Literatuur Zonder Leeftijd. Jaargang 24

[p. 7]

Jong en bijna Adult

Mijn dochter van dertien leest bij voorkeur chicklit. Al vat ze dat genre ruimhartig op. Zo wil ze, na het zien van een film over haar naamgenoot, graag Emma van Jane Austen lezen. En soms doet ze nieuwe ontdekkingen. Zo verslond ze afgelopen zomervakantie de eerste twee delen van De hongerspelen van de Amerikaanse schrijver Suzanne Collins. Een van de titels die op de longlist van de Grote Jongerenliteratuur Prijs prijkte. Helaas zou ze voor deel 3 nog moeten wachten tot het najaar. Ondraaglijk gezien de enorme cliffhanger waarmee het tweede deel besluit.

Gelukkig waren we in Engeland met vakantie. Nog beter, in de buurt van Oxford en boekkopersparadijs Blackwell. Wie weet was hier de Engelstalige editie al wel te koop. Op de afdeling jeugdboeken was echter geen Collins te bespeuren. Even later kwam mijn dochter triomfantelijk melden dat ze Collins gevonden had: bij de afdeling Young Adult. Nou ja, deel 3 nog niet, maar wel de eerste twee delen.

Young Adult. Tot voor pakweg twee jaar geleden werd die term in Nederland nog nauwelijks gebezigd. Maar inmiddels is het een en al YA wat de klok slaat in het boekenvak. Grofweg wordt hiermee de literatuur aangeduid voor de leeftijdsgroep 15-25 jaar. Ofwel het diffuse gebied tussen jeugdliteratuur en literatuur voor volwassenen - het gebied dat voor een redactie die als naam en motto ‘literatuur zonder leeftijd’ voert, extra interessant is, omdat het vaak literatuur betreft die voor vele leeftijden interessant is. Literatuur zonder leeftijd dus en tegelijkertijd literatuur die inhoudelijk verbonden is aan een specifieke leeftijd of levensfase: de adolescentie of jongvolwassenheid. Jong en bijna Adult. Juist die levensfase biedt verhaalstof bij uitstek: alles is in wording, de gevoelens heftig en verheven, de gedachten nog ongepolijst, de verwachtingen nog groot, de wereld nog te veroveren.

Aan dat alles is dit nummer gewijd. We schotelen u theoretische verkenningen, persoonlijke ontboezemingen en analyses van concrete boeken voor. Zo laat Helma van Lierop-Debrauwer zien dat dit genre literatuur van alle tijden is en dat alleen de naamgeving wisselt. Om het kort door de bocht samen te vatten: Young Adult-literatuur is de negentiende-eeuwse Bildungsroman in een nieuw jasje. Ondergetekende voegt er in haar beschouwing over Young Adult aan toe dat het begrip vooral ook marketing dient.

Aidan Chambers op zijn beurt karakteriseert adolescentenromans als literatuur van adolescenten. In zijn zoektocht naar een poëtica van jeugdliteratuur onderwerpt hij twee typische adolescentenromans, Bonjour Tristesse van Françoise

[p. 8]

Sagan en The Catcher in the Rye van J.D. Salinger, aan een analyse, in de hoop de grondtrekken van het genre bloot te leggen.

In antwoord op de vraag waarom ze voor jongeren schrijft, legt Floortje Zwigtman uit wat het schrijven voor deze leeftijdsgroep zo fascinerend maakt.

Dat haar eigen werk inderdaad fascinerend is, weet Peter van den Hoven overtuigend voor het voetlicht te brengen in zijn analyse van haar trilogie ‘De groene bloem’, literatuur zonder leeftijd bij uitstek.

Behalve Van den Hovens bijdrage kunt u in dit nummer nog meer besprekingen van adolescentenromans aantreffen. Zo bespreekt Sanne Parlevliet de jeugdroman De hondeneters van Marita de Sterck en vergelijkt Eefje Buenen de romans van John Green en Katarina von Bredow met elkaar.

Yvonne van Baal laat in haar bijdrage zien dat jeugdliteratuur niet op zich staat, maar raakvlakken heeft met de volwassenenliteratuur. Zo leest ze in de Harry Potterserie onder meer Macchiavelli en Shakespeare terug. Ook Kim Reynolds biedt een originele kijk op hedendaagse adolescentenromans door de toekomstvisies in deze romans te ontleden. Haar lezing van bijvoorbeeld Hoe ik nu leef van Meg Rosoff leidt tot verrassende conclusies.

Pascal Lefèvre en Michel Kempeneers ten slotte belichten een nieuw subgenre binnen de adolescentenliteratuur, de strip en graphic novel.

Alsof dat alles nog niet mooi genoeg is, bespreekt Joke Linders in dit nummer Gé Vaartjes' Rebel & Dame. Biografie van Top Naeff, de auteur die bekend is van onder meer School - Idyllen - een Young Adult-boek ‘avant la lettre’. En treft u de boeiende Annie M.G. Schmidtlezing aan die Marita de Sterck afgelopen mei hield en het juryverslag van de Nienke van Hichtum-prijs voor de prachtige jeugdroman Allemaal willen we de hemel van Els Beerten. Als er één titel is die het adolescente verlangen naar toekomst, leven en liefde zo weet te vertolken, is het deze wel. Alle mensen willen de hemel, maar adolescenten streven er bij uitstek naar.

Bea Ros