ontketend. Maar kilte, hebzucht, roddel, spot, bloeddorst, waan en egoïsme laat de onderzoeker terzijde. Net als gevoeligheid voor taal en mysterie.

Het gaat hem om dat slapende gen dat me tot nog toe onwetend en gezond hield.

Alle bloedjes van kinderen worden met elkaar vergeleken maar de uitslag hoeft mij niet te bereiken.

[p. 66]

Ik hoef niet te weten waaraan ik ten gronde zal gaan.

Ik heb de onderzoeker gevraagd mijn anonimiteit te handhaven (zo moeilijk de wijste te blijven).

Hij trekt zijn wenkbrauwen op. Waarom zulke rare fratsen? Vijf bloedjes van vijf kinderen onderzocht en eentje wil zich niet bekend maken?

Ra ra, wie zou dat zijn?