Literatuur Zonder Leeftijd. Jaargang 8

[p. 134]

Bloesems
Suzanne van der Moore

Mijn linkerduim duw ik in de haren van de plastic afwaskwast, de rechter bevoelt een houten borstel. En daarbij denk ik aan onze keuken. Wat past beter bij een zwartglanzend aanrechtblok, een snelle rode plastic borstel of een eenvoudige houten?

Vanuit de wagen steekt Melna haar vuistje naar buiten, dus houd ik de beide borstels voor haar en zonder aarzeling omsluiten haar kleine vingers de rode steel. Wanneer ik buk om de houten borstel terug in het rek te leggen, hoor ik achter me een stem, een stem die zingt, zodat mijn botten beginnen te trillen, een stem die verleidt, zodat mijn haren als vanzelf gaan dansen: ‘Eén ons dubbelzoute drop, alsjeblieft’. en ik versteen.

We woonden niet krap op de Ruisweg en daarom hadden mijn ouders de bovenste verdieping verhuurd aan juffrouw Immink. Zo kon ik samen met Toni in het achterkamertje slapen en hadden Freek en Maarten de grote kamer voor, terwijl mamma en pappa de middenkamer hadden. Daar was geen raam, maar het was er wel gezellig.

Zolang ik me herinner, woonde juffrouw Immink er al. Ze moest bij ons over de trap, maar dat gaf geen problemen, want ze had nooit bezoek en leidde een regelmatig leven. Juffrouw Immink was blind, zo noemde mijn moeder het, maar ons had ze verteld dat ze verziend was. Dat moest wel, want ze wist zich uitstekend te redden zo in haar eentje en ze kon al zien wie je was, nog voor je in haar gezichtsveld kwam.

‘Liefje’. riep ze dan, wanneer ik op de boventrap speelde met mijn pop, ‘Liefje, kom eens hier.’

Dan opende ze haar deur op een kier en als ik naar boven gehuppeld was, gaf ze me een streek over mijn wang. Mijn hart begon wild te kloppen, mijn wangen werden warm en ik probeerde mijn opwinding te verbergen, door achter mijn rug hard in de armen van mijn pop te knijpen. Het was een vreemde sensatie die zich van mij meester maakte. Ik voel me onweerstaanbaar aangetrokken om door die donkere kier bij haar naar binnen te gaan, maar het licht dat door

[p. 135]

het dakraam op de brede trap viel, weerhield me ervan het veilige oranje zeil te verlaten, en ik keerde mij om en huppelde terug naar de trap. Onderaan telde ik met mijn ogen gericht op de witgekalkte muur minuten lang cijfers, tot ik weer rustig werd.

Jaren lang heb ik mezelf ervan weten te weerhouden haar woning te betreden. De eerste die die regel verbrak, was bij mijn weten Karel, onze zwart-witte kater. Op een morgen zat ik op een van de bovenste treden van de trap in het hoekje te spelen met mijn pop en een kiepwagen van Maarten, toen ik haar deur zag open gaan. Een hand zette een schoteltje om het hoekje neer. Toen bleef het stil. Ik wachtte enkele minuten vol spanning, maar omdat de deur nog op een kiertje stond, durfde ik niet te gaan kijken naar wat er op het schoteltje lag.

Later die dag ging ik opnieuw naar boven, nu samen met Toni. En net op dat moment zagen we hoe de staart van Karel in de woning van juffrouw Immink verdween. Hij had niet eens de tijd genomen om de bloedrode stukjes vlees die op het schoteltje lagen op te eten, maar op de muur zagen we de spetters, die er op wezen dat Karel er wel aan begonnen was.

We zitten in de huiskamer, het grijzige gordijn van de schemering komt schuin door de ramen en lijkt plaatselijk heel plotseling over te gaan in de warme straling die uit de schemerlampen valt. Met mijn ogen probeer ik de lijnen die het gele vlak van het schijnsel omvatten te volgen, maar ze zijn ongrijpbaar. Het ene licht is niet beter dan het andere, maar ze botsen ongenaakbaar.

