Literatuur Zonder Leeftijd. Jaargang 18

[p. 97]

Welkomstwoord Theo Thijssenprijs 2003
Dick van Halsema

Op 19 september 2003 ontving Imme Dros de Theo Thijssenprijs uit handen van Dick van Halsema, voorzitter van het bestuur van de Stichting P.C. Hooftprijs voor Letterkunde. Hij verwelkomde de laureaat en alle overige aanwezigen met onderstaande woorden:

Mevrouw Dros,

Van harte heet ik u welkom hier vanmiddag, namens de Stichting P.C. Hooft-prijs voor Letterkunde, en dat welkom geldt ook uw man en kinderen en uw verdere familie en vrienden die hier zijn, de leden van de jury (van wie Majo de Saedeleer helaas verhinderd is hier te zijn) en verder u gewoon allemaal.

Mevrouw Dros, bij uw geboorte huilde u drie dagen, niemand wist toen waaróm en ú hebt dat dus óok nooit geweten, en het is u later nooit meer gelukt om zo lang en hard te huilen als toen u van start ging op uw eiland. Later begon u te schrijven, u kon er niet meer mee ophouden, het werd steeds maar belangrijker, alleen u wist niet waarom. Deze geheimzinnige gegevens zijn te vinden op het internet, net als dat u geen nachtkastje hebt, en uw man overigens ook al niet - een vraag dus die al definitief beantwoord is nog voor men hem bedacht zou willen hebben (‘'t antwoord vóór de vraag nog is geboren’, noemde P.C. Boutens dat, maar daar lag dat dan wel weer een tikje metafysischer). Het internet laat ons ook weten dat een scholier die iets met ‘reizen’ moet gaan bedenken en dan via www.huiswerkservice.com opzoekt wat er voor zijn dossier zoal aan ‘reizen’ te downloaden valt, in acht van de eerste twintig resultaten uitkomt bij uw Reizen van de slimme man. Het maakt duidelijk dat uw werk tot in het warme en luie hart van onze samenleving is doorgedrongen. Dat verwijzen naar de Reizen van de slimme man gebeurt onder andere via een site met de naam www.okidoki.com; als je dat een paar keer achter elkaar hardop uitspreekt, voel je opeens dat dát eigenlijk de échte tekst, even giftig als lokkend, moét zijn geweest van de heks tot Hans en Grietje. WeeWeeWee... Okidoki... Kóm...

Tussen dat duistere doorhuilen drie dagen lang (dat het nou juist drie dagen waren zal wel een uzelf toen nog niet bewust, heel vroeg geval zijn geweest van door u bedreven antieke intertekstualiteit) en dat even dringende als duistere

[p. 98]

doorschrijven later moet zich een ontwikkeling hebben voltrokken waarin u zich oefende in het opvangen van signalen van het buiten- en bovendagelijkse in de gewone, dagelijkse werkelijkheid. Uw uitgebreide oeuvre getuigt daar op allerlei plaatsen van; een eiland met een Oma met een raam op zee is een godsgeschenk en zou door de Stichting Lezen gesponsord moeten worden. Een prachtige zin uit Annetje Lie geeft onnavolgbaar vorm aan die verdubbeling en verrijking van de werkelijkheid. Annetje, door de maan onder diens hoede genomen, ziet zichzelf liggen in haar bedje in oma's huis, en vraagt zich verbaasd af: ‘Hoe kan ik daar liggen als ik hier sta?’ De Maan zegt dan: ‘Als je daar niet sliep, zou je ook niet dromen dat je hier liep’, en dat is één van de zinnen uit uw werk die zich kandideren voor een hogere toepasbaarheid en de gebruiker ervan in staat stellen zichzelf in allerlei onbevattelijke levenssituaties te hernemen. Maar het is vooral een perfecte samenvatting van een levenswerkelijkheid-in-stereo waarin de droom een belangrijke rol speelt. Dat u een sterk gevoel hebt voor geheime aanwezigheden die zich aan ons dagelijks waarnemen onttrekken, blijkt ook uit wat u twee jaar geleden toevertrouwde aan HP/De Tijd. Toen u nog in Amsterdam woonde, verdwaalde u eens in Hilversum en kreeg daar toen, het was in de Sumatralaan, het sterk mystieke gevoel op een plek te staan waarmee u op de een of andere manier verbonden was. Later zou u dan ook vlak bij die plek gaan wonen en nog later zou ook uw zoon daar zijn eigen huis hebben. Nu heb ik vele jaren van huis naar school en vice versa, twee keer per dag heen, twee keer per dag terug, door de Sumatralaan gefietst, en ook ik heb best wel sterke gevoelens, om van mijn visioenen maar te zwijgen, maar dát had ík toch nooit achter de Sumatralaan gezocht. Het zal wel bestemd zijn geweest dat ik daar nooit zou wonen. Maar de straat waar ik nu wél woon heeft me ook nooit van te voren gewaarschuwd, al had dat technisch best gekund, want ik was daar voor die tijd vaak genoeg doorgekomen. Als je daar niet sliep, zou je ook niet dromen dat je hier liep, lijkt me, daar houd ik het nu dan maar even op.

