Liter. Jaargang 12

U bent er

Iemand stuurde me de gedichten ‘Uw afwezigheid i’ en ‘Uw afwezigheid ii’, kopietjes uit een mij onbekende bundel van een dichter die ik niet ken (maar ik ken te weinig dichters van nu), en ik was enigszins verbijsterd, als daar een glijdende schaal in denkbaar is. Het begin en het einde van het gedicht ‘Uw afwezigheid ii’ typ ik hier voor u over: ‘Ik zat bij het raam te kijken naar het licht / van de vuurtoren, dat over de daken scheen. / Dank u, dacht ik, en ik voelde me gelukkig. // [...] // Waar staat u dan? Ik begon alvast te lachen. “O, wacht, / ik zie u al staan.” Ja, daar staat u, u bent het die daar aan het einde staat, / u heeft nog niets in de gaten maar u bent het wel degelijk. Daar staat u. Ja, // er is geen twijfel meer mogelijk. Er is echt geen enkele twijfel mogelijk.’

Dan hebt u gelijk het slot van de bundel gezien. De bundel, inderdaad, want naar aanleiding van die paar mij opgestuurde gedichten ben ik achter Uw afwezigheid van Edwin Fagel aangegaan, en ik was niet teleurgesteld. Het feit dat het een tweede druk was, het eerste dat me opviel, betekent vermoedelijk twee dingen: dit is soepele poëzie, en de schrijver is ingevoerd in de diverse poëtische kringen in den lande. Het tweede is blijkens de flaptekst inderdaad wel in orde: Fagel is redacteur van diverse poëtische uitingen, is betrokken bij de Amsterdamse poëzietempel ‘Perdu’ en weet de weg op poëtisch internet.

Ook het eerste is in orde. Troffen de paar gedichten die ik eerst gezien had me als dwingend, zeer precies geformuleerd en zuinig gedoseerd, lezing van de hele bundel geeft meer de indruk van een makkelijk pratende, overtuigende vriend, laat op de avond, in een melancholische bui. De verge-

[p. 71]

lijking met Achterberg, met zijn dwingende, precieze magie, die ik ongewild had overgehouden aan de losse verzen, was ongemerkt verdwenen na integrale lezing van de bundel. Mijn nieuwe indruk was die van de genoemde denkbeeldige vriend, soms cryptisch, nooit langdradig, maar lastig te troosten. En toch is er wel iets voor de Achterberg-associatie te zeggen: tussen de regels, in termen van kantoor, televisie, oorlogsverleden en persoonlijk groot verlies, verrijst de afwezige, in weemoed en verbijstering.

In de verantwoording komen uiteenlopende namen voor, zoals die van de middeleeuwse mystica Hadewijch (die hertaald wordt opgevoerd in een paar prachtregels, zie het zo meteen te citeren vers), van Godfried Bomans, van Gorter en van Herman de Coninck: sommige stemmen had ik al lezend herkend, andere niet, maar dat deze poëzie een boven- en onderstroom heeft, dat is duidelijk. Misschien een kwestie van smaak of van chronologie, maar ik had het idee dat de bundel naar achteren toe steeds beter werd: plezierig, voor wie de gebruikelijke leesrichting aanhoudt. En daarom tot slot, achter uit de bundel, het gedicht ‘Wat zoekt gij de levende bij de doden?’, dat begint met de variatie op Hadewijch: ‘In een nacht en een dag had ik drie keer uw gezicht gezien. / toen knielde ik voor uw huis. Ik zag de eik, / nog door mijn vader geplant, en de takken wezen naar u, // uw oneindige aanwezigheid, uw liefde. Ik belde aan / en hoorde boven aan de trap, halleluja, uw stem. / U lachte, u lachte nog toen de deur openging. // Een lok was van uw hoofd losgemaakt en bewoog / met uw bewegingen mee. U legde uw hand op mijn schouder. / Eens zal ik zeggen hoe ik heb gewacht. // Ik wist dat ik u niet meer zou verlaten. / Ik zag, en zie nu nog, uw ogen zich sluiten, / uw handen zich openen. Nu nog proef ik uw adem, // uw volle borsten, uw harde tepels, voel ik op mijn lijf,/

u hebt mij niet verlaten, u bent in mij, om mij, overal / waar ik ben, u bent er.’

Edwin Fagel, Uw afwezigheid. Nieuw Amsterdam, Amsterdam 2008 (2e druk, 1e druk 2007), 70 blz., €14,90.
Menno van der Beek