|
| |
| |
| |
Vakliteratuur en meer
Wilma van der Pennen en Gerard de Vriend
Oude kinderboeken en internet
Voor de liefhebbers van oude kinderboeken biedt het internet veel mogelijkheden: van websites van (wetenschappelijke) collecties tot liefhebberssites, gemaakt door bevlogen verzamelaars. Niet alle zijn even toegankelijk of fraai om te zien, sommige zijn een ware lust voor het oog. Hieronder een selectie, met dank aan Jeannette Kok, redacteur van Berichten uit de wereld van het oude kinderboek, een uitgave van de Stichting Geschiedenis Kinder- en Jeugdliteratuur, waarin elke aflevering relevante sites worden gemeld.
Algemeen
|
| - | www.boeknet.nl: Een site over de geschiedenis van het boek en het boekenvak in Nederland, die zich wil ontwikkelen tot een ontmoetingsplaats voor verenigingen, instellingen, leeskringen, de boekenbranche, eenlingen enz. Centraal staat het boek als object. Bijdragen van belang voor het boek en/of de boekgeschiedenis komen in aanmerking voor plaatsing op deze site. Het niveau mag variëren van puur wetenschappelijk tot uiterst populair. ‘Wel dient het gebodene van een aanvaardbare kwaliteit te zijn.’ |
| - | www.verzamelnet.nl: Deze rubriek geeft doorklikmogelijkheden naar boekhandels, antiquariaten, boekenzoekdiensten, en naar sites over Bob Evers, Heer Bommel en Suske en Wiske. |
| - | www.boekenvondst.nl: Hier kunt u een gratis advertentie plaatsen voor gevraagde boeken, en zien wat aangeboden wordt. |
Nederlandse collecties
|
| - | www.kb.nl: Koninklijke Bibliotheek: klikken op Collecties - Zeldzame en kostbare werken uit de negentiende en twintigste eeuw. |
| - | www.inn.nl/kinderboek: Site van de Stichting Kinderboek Cultuurbezit. |
| - | www.letmus.nl: De website van het Letterkundig Museum; catalogi aanklikken en kiezen: voor al uw vragen over kinder- en jeugdboeken (CBK) en literatuur daarover (LM-Collecties). |
| - | www.zebi.nl: Bevat een gedichtencatalogus, met 12.000 gedichten, doorzoekbaar op woorden uit de titel en de beginregel, en op auteur, en een liedjescatalogus met 8000 klassieke, levens- en liefdesliederen en schlagers. Bij de website aanklikken: catalogi: nederlandstalige versie vubisweb: gedichtencatalogus / liedjescatalogus. |
| |
| |
Collecties oude kinderboeken in het buitenland
|
| - | www.ijb.de: Geeft informatie over collecties en studiezaal, en toegang tot de catalogus van de Internationale Jugendbibliothek in München. |
| - | www-dept.usm.edu/∼engdept/cinderella/degrummond.html: Bevat informatie over de ‘De Grummond Collectie’; een belangrijk onderzoekscentrum van oude en actuele Amerikaanse en Britse jeugdliteratuur. |
| - | www.tpl.toronto.on.ca/osborne/home.htm: Geeft informatie over de Osborne Collection in de Toronto Public Library. U kunt er doorklikken naar de website van de Children's Books History Society. |
| - | www.princeton.edu/∼cotsen: Website van de Cotsen Children's Library bij de Princeton University Library. Zij laten ook afbeeldingen zien van bijzondere boeken. |
| - | www.nal.vam.ac.uk/bgmcbc.html: is de site van de Children's Book Collections in het Bethnal Green Museum, een afdeling van het Victoria en Albert Museum. De Renier collectie (80.000 boeken) is daar gehuisvest. |
| - | www.library.unt.edu/exhibits/popup: Over beweegbare boeken; negentiende-eeuwse paper-doll books, met afbeeldingen en video-opnamen van beweegbare boeken. |
| - | www.sc.edu/library/spcoll/kidlit/kidlit/kidlit.html: Informatie over een collectie 19e-eeuwse kinderboeken in de Thomas Cooper Library van de Universiteit van South Carolina. |
| - | www.scils.rutgers.edu/special/kay: Een Engelse site over de geschiedenis van jeugdliteratuur en over klassieke kinderboeken:, met vele doorklikmogelijkheden naar Engelstalige artikelen over de geschiedenis van jeugdliteratuur, een lijst van klassieken en informatie over auteurs en illustratoren. |
Speciale onderwerpen
|
| - | Informatie over Indische, Indonesische en Nederlandse schrijfsters zoals Melati van Java, Nelly van Kol, Ems van Soest, Marie C. van Zeggelen, Nannie van Wehl en Thérèse Hoven is te vinden op www.damescompartiment.nl |