Aan tafel zit vader. Het ritme van de donkere groeven in zijn voorhoofd wordt keurig voortgezet in de zwarte randen van zijn bril. Met zijn vingers bevoelt hij de stoppels van zijn kin. Hij leest de krant. Maarten, Toni en Freek zitten in de hoek bij de tv, het geluid staat zacht en de grijze tinten van het beeldvlak horen duidelijk bij de trage druppels, die buiten uit de grijze hemel worden gewrongen.

Als moeder in haar gebloemde jurk samen met de geur van hete boter de kamer binnen komt, schraapt mijn vader zijn keel: ‘Autisme ongeneeslijk? In het Instituut voor Autisme te Haarlem maakt Drs. M.C. Immink wonderbaarlijke vorderingen in haar werk met autistische kinderen in de leeftijdsgroep van vijf tot tien jaar. Kinderen treden plotseling naar buiten toe, contactproblemen verminderen, concentratie wordt beter gespreid en communicatie wordt mogelijk. Deskundigen, verbonden aan de Stichting Autisme Nederland ver-

[p. 136]

klaren dat dergelijke resultaten nooit eerder bereikt zijn. Over haar werkwijze wil Immink nog geen uitspraken doen.’

Ik weet dat iedereen heeft geluisterd, mijn broers op de bank bij de tv, mijn moeder die met haar rug geleund tegen de deurpost haar handen wrijft, maar net als ik lijken ze het te ontkennen.

De rest van de avond wordt er niet meer over haar gesproken. We eten in de keuken en er heerst een sfeer van opluchting als de druk van de schemer het huis heeft verlaten en buiten het donker totaal heeft toegeslagen. Die nacht droom ik van schoteltjes.

Ik zit op school. Ik kijk naar mijn handen. Ze lijken de mijne niet meer, zo warm en beweeglijk, doorschijnend. Mijn blanke vingers lachen mij toe, vlees, lichaam. Mijn vochtige opwinding probeer ik in mijn handen vorm te geven. Een koude tocht tegen mijn nek, ik schrik. Ben ik toen al te ver gegaan?

Toni en ik vechten. Soms sla ik hem zo hard ik kan, dan weer druk ik me dicht tegen hem aan. Ik voel geen pijn. Door mij heen gilt het: hij heeft de belofte gebroken! Toni is bij haar geweest en ik ben zo trots dat ik hem mag aanraken.

Het is mijn beurt. Op mijn kamer heb ik voor de spiegel gestaan. Ik ben helemaal in het wit gekleed, mijn schoenen zijn rood. Als ik voor haar deur sta, weet ik even niet wat ik moet doen, maar zij doet meteen al open. Ik durf mijn ogen niet lang op haar te richten, na één blik heb ik genoeg te verwerken, dus sla ik ze neer. Het bloed jaagt door mijn aderen.

Op de grote, groene bank zit ik helemaal in een hoekje en ik hap kleine stukjes van de koek die ze mij gegeven heeft. Met moeite slik ik ze door. Zij is bezig, loopt tussen de keuken en de kamer heen en weer. Haar haren zijn stevig, zwart en grijs. Tante Sidonia, schiet het door me heen. Het model van tante Sidonia.

Bij de kachel ligt Karel, tegen de muur staan grote doeken. Schilderijen in zwart-wit. Nooit heb ik geweten dat zwart-wit zoveel kleur bevat. De afbeeldingen knallen uit hun lijsten als dromen: het zijn verhalen, maar ze leven teveel voor woorden.

Dan lacht juffrouw Immink naar me. Ik zie haar mond, ik houd me met twee handen vast aan de leuning van de bank, maar ik voel mijn lege maag, mijn darmen door mijn lichaam beuken. Ik wil opstaan, duizelig, ze wil me ondersteunen, maar met mijn laatste krachten

[p. 137]

weet ik langs haar te komen. Als ik door de deur ga, zie ik in een flits een goudvis in een kom. Maar het water is oranje en de vis doorschijnend uitgespaard in het oranje vocht. Een embryo in een eidooier.