Mevrouw Dros, in 1976, toen u al wel een beetje bekend was, maar nog niet onmiskenbaar beroemd zoals nu, vertelde u in een interview dat u op dat moment als ghostwriter werkte voor Lo van Banda, omdat die het op dat moment te druk had, want hij moest in plaats van zijn eigen werk te doen als ghostwriter werken voor Marten Toonder, omdat die het te druk had. De pikorde binnen geschakelde ghostwriterschappen kan veranderen, dat vast te leggen is een taak van de literatuurgeschiedschrijving, maar alle schrijvers zijn altijd een beetje ghostwriter van andere schrijvers, dat is wel een thema in uw werk. De ghostwriter van Lo van Banda die u ooit even was zal zich vast nog wel ergens in u roeren, maar de prominentste ghostwriterschappen uit uw gevorderde schrijverschap zijn toch gekoppeld aan die twee oergestalten uit uw literaire

[p. 99]

universum: uw eigen Oma met haar scharrige liederen en Homerus met zijn opgolvende beschrijvingen. Ik zou graag een boek lezen waarin u deze twee nu maar eens aan elkaar koppelt, gewoon als personages, senioren uiteraard. Getrouwd of niet, inleunend, aanleunend, hoe dan ook, maar wel met uitzicht op zee. Áls het al niet allang bewezen is dat Ithaka eigenlijk Tessel is, dan zou zoiets in onze kenniseconomie toch niet veel moeite hoeven te kosten. Met Den Helder als Troje heb ik emotioneel-esthetisch meer moeite, maar het moet kunnen. Graag zou ik zien wat er gebeurt als u die twee met elkaar aan de praat krijgt. Ik denk dat als dát wat wordt, wij allemaal zoals we hier zitten voortaan wel onze mond kunnen houden.

Rest mij om het programma aan te kondigen dat u ook al in die blauwe uitnodiging hebt staan. Ik kondig straks de onderdelen niet meer afzonderlijk aan en verzoek hen die een bijdrage gaan leveren om zonder nadere aanmoediging op het bestemde moment het podium op te gaan. We beginnen met de feestrede van Aad Meinderts. Daarna brengen Frank Groothof (zingt) en Paul Prenen (piano) een cantate van Harrie Geelen op muziek van Telemann ten gehore. In de uitnodiging heet deze cantate ‘De dood van mijn dure zangkanarie’, elders heet ze ‘Treurzang voor een hoogbegaafde zangkanarie’. We hebben niet willen uitzoeken wat nu de juiste titel is, juist de suspense die het gevolg is van zo'n dubbele titel leek ons waardevol. De door ons gegeven titel toont vooral het perspectief van de boekhouder. Joke van Leeuwen, voorzitter van de jury, leest vervolgens het juryrapport. Van de jury maakten verder John Louws, Harry Bekkering, Anne de Vries en Majo de Saedeleer deel uit. Namens het bestuur van de Stichting P.C. Hooft-prijs dank ik hen bij dezen voor hun werk. Dan volgen de uitreiking van de prijs en het dankwoord van de gelauwerde. En aan het slot ga ik u ter receptie noden.