Literatuur Zonder Leeftijd. Jaargang 25

[p. 5]

[Literatuur zonder leeftijd - nummer 86, winter 2011]

Een bijzondere traditie

Al heel wat jaren organiseert de Universiteit van Tilburg in samenwerking met onder meer Stichting Lezen een symposium over (jeugd)literatuur, lezen en onderwijs. De laatste keer was dat in 2010. Het thema was toen Iedereen leest! Een doorgaande leeslijn voor meisjes en jongens. In dat jaar werd besloten om het symposium tweejaarlijks te laten plaatsvinden. Op 18 januari 2012 is het de 26^ste keer dan de studiedag zal plaatsvinden. Het thema is Helden, idolen en iconen. Het is een inspirerend thema dat volop stof biedt tot discussie. Helden zijn er immers in tal van variaties. De Kinderboekenweek in oktober van dit jaar legde in de titel en de illustratie die prominent op de site www.kinderboekweek.nl stond afgebeeld, de nadruk op superhelden: helden met magische krachten, superman-achtige helden die in een handomdraai levensgrote problemen weten op te lossen. De titel van het kinderboekenweekgeschenk van Tjibbe Veldkamp en Kees de Boer, Bert en Bart redden de wereld, wijst ook in de richting van dit soort helden, maar de inhoud is humoristisch relativerend. De voornaamste wapens van Bert en Bart zijn een plopper en een stofzuigerbuis en daarmee proberen ze de wereld te redden van de Zurghs, aliens die met hun ruimteschip landen op hun huis.

Het persbericht van het CPNB dat in november 2010 het thema aankondigde biedt wel degelijk meer ruimte voor een bredere invulling dan alleen helden met uitzonderlijke gaven:

Een superheld hoeft niet iemand met bijzondere krachten te zijn, ook een ogenschijnlijk kleine daad kan iemand tot een grote held maken, zoals de dieren van Toon Tellegen, die met kleine daden zichzelf onsterfelijk maken. In de kinderliteratuur zijn veel grote en kleine helden te vinden. Naast bewerkingen van klassieke heldenverhalen over bijvoorbeeld Odysseus, worden ook nieuwe helden gecreëerd. Vaak zijn het helden tegen wil en dank, zoals Harry Potter. Overeenkomst tussen kinderboekhelden is dat hun naam niet verloren zal gaan.

[p. 6]

Het is duidelijk dat het laatste woord over helden nog niet is gezegd. Dat zal zeker ook tijdens het symposium niet gebeuren, maar afgaand op het programma wordt de deelnemers wel een veelzijdig perspectief geboden op het thema dat zonder twijfel zal inspireren om de voor verhalen onmisbare helden verder uit te diepen. Dit symposiumnummer neemt daarop alvast een voorschot met artikelen die de kenmerken van helden, idolen en iconen in al hun diversiteit verkennen. Voor deze gelegenheid is de gebruikelijke column komen te vervallen. In plaats daarvan zijn korte schetsen van bekenden uit de jeugdliteratuur over hun jeugdboekenhelden opgenomen. Deze portretjes onderstrepen nog maar eens dat helden er zijn in soorten en maten.