Literatuur Zonder Leeftijd. Jaargang 26

[p. 116]

Straatmuzikanten, grote liefdes en de pont
Iduna Paalman

Ik las eens een gedicht van Bart Moeyaert in zijn bundel Verzamel de liefde:

Als iemand mij laat kiezen
tussen de stippels
in mijn atlas van de hemel
of de leegte van dit witte blad papier,
zal niemand tijd verliezen:
er is geen plek waar ik
mijn adem liever heb dan hier.

Ik was het erg eens met dit gedicht. Een leeg, wit blad papier kan veel betekenen voor iemand die graag schrijft, daar heb je verder niemand anders bij nodig. Lastiger wordt het, wanneer het witte blad papier gevuld is en op lezers wacht. Dan heb je ineens aan jezelf en je papier niet meer genoeg, dan heb je andere mensen nodig.

In de zomer van 2010 benaderde Edward van de Vendel mij met de vraag of ik mee wilde doen aan zijn project ABCyourself. Hij had al eens wat verhalen van mij gelezen en hij had daarbij geconcludeerd dat lezers een goede aanvulling zouden zijn op mijn gedroomde schrijverscarrière. Hij zei: ‘Het project is op internet. Elke week een paar keer een stukje. En ik ga je dan begeleiden. En uiteindelijk kan er een boek van komen.’ Toen hij dat zei werd ik erg blij en erg onzeker tegelijk. Stukjes schrijven, door Edward begeleid worden en dan uiteindelijk een bundeling ervan, dat klonk als een zeer goede uitkomst van lege, witte bladen papier. Maar, dacht ik, internet? Kan iedereen het dan lezen? En kunnen er dan ook mensen op reageren? En word ik dan zo'n aanstellerig blogkind?

[p. 117]

Edward stelde me gerust. Iedereen kon het lezen, maar dat was alleen maar goed. En reacties konden er komen, maar dat was het risico van het vak. Een aanstellerig blogkind zou ik niet worden als ik van te voren goed in mijn oren knoopte dat ik dat niet was. En daarbij, ik was niet alleen. Er zouden drie anderen ook gaan schrijven, met z'n vieren waren we.

Ik begon met stukjes schrijven. Over wat ik om me heen zag en wat ik daar dan allemaal bij dacht. Maar, dacht ik, alle puberblogs met veel tranen en levensleed in mijn achterhoofd houdend, dit moet geen dagboek worden. Daarom fantaseerde ik er van alles bij. Het fijne van een leeg, wit blad papier is dat je er mag manipuleren en liegen en draaien zonder dat dat manipuleren en liegen en draaien heet. De waarheid kan alle kanten uit zonder dat het daarmee onwaar wordt. Mijn eerste stukje ging over een straatmuzikant in het winkelcentrum waar ik vaak boodschappen deed, het tweede over een gesprek met een liefde die ik nooit verwierf, de derde over een interessant ponttochtje over het IJ, en al snel vond ik in alles om mij heen, gebeurtenissen, mensen, gesprekken, redenen voor een stukje. Mijn vrienden zeiden wel eens: ‘Als je er maar geen stukje over schrijft!’ Ik kon dat nooit garanderen. Er kwamen bemoedigende reacties, de begeleiding van Edward was onbetaalbaar en dat er ook aanstellerige blogkinderen bestaan was ik bijna vergeten.

Het schrijven voor ABCyourself heeft me beter naar de dingen leren kijken. Alles is opschrijfbaar, maar als je niet oplet gaan de meeste dingen aan je voorbij. De regelmaat die het stukjes schrijven met zich mee bracht betekende een enorme stok achter de deur om daadwerkelijk op te gaan letten, notities te maken, te graven in mijn geheugen naar dingen die de moeite van het schrijven waard zijn. Veel gedachten die ik had kon ik in een stukje ineens koppelen aan concrete gebeurtenissen, wat verhelderend was en bij lezers herkenning bleek op te roepen.

Schrijven is iets wat je moet doen, al schrijvende ontstaan er dingen die je van te voren niet kan bedenken. Voor iemand als ik, die vaak zit te wachten op startseinen van anderen, was de schop onder mijn kont van ABCyourself zeer productief. Het feit dat iedereen het kon lezen droeg daar alleen maar aan bij. Zonder dat ik wist of het waar was, bedacht ik maar dat er vast wel wat mensen waren die zaten te wachten op mijn schrijfsels en al was het er maar één, dan was dat nog steeds een reden om door te blijven

[p. 118]

schrijven. En doordat Edward soms dingen zei als: ‘Ik zou hier het einde anders opschrijven,’ of: ‘Wat wil je hier nog eigenlijk zeggen?’ bleef ik scherp.

Een bundel met stukjes is nog geen boek, dendert het vaak door mijn hoofd. Dat is niet helemaal waar. De bundeling die er nu van mijn stukjes gemaakt is, Hee maisje!, is weldegelijk een boek. Maar ik ben nog lang niet klaar. ABCyourself is een springplank, een project dat een bak vol enthousiasme over me heen heeft gegooid. Het heeft me ervan verzekerd dat de leegte van een wit blad papier het mooiste is wat er bestaat en hoe erg ik dat steeds weer verkies boven de stippels in mijn atlas van de hemel.