| - | Site met uitgebreide bibliografie van boeken en artikelen van Cissy van Marxveldt, met afbeeldingen van de banden van de verschillende drukken op http://members.tripod.nl/∼joopterheul |
| - | Op www.goedenmorgen.nl is van alles te vinden op het gebied van jeugdsentiment: Piggelmee en de Kameleon, liedjes en versjes. |
| - | Een website over sprookjes, met veel links en plaatjes vindt u op http://members.aol.com/surlalune/frytales. |
| |
| |
| |
Antiquariaten
Via de zoekmachine www.surfboard.nl zijn door intikken van ‘antiquariaten’ diverse sites beschikbaar. Soms kan men een auteur of titel intikken, soms moeten catalogi online worden doorgekeken. Nog enkele antiquarische sites:
| - | www.bibliofind.com: Deze site bevat aanbiedingen van antiquaren wereldwijd. |
| - | www.antiqbook.com: Bevat 600.000 boeken van tientallen antiquaren. |
| - | www.boekweb.nl: Alle Nederlandse online boekhandels, met mogelijkheden tot doorklikken naar antiquariaten. |
| - | www.alephbet.com: Antiquariaat Alephbet books uit New York heeft een mooie website met informatieve artikelen voor de verzamelaar over Meggendorfer, Rackham, en een lijst met titels van de belangrijkste kinderboeken uit de periode 1863-1963. Verder een online-catalogus, op diverse manieren doorzoekbaar. |
| |
Europees netwerk collecties oude kinderboeken
Op 4 december 2001 werd in Brussel een netwerk beheerders van collecties oude kinderboeken opgericht, op initiatief van Buckinghamshire County Library Service. Daaraan nemen, naast Buckinghamshire County Library service, deel:
| - | Dublin City Public Libraries, Dublin, Ierland |
| - | Institut fur Jugendbuchforshung, Frankfurt, Duitsland |
| - | International Youth Library, Munich, Duitsland |
| - | Koninklijke Bibliotheek, Den Haag, Nederland |
| - | La Baracca: Testoni Ragazzi, Bologna, Italië |
| - | National Centre for Research in Children's Literature, University of Surrey, Roehampton, Engeland |
| - | Wandsworth Borough Council Library Service, London, Engeland. |
Het netwerk is onderdeel van het CHILDE-project, zie www.bookchilde.org.
| |
Literatuurgeschiedenis.nl
Half maart ging de site www.literatuurgeschiedenis.nl het net op, een site over de geschiedenis van de literatuur en dan speciaal over de Middeleeuwen. Literatuurgeschiedenis.nl is een gezamenlijk project van het onderzoeksprogramma Nederlandse literatuur en cultuur in de Middeleeuwen (NLCM, Universiteit Leiden) en de Digitale Bibliotheek voor de Nederlandse Letteren (DBNL).
| |
Literatuurplein officieel geopend
Op de Dag van het Boek, 23 april j.l, is het eerder al aangekondigde Literatuurplein van NBLC Vereniging van Openbare Bibliotheken officieel geopend (zie: Lzl
| |
| |
57, blz. 148 e.v.). Het is een website die geheel is gewijd aan literatuur en die, gezien de omvang, variëteit en de doorzoekbaarheid van de geboden informatie, de ambitie heeft uit te groeien tot een portaalsite voor de literatuur. Jef van Gool, beleidsmedewerker NBLC, in een interview in BibliotheekBlad: ‘Ik heb er behoorlijk grote verwachtingen van. Bezoekers van het Literatuurplein moeten er alle informatie vinden die ze zoeken. Zo kan men er alles te weten komen over de Nederlandse literaire prijzen; binnenkort komen daar ook de juryrapporten bij. Straks kun je via een landkaart op zoek gaan naar schrijvers en boeken. Behalve dat de website een bron van informatie is, komt ook het aspect leesbevordering aan de orde en zal de site gaan fungeren als ontmoetingsplaats voor literatuurliefhebbers.’ (BibliotheekBlad 12 april 2002). Naast een overzicht van literaire prijzen biedt het Literatuurplein onder meer een literaire agenda, een literaire adressenbank, nieuwsberichten, het archief van teksten van de rubriek LITTerair in NOS Teletekst en ander materiaal van de publieke omroepen en een uitgebreide bibliografische database van boeken. Het adres: www.literatuurplein.nl en www.literatuur.bibliotheek.nl.
| |
Gidsen en goudzoekers: Een inleiding bij het lezen van recensies. Samenstellers: Majo de Saedeleer, Marita Vermeulen, Katrien Vloeberghs, Liesbet Vreys. Villa Kakelbont/Nationaal Centrum voor Jeugdliteratuur, 2002.
