Literatuur Zonder Leeftijd. Jaargang 26

[p. 5]

[Literatuur zonder leeftijd - nummer 88, zomer 2012]

De voort-durende strijd om het kinderboek

Ruim een jaar geleden, op 6 september 2011, ontving de redactie van Literatuur zonder leeftijd het verdrietige bericht dat Peter van den Hoven tijdens zijn vakantie in Italië plotseling was overleden. Door zijn dood verloren we in de eerste plaats een aimabele collega bij wie we, toen hij zelf nog deel uitmaakte van de redactie, vaak te gast waren. Daarnaast raakten we ook een belangrijke stem in discussies over jeugdliteratuur kwijt en dat net op het moment dat zijn nieuwste boek zou verschijnen. Heel bewust had hij dit boek, waaraan hij een paar jaar met veel plezier heeft gewerkt, de uitdagende titel Jeugdliteratuur bestaat niet. Of de voort-durende strijd om het kinderboek meegegeven. Peter van den Hoven wilde debat, omdat hij ervan overtuigd was dat schrijven en discussiëren over jeugdliteratuur een noodzakelijke voorwaarde zijn om het vakgebied als maatschappelijk fenomeen én als wetenschappelijk studie-object te laten groeien en bloeien.

Stof voor discussie bood zijn boek volop en de redactie heeft de handschoen die Peter van den Hoven ons door middel van zijn boek toe heeft geworpen, opgepakt in het besef dat hij zelf daar helaas niet meer op zal kunnen reageren, maar ook in de wetenschap dat hij dit zeker gewaardeerd zou hebben. Met dit nummer willen we een collega herdenken die altijd deskundig en helder zijn bijzondere visie op jeugdliteratuur wist te verwoorden.

Peter van den Hoven had een passie voor jeugdliteratuur, maar kon ook gepassioneerd schrijven en spreken over jeugdtheater. In zijn laatste boek heeft hij dat bewust niet gedaan, omdat hij zijn volle aandacht wilde geven aan de strijd om het kinderboek. Daarom opent dit nummer met een tekst die hij presenteerde tijdens het (twee)jaarlijkse symposium aan de Universiteit van Tilburg (toen nog Katholieke Universiteit Brabant) over (jeugd)literatuur, lezen en onderwijs in 1994. De titel van de studiedag was Zo goed als klassiek en dat geldt zeker voor het sprookjesgenre waarover Van den Hoven in relatie tot het jeugdtheater schrijft. Natuurlijk

[p. 6]

heeft het jeugdtheater zich sinds 1994 net als de jeugdliteratuur sterk ontwikkeld, maar het trof de redactie dat veel van wat Peter van den Hoven beschrijft nog altijd hout snijdt, zeker voor wat betreft de dwarsverbanden tussen jeugdliteratuur en jeugdtheater.

De strijdbaarheid die hij zelf aan de dag legde in de studie van de jeugdliteratuur, zag hij graag terug bij de jeugdboekenauteur, zoveel wordt duidelijk wie het hoofdstuk in zijn boek leest over ‘een fijn afgeschermd wereldje’. Helma van Lierop gaat met hem in discussie in een bijdrage over het zelfbewustzijn van de jeugdboekenauteur.

In zijn boek Grensverkeer uit 1994 en in een debat met Ruud Kraaijeveld in Literatuur zonder leeftijd uitte Peter van den Hoven al zijn ongenoegen over de oppervlakkigheid van de jeugdliteratuurkritiek. Van echte kritiek was volgens hem geen sprake: recensenten streefden vooral leesbevordering en boekpromotie na. In Jeugdliteratuur bestaat niet ziet Van den Hoven nog steeds weinig verbetering op dit punt en signaleert hij dat vooral internetrecensies ‘de aloude boekpromotionele erfenis’ (p. 48) voortzetten. Serieuze kritieken zijn te vinden in tijdschriften als De Leeswelp, een tijdschrift waarvoor Peter van den Hoven ook zelf graag schreef. Jen de Groeve, hoofdredacteur van De Leeswelp, gaat in haar bijdrage in op de verschillen tussen recensies over jeugdliteratuur en die over literatuur voor volwassenen.

Literatuur zonder leeftijd was vaak het platform waarop Peter van den Hoven van gedachten wisselde met collega's die net als hij een duidelijke visie hadden op jeugdliteratuur, jeugdliteratuurkritiek en de geschiedenis van de jeugdliteratuur. Eén van hen was Harry Bekkering. In dit nummer blikt hij terug op die discussies en geeft hij zijn mening over Jeugdliteratuur bestaat niet.

We sluiten het themadeel af met een facet van Van den Hovens werk dat weinigen zich nog zullen herinneren, namelijk de drie kinderboeken die hij zelf schreef. Sanne Parlevliet zocht ze op, las ze en beschrijft wat ze ervan vond, zodat ook aan dit aspect van het werk van Van den Hoven recht wordt gedaan.

Verder biedt dit nummer columns van Floortje Zwigtman en Rolf Erdorf, de Annie M.G. Schmidtlezing die Daan Remmerts de Vries in mei van dit jaar in Leiden hield en een boekbespreking van Britta Jung.

Peter van den Hoven eindigt het eerste deel van Jeugdliteratuur bestaat niet met een verwijzing naar Das Elend unserer Jugendliteratur (1896) van

[p. 7]

Heinricht Wolgast. Het is een boek dat hem inspireerde en dat naar zijn mening ook na meer dan honderd jaar nog ‘springlevend’ is. Zijn eigen boek zal op zijn beurt zeker ook onderzoekers en studenten jeugdliteratuur inspireren.

Helma van Lierop