Literatuur Zonder Leeftijd. Jaargang 23

[p. 146]

Diet Huber: bepaald geen Tutte!
Jant van der Weg-Laverman

Op 7 oktober is de Friese kinderboekenschrijfster en illustratrice Diet Huber op 84-jarige leeftijd overleden. Ze debuteerde in 1955 met de bundel Tutte mei de Linten, een bundel met bekende Friese liedjes als ‘De biezem en de bjinder’ en ‘De reus pak-yn pak-op’. Jant van der Weg schreef een liefdevol in memoriam.

‘Kom, peentje!’ gilt de groene sla.
‘Nog eventjes de tsjatsjatsja!’
‘Ja,’ roept het lof, ‘nog even steppen,
voordat we allemaal verleppen!’

Uit dit citaat, afkomstig uit haar bundel Een groentebal, komt duidelijk de zelfspot en eigenzinnigheid van auteur/illustrator Diet Huber naar voren. Die tekst staat dan ook op de rouwkaart bij haar overlijden op 7 oktober 2008.

De op 9 april 1924 in Leeuwarden geboren Diet Huber is een belangrijk auteur van kinderpoëzie en -proza, zowel in het Nederlands als in het Fries. Wel moet gezegd worden dat ze met name in de Nederlandse kinderliteratuur in de schaduw van de (groot)moeder van de Nederlandse kinderliteratuur, Annie M.G. Schmidt, heeft gewerkt. Toch heeft ook zij een belangrijke bijdrage geleverd aan de vernieuwing van de kinderliteratuur in de jaren vijftig. Je kunt stellen dat haar werk minstens zo belangrijk is geweest voor de Nederlandse kinderliteratuur. Voor wat betreft de Friese kinderliteratuur is dat zeer zeker evident.

Bij deze vernieuwing gaat het bij beide auteurs vooral over de poëzie. In het werk van de alom geroemde Annie M.G. Schmidt valt vooral inhoudelijke vernieuwing te constateren ten opzichte van het moralisme dat zo lang hoogtij vierde. Dat gegeven is bij Diet Huber eveneens te vinden, maar bij haar zorgde vooral het spelen met taal voor een belangrijke vernieuwing. Van Coillie^1. schrijft daarover: ‘Sterker dan Schmidt en Hoekstra (nl. Han G. Hoekstra, JW) heeft Diet Huber een voorkeur voor nonsens en woordspel. Schmidt schiep de Orrekiedor en Hoekstra de Knispadenzen, maar de bundels van Diet Huber worden over-

1. Jan van Coillie, Leesbeesten en boekenfeesten: Hoe werken (met) kinder- en jeugdboeken? Leuven, Davidsfonds/Infodok, 1999(2^e dr.), blz. 248).

[p. 147]

spoeld door wezens als de theepotaurus, de Koekedorus, de flikflooi, Uultje Molekuultje, de Veter-eter, de O-vogels, de Kwori Wori.’ Ook haar Friese bundels leveren vele van dit soort fantasiefiguren op, zoals de Snie-iters, Rapke Rûgel, Abe Sjipkop en Sytse Slokker (een variant van Holle Bolle Gijs), namen uit haar Friese debuutbundel Tutte mei de linten.

Haar eerste Nederlandse uitgave was de bundel De uil met de zeven zuurtjes (1959). In deze bundel, net als in bijvoorbeeld De Veter-eter (1979) en Daar moet je nou een beest voor zijn (1989) kun je zien hoe Diet Huber met taal speelt. Ze maakt nonsensverzen vol fantasie, waarvan je steeds weer kunt genieten.

In de verschillende bloemlezingen van Nederlandse kinderpoëzie uit de laatste decennia is het werk van Huber te vinden, zoals bijvoorbeeld in de bundel



Kom maar dichter van Jan van Coillie (1990), hoewel ze in latere bundels van deze kenner van kinderpoëzie niet meer aanwezig is. Wel staat er werk van haar in de bundel Van Alphen tot Zonderland van die andere kenner, Anne de Vries. De samenstellers van de bundel Als je goed om je heen kijkt zie je dat alles gekleurd is (1990) noemen haar ‘een met zin voor het nonsensicale begiftigde dichteres voor kinderen’ en nemen een zestal gedichten van haar op. De andere bundel voor jongere kinderen, Ik geef je niet voor een kaperschip (1993) bevat er zelfs negen, logisch als je bedenkt dat haar werk vooral voor die jongere kinderen bedoeld is.

