Literatuur Zonder Leeftijd. Jaargang 11

[p. 501]

Pap, dit is Hans
Aad Meinderts¹

Het Letterkundig Museum is natuurlijk blij met elke reactie op zijn tentoonstellingen en publicaties. Zolang er over je gepraat wordt leef je. Maar om nou te zeggen dat ik gelukkig was met de bijdrage van Peter van den Hoven over het schrijversprentenboek dat het museum heeft gewijd aan leven en werk van Paul Biegel zou overdreven zijn.² De auteur voert als hoofdbezwaar aan dat Meesterverteller met een rovershart een prentenboek is en geen geïllustreerde bundel essays.

Schrijversprentenboeken kunnen verschillende gedaantes aannemen: uiteenlopend van een prentenboek tot een rijk geïllustreerde verzameling studies; Van den Hoven raakt meer opgewonden van het laatste dan het eerste. Dat mag, als niemand er maar last van heeft. Elk boek moet beoordeeld worden op wat het wil zijn. Meesterverteller met een rovershart, dat, niet onbelangrijk, in eerste instantie gefunctioneerd heeft als catalogus bij een expositie, is een iconografische verzameling, die voorafgegaan wordt door een essay van Bregje Boonstra - dat een globaal beeld geeft van Biegels leven en werk - en die afgesloten wordt door een bio- en bibliografisch overzicht betreffende Paul Biegel. Dat overzicht mag uit een bescheiden lettertje gezet zijn, het bevat niettemin vele tot op heden onbekende gegevens op basis van nieuw onderzoek in particuliere archieven, schoolarchieven, het omroeparchief, uitgeversarchieven en gemeente-archieven. Wie de literatuur over Biegel ook maar enigszins kent, zal dat onmiddellijk beamen. Het is een eerste aanzet tot een gedegen studie over Paul Biegel. Het roept vele vragen op, net zoals het vele vragen beantwoordt en recente fouten in Biegel-vakliteratuur corrigeert. Vergelijk bijvoorbeeld het boek Over ... Paul Biegel (1994) van Van den Hoven met het prentenboek. Ik noem slechts enkele data ter vergelijking.

1 Aad Meinderts is adjunct-directeur van het Letterkundig Museum/Kinderboekenmuseum in Den Haag.

2 Peter van den Hoven, ‘Plaatjes vullen geen gaatjes. Bij het schrijversprentenboek over Paul Biegel.’ Literatuur zonder leeftijd, jrg 11 (41) pp. 120-129.

[p. 502]

1.	Van den Hoven stelt dat Biegel aan een studie rechten begint als hij redacteur wordt bij de Avrobode. Het prentenboek leert dat Biegel in 1947 bij de Radiobode gaat werken; zes jaar later pas vangt zijn studie rechten aan.
2.	Van den Hoven schrijft dat Biegel na zijn werk voor de Toonder Studio's (in 1959, hoewel dat door Van den Hoven niet vermeld wordt) sprookjesachtige verhalen voor zichzelf begint te schrijven. Wie het prentenboek raadpleegt, weet dat Biegel al aan het begin van de jaren vijftig sprookjes schreef, en niet alleen voor zichzelf. Hij probeerde deze tevergeefs bij uitgevers onder te brengen. Zijn debuutverhaal uit 1940, ‘De ontevreden kabouter’, gepubliceerd in De Tijd, laat ik dan nog onvermeld.
3.	Van den Hoven zit er nogal eens naast als hij verschijningsjaren van boeken vermeld, zoals lezing van het schrijversprentenboek duidelijk maakt. ‘Biegels officiële debuut als kinderboekenschrijver’ (toch niet een onbelangrijk gegeven in een schrijversleven) wordt ten onrechte gesteld op 1961, het jaar waarin de door Harriët Laurey samengestelde bundel Een heel bont boek verschenen zou zijn. Dat boek zag echter drie jaar eerder het licht.

‘De samenstellers, Aad Meinderts, Denise Mooyman en Muriël Steegstra, hebben het zich uiterst gemakkelijk gemaakt en het resultaat is er dan ook naar’, schrijft Van den Hoven in zijn kritiek. Wie heeft het zich nu eigenlijk gemakkelijk gemaakt? vraag ik me af.

Staat er dan in de bijdrage van Van den Hoven geen enkel punt van terechte kritiek. Natuurlijk wel, geen enkel boek is zonder zonden. Maar het zijn ondergeschikte punten die niet opwegen tegen het belang van Meesterverteller met een rovershart. Ik denk dat Van den Hoven bij het schrijven van zijn kritiek, een boek voor zich had liggen dat maar niet wilde lijken op het ‘ideaalboek’ dat hij in zijn hoofd had. Het is de teleurstelling van de vader die altijd hoopte dat zijn zoon hem een lieve, fraaie schoondochter zou opleveren, maar die op een dag thuiskomt en zegt: ‘Pap, dit is Hans’.

[p. 503]

Naschrift Peter van den Hoven:

Het probleem is natuurlijk dat Meesterverteller met een rovershart is samengesteld zonder enige vorm van verantwoording, en dan is het wel erg moeilijk te beoordelen ‘op wat het wil zijn’, zoals Meinderts graag had gezien. Maar daar gaat hij niet op in, net zo min als op andere argumenten, zoals iedereen kan constateren die zijn reactie naast mijn artikel legt.

Dat zegt veel. In plaats daarvan reageert hij in de vorm van een kinderachtige jij-bak. Over die door hem geconstateerde fouten in Over Paul Biegel nog dit: de gehele tekst van het boekje is vóór publicatie, ter correctie van feitelijke onjuistheden, voorgelegd aan Paul Biegel. Met míjn gemakzucht valt het dus wel mee.