Signaleringen
Gezelle
Aan het einde van dit jaar is het 100 jaar geleden dat Guido Gezelle overleed. Dat is een mooie aanleiding om aandacht te schenken aan deze vrome, Vlaamsche woordkunstenaar die een enorm oeuvre naliet. Frans Berkelmans, eindredacteur van het Benedictijns Tydschrift en sinds enige jaren bezig met een reeks boeken over het werk van Ida Gerhardt, stelde een mooi themanummer samen over het dichtwerk van Gezelle. Hij bijt zelf de spits af en zet helder uiteen hoe de Gezellestudie er voorstaat, welke accenten gelegd zijn in de verschillende biografieën, welke tekstuitgaven er zijn en welke missers er in de loop der jaren geweest zijn in de tekstoverlevering. Zo stond het vreemde, door niemand begrepen woord ‘verterre’ ergens in een dichtregel. Latere, nauwkeurige lezers hebben de handschriften bestudeerd en geconstateerd dat het het woord ‘sterre’ moest zijn, dat uitstekend past in de context. Deze ontdekking was maar net op tijd om te voorkomen dat het woord ‘verterre’ als neologisme van Gezelle in het Woordenboek der Nederlandsche Taal terechtkwam!
De andere drie essays zijn van Jef van de Sande, Piet Thomas en Jan J.M. Westenbroek. Ze hebben verschillende gedichten van Gezelle tot onderwerp (het valt op hoe nauwkeurig in dit themanummer gedichten gelezen worden!) en komen elk via de eigen thematiek tot de conclusie dat Gezelle zijn dichterschap als een gave van God zag. Dat betekende dat hij met zijn dichterschap God en zijn naaste wilde dienen. Tegelijk is het boeiend om te lezen welke opvatting Gezelle had over zijn gedichten, hoe hij aankeek tegen de taal. Jef van de Sande plaatst Gezelle in een literair-historische traditie, waartoe ook Ida Gerhardt, Rutger Kopland en Martinus Nijhoff behoren. Ook worden er verbanden gelegd tussen het werk van Ruusbroec en Johan de Brune (de jonge) vanuit een mystiek perspectief.
Dit rijke themanummer besluit met een reeks korte maar grondige recensies van uitgaven van en over Gezelle, alle van de hand van de onvermoeibare Berkelmans. [TjdR]
Benedictijns Tijdschrift. Voor Evangelische bezinning jrg. 60 nr. 2 (juni 1999); 50 blz. Jaarabonnement f 17,50 los nr. f 10,00. Uitg. Sint-Adelbertabdij, Abdijlaan 26,1935 bh Egmond-Binnen
Auteursrechtelijk beschermd