In het kader van de Vlaamse Jeugdboekenweek 2002 werd een boekje uitgegeven waarin tien Nederlandse en Vlaamse recensenten het woord krijgen over Winterijs van Peter van Gestel: Bregje Boonstra, Herman de Graef, Ed Franck, Marieke Henselmans, Herman Kakebeeke, Annemie Leysen, Joke Linders, Jet Marchau, Marita Vermeulen en Marjoleine de Vos. In haar Inleiding wijst Majo de Saedeleer op de hulp die recensenten kunnen bieden aan (vooral) leerkrachten. Marita Vermeulen legt vervolgens uit wat zij zo al in een recensie kunnen aantreffen aan informatie. Dan komen de recensenten aan het woord, allen over Winterijs, een boek dat de redactie ‘boeiend, spannend, bevragend, ontroerend en goed-geschreven’ vindt. Katrien Vloeberghs vergeleek vervolgens de recensies. De redactie voegde ‘Informatie over kinder- en jeugdliteratuur’ toe, over recensies, auteurs, jeugdliteratuurstudie, werken met boeken in de klas, etc. Een mooi resultaat van de samenwerking tussen Villa Kakelbont/Nationaal Centrum voor Jeugdliteratuur, de uitgever van het tijdschrift Leesidee (VLABIN-VBC) en de ‘onderzoekslijn voor jeugdliteratuur bij de Universiteit Antwerpen (UIA)’.
Jack Zipes, Sticks and Stones. The Troublesome Success of Children's Literature from Slovenly Peter to Harry Potter. New York/London, 2001.
| |
| |
Jack Zipes, hoogleraar Duits aan de Universiteit van Minnesota, maakte naam met boeken over de sprookjes van Grimm en moderne (feministische) bewerkingen daarvan. In Sticks and Stones bundelde hij lezingen over jeugdcultuur, kinderboeken, (intertekstualiteit van) sprookjes, de ‘Junk Opera’ Shockheaded Peter (die teruggaat op Slovenly Peter =Piet de Smeerpoets) en het fenomeen Harry Potter. De opvattingen van Zipes zijn sterk verwant met die uit de sociologie van Adorno (over cultuurindustrie) en Bourdieu (goede smaak als habitus). Hij stelt vooral vast dat er in de Amerikaanse samenleving van ‘cultural homogenization’ sprake is en betwijfelt of literatuur voor kinderen door kinderen wordt gelezen: zijn het niet de opvoeders die kinderboeken lezen? ‘Lezen’ (Amerikaanse) kinderen niet vooral de ‘teksten’ van de moderne mediamarkt? Bestaat er wel literatuur voor kinderen? Zipes' maatschappijkritische visie kan een geheel nieuwe dimensie toevoegen aan de bij ons gevoerde discussie over het leesbaar zijn van moderne kinderboeken.
| |
J. Wullschläger, Inventing Wonderland. The lives of Lewis Carroll, Edward Lear, J.M. Barrie, Kenneth Grahame and A.A. Milne. London, 2001.
We hebben te maken met een ‘revised & updated’ editie van dit oorspronkelijk in 1995 verschenen boek. Wullschläger geeft mooie karakteristieken van leven en werk van de ‘uitvinders’ van het fantastische genre in de jeugdliteratuur. Ze doet dat door steeds de cultuurhistorische context in de overwegingen te betrekken, dus het verband tussen deze uitvinding en het Victoriaanse, respectievelijk Edwardiaanse denken over jeugd en kind-zijn. Zo wijst ze bijv. op parallellen in de (onder andere Prerafaellitische) schilderkunst uit die periode, waarbij sommige afbeeldingen van het kind een iconische waarde kregen: zo zien kinderen er uit! Ondanks het pocketformaat ondersteunen de (in zwartwit) afgebeelde schilderijen én foto's uit de levens van de scheppers van Alice, de nonsense-verzen, Peter Pan, The Wind in the Willows en Winnie-the-Pooh het betoog van Wullschläger. Nieuw in haar boek is in elk geval het toegevoegde hoofdstuk over schrijvers van het fantastische kinderboek nadat ‘Wonderland’ was uitgevonden. De meeste aandacht krijgen Philip Pullmann en Jane Rowling. |
|
Auteursrechtelijk beschermd