Is haar werk in bloemlezingen dus nog wel te vinden, in secundaire literatuur als het standaardwerk De hele Bibelebontse berg blijft het wat meer op de achtergrond. Wel wordt ze daar een paar keer genoemd om haar taalplezier, samen met Willem Wilmink en krijgt ze een speciale plaats vanwege ‘de innigheid van haar werk’ die ‘aandacht verdient’. Bij die constatering wordt het dan verder gelaten en de aandacht wordt niet verder uitgewerkt.

In Friesland heeft Diet Huber meer erkenning gekregen. Samen met haar col-

[p. 148]

lega Tiny Mulder (1921) die in dezelfde

Illustratie Diet Huber in: Tutte mei de linten. Friese Pers Boekerij, 1993 (10e druk; 1e druk: Laverman, 1955).

tijd als Diet Huber met werk voor kinderen debuteerde, wordt zij als vernieuwer in de Friese kinderliteratuur beschouwd. Ook hier had, als in het Nederlandse equivalent, tot na de Tweede Wereldoorlog het moralisme de boventoon. De beide auteurs, Diet Huber voor een jong lezerspubliek en Tiny Mulder voor de iets oudere jeugd, kwamen met een nieuwe, verfrissende toon, en richten zich niet alleen meer op de doelgroep, maar ook op het literaire element van kinderpoëzie. Andere auteurs volgden Diet Huber na. Zo heeft ze duidelijk invloed gehad op haar (Friese) collega-schrijver Berber van der Geest.

Haar tweetalig werken heeft te maken met het feit, dat ze tweetalig opgroeide. Meteen bij het begin van haar schrijverscarrière kwam deze tweetaligheid uit in de kinderrubriek die ze een aantal jaren verzorgde voor de Heerenveense, later Friese Koerier, de krant van de bekende Friese auteur en politicus Fedde Schurer. In die rubriek, ‘De kleine koerier’, debuteerde ze met haar Nederlandse gedicht: ‘Kaa-boebelebom’ (24-12-1951), terwijl ze haar Friese debuut maakte met het gedicht ‘It winkeltsje’ (15-3-1952). Als dubbeltalent illustreerde ze haar werk zelf, niet alleen dat in de krant, maar ook haar in bundels uitgegeven werk. Hubers krantenwerk kreeg een voortzetting toen Wim Hora Adema haar vroeg de kinderrubriek in Het Parool van Annie M.G. Schmidt over te nemen.

[p. 149]

Naast poëzie heeft Huber ook proza geschreven. Zo is er de Friese raamvertelling De Teltsjebeam, met het prozaverhaal over deze vertellende boom, en ook poëzie, onder andere ‘Widzesankje fan in flie’ (Wiegeliedje voor een vlo). Daarnaast schreef ze een aantal autobiografische verhalen over haar jeugd, het Friestalige Nûmer alve (Nummer elf; 1988), en de Nederlandstalige Rinske en de stoomtram (1986) en Meisjes trouwen toch (zei tante Dirkje) (1993). Deze boeken zijn vooral boeiend, omdat ze het alledaagse leven van gewone mensen in moeilijke tijden laten zien.

Bekroningen

Het is opmerkelijk dat hoewel het lezerspubliek haar werk zeer waardeerde, Diet Huber niet veel officiële prijzen heeft gekregen. Haar tweede (Friese) bundel, De Mâlbroekmich (De grappenmakersmug; 1957) kreeg in het jaar van verschijnen een medaille, omdat het een van de 50 best verzorgde boeken van dat jaar in Nederland was. In 1980 kreeg het boek De veter-eter een Vlag en Wimpelbekroning, net als later Rinske en de stoomtram. Bij de Italiaanse prijs Premio Europeo di Letteratura Giovanile (1982) kreeg Diet Huber een eervolle vermelding voor haar Friese abc-boek, It abee fan Boukje.

Ondanks het kleine aantal officiële bekroningen heeft het werk van Diet Huber een prominente plaats gekregen bij het lezerspubliek, en dan vooral bij het Friese lezerspubliek. Bij de jaarlijkse voordrachtwedstrijden in het kader van het Friese FeRstival klinken nog steeds de gedichten die zij schreef. Iets beters kan een auteur zich toch niet wensen.