Liter. Jaargang 10

[p. 16]

W.H. Auden
Laatste gedichten^*
Uit het Engels vertaald door Johan Snel

Dankbaar

Als jongen wist ik zeker:

heide en bossen zijn heilig,

mensen leken me profaan.

Toen ik versjes ging schrijven,

zat ik dus al gauw aan de voeten

van Hardy, Thomas en Frost.

De liefde kwam ertussen -

nu deed, ten minste, Iemand ertoe.

Yeats kwam van pas, en ook Graves.

Vervolgens was er zomaar

vanuit het niets de Grote Crisis -

ik nam wat lessen bij Brecht.

Zo onvoorstelbaar was het

wat Hitler en Stalin toen deden,

dat ik moest denken aan God.

Hoe wist ik dat dit niet kon?

Boer Kierkegaard, Williams en Lewis,

leerden mij weer geloven.

* Rechten in beheer van Curtis Brown Ltd te New York. De originele gedichten staan in de bundel Thank You, Fog (1974) en in de meeste verzamelbundels. Auden leest zelf zijn poëzie voor op: www.poets.org/poet.php/prmpid/120.

[p. 17]

 

Nu - zelf ouder en rijper

 

en hier haast met het landschap vergroeid -

 

gaat de natuur weer trekken.

 

 

 

Welke meesters lees ik nu?

 

Handige Horatius, vooral,

 

bijenkoning in Tivoli,

 

 

 

en Goethe, gek op stenen,

 

die bleef gissen - bewijs vond hij nooit -

 

dat Newton er toch naast zat

 

 

 

U allen ben ik dankbaar:

 

zonder U had ik zelfs mijn zwakste

 

regel nog niet klaargespeeld.

Mei (?) 1973

[p. 18]

Archeologie

De archeoloog dringt
al lang geleden
verlaten huizen binnen

en stuit op levensvormen
waar vandaag de dag
geen mens aan denken moet,

maar ontdekt maar weinig
wat hij echt bewijzen kan -
de mazzelpik!

Kennis heeft zo zijn nut,
maar gissen is altijd
veel leuker dan weten.

We weten dat de mens,
uit angst of tederheid
altijd zijn doden begroef.

Wat een stad heeft weggevaagd,
vulkanische activiteit,
een vloedgolf,

of een steppevolk,
belust op roem en slaven,
is vrij evident,

en we weten wel zeker,
dat in hun paleizen,
de heersers vaak,

al werden ze verafgood,
en ruim bedeeld qua seks,
hoorbaar hebben gegeeuwd.

[p. 19]

 

Maar wijst een graankuil

 

steevast op een hongersnood?

 

Moeten we, als ergens

 

 

 

een muntschat opduikt,

 

uitgaan van een catastrofe?

 

Misschien. Misschien.

 

 

 

Aan beelden en fresco's,

 

zien we waarvoor de Ouden

 

hun knieën bogen,

 

 

 

maar ze vertellen niet

 

waar ze om moesten blozen

 

en wat hen koud liet.

 

 

 

Dichters lieten mythen na,

 

maar wat geloofden Zij zelf?

 

Geen flauw idee.

 

 

 

Dachten Noormannen echt,

 

als het rommelde,

 

dat Thor stond te hameren?

 

 

 

Nee, dunkt me: mensen

 

hebben altijd mythen omarmd

 

als Grote Verhalen,

 

 

 

en dankbaar aangegrepen

 

als geldig excuus

 

voor rituelen.

 

 

 

Want alleen in riten

 

kunnen we alles kwijt,

 

en helemaal heel zijn.

 

 

 

Niet dat ze allemaal

 

gelijk zijn: sommige

 

zijn abominabel.

 

 

[p. 20]

 

Niets zou de Gekruisigde

 

meer tegenstaan

 

dan een moord als zoenoffer.

Uit de archeologie
valt wel een moraal
te halen, namelijk

dat de Geschiedenis
gelogen is en niet iets
om prat op te gaan,

schrijf haar maar op naam
van de misdadiger in ons:
goedheid is tijdloos.

Augustus 1973