Ben Manusama
Ben jij wie je denkt dat ik ben?
Portretten
De schilder Ben Manusama (Delft, 1957) wordt gefascineerd door de moderne massacultuur: een beeldcultuur dus. Hij schildert losers. Het zijn portretten van de antihelden die het in die moderne schijnwereld steeds nét niet halen, omdat ze stomweg niet aan de standaard voldoen. Natuurgetrouwe afbeeldingen van individuen zijn het niet. Manusama schildert eerder een ietwat sneu en verdwaald type, zijn portretten zijn ‘metaforen van het menselijk tekort’. Hij zoekt plaatjes die hij aantreft in tijdschriften of op het internet en zet ze om in ‘portretten’ die hij in reeksen onderbrengt met titels als The Google Girls of Sinners & Saints.
Daarbij realiseert hij zich dat hij, in zijn identificatie met verliezers, waarschijnlijk niet helemaal vrij is van projectie. En in dat geval is elk portret dat hij schildert van zijn modellen tegelijkertijd ook een onderdeel van zijn zelfportret.
Om dat allemaal helder te krijgen werkt hij met vrij eendimensionale begrippen als ‘goed’ en ‘fout’ en vervangt ze door schijnbaar fossiele begrippen als ‘zondaar’ en ‘heilige’ of ‘schoonheid’ en ‘troost’. (Kunst heeft in Manusama's visie overigens alleen maar reden van bestaan als ze uit het leven zelf voorkomt.
Daarbij doen de onderwerpen er feitelijk niet toe en ‘vernieuwend’ willen zijn vindt hij onzinnig).
Hij vertaalt die begrippen in portretten waarvoor zowel publieke als onbekende personen of hijzelf het vertrekpunt kunnen vormen.
Voor de beschouwer van zijn werk komt het aan op goed kijken, op het ouderwetse ‘schouwen’, waarbij je jezelf vragen gaat stellen. Elk portret is een uitnodiging aan de kijker om ‘het verhaal van je hart te vertellen’. Hij wil dat zijn portretten een spiegel zijn en minstens zo veel over de afgebeelde zeggen als over degene die naar het schilderij kijkt: ben jij wie je denkt dat ik ben? Zo'n confrontatie kan leiden tot herkenning of mededogen en misschien wel tot genegenheid. Dan is het schilderij gelukt. De beschouwer heeft zichzelf gezien door de blik van die ander op het schilderij. Je zou het immers zelf kunnen zijn, die loser in olie op doek. [hk]
Auteursrechtelijk beschermd