Hoe ik beneden ben gekomen weet ik niet. Ik zit op de wc, alles prikt, mijn handen zijn een mist van glazen stippels. Ik probeer te bedenken hoe ik hier ben beland, maar de weg van de trap naar beneden is uit mijn herinnering gevaagd. Spikkels bedekken mijn gedachten.

Met mijn handen bevoel ik mijn armen, ik knijp ruw, ik moet weer tot mezelf komen. Wanneer ik daar toe in staat ben, ga ik voorzichtig op de bril staan om het raampje te openen. Door het glas dat bedekt is met ronde regendruppels zie ik een boom. Een boom vol roze bloesems en ik weet dat zij die ook ziet als ze uit het raam kijkt. Dan komen de tranen.

De tijd gaat door, ik ga naar school, ik eet elke dag mijn bord leeg. Karel woont niet meer bij ons en de gevallen bloesems zijn alweer vervangen. Soms gaan Toni en ik bij haar op bezoek. We eten koek op de bank, terwijl zij doorwerkt tot het buiten donker is. Af en toe bevoelt ze het doek en als ze klaar is, tuurt ze vanaf de andere kant van de kamer naar haar werk. Dan spoelt ze haar penselen. Door de deur van haar keukentje zien we alleen haar rug, maar af en toe kijkt ze lachend naar ons om, terwijl haar handen doorwerken.

Als we bij haar weggaan, opent ze het dakraam voor Karel, die in zijn vacht de geur van buiten met zich meebrengt. Waarom ik die keer niet bij haar weg wilde, weet ik niet. Terwijl Toni de gang op liep en zij bij het dakraam stond, besloot ik te blijven.

Het was donker onder het bed en ik moet er uren hebben gelegen, maar ik genoot van de rust. Met zachte bewegingen zag ik haar door de kamer gaan. Ze at wat, streelde een krant en dronk uit een grote beker de thee die ze in haar keukentje gemaakt heeft.

Met een zacht klopje kwam hij binnen. Ze lachten beiden en met zijn hand streek hij even door haar haar, langs haar wang. Zijn bril verdween achter zijn theebeker toen ze zwijgend dronken aan tafel.

Ze staan midden in de kamer, de lucht is gezwollen. Langzaam opent hij één voor één de knoopjes van haar roomkleurige trui. Ik zie haar ronde borsten. Heel zacht raakt hij ze aan, zijn handen zijn groot.

[p. 138]

[p. 139]

Hun lippen zijn dik en vochtig. Ik hoor haar adem, ik zie zijn wangen ontspannen onder de donkere stoppels. Met haar duim strijkt ze zijn voorhoofd glad. Traag glijdt haar trui van haar schouders. Haar huid is heel blank, roze. Die van vader is veel donkerder. Zijn mond gaat langs haar hals omlaag. Nu zijn hun monden samen. Hun bewegingen worden wilder, het lijkt wel of ze elkaar willen leegzuigen. Zij leunt achterover op de tafel, hij heeft zich over haar heengebogen. Plotseling houden ze op. Ik sta naast hen, ik had het niet gemerkt. Beiden lachen mij toe, ineens sta ik in het middelpunt van de belangstelling.

Ze doet haar trui weer aan en ik krijg thee. Heel laat die avond gaan vader en ik naar beneden. In de kamer leest mamma een boek, ze lacht naar me. Ik voel me heel blij en omdat ik anders niet slapen kan, geeft pappa me een pilletje. Als ik in bed lig, strijkt hij mij voor het laatst door mijn haar.

Die maand is juffrouw Immink vertrokken. Het ging allemaal heel snel. Karel kwam weer bij ons wonen, maar we zagen hem zelden en na twee maanden was hij weg.

Vader staat in de gang. Hij heeft zijn koffer naast zich staan, een grote zwartglanzende koffer van krakend leer. Er wordt weinig gesproken. Maarten komt langzaam de trap af, in zijn handen draagt hij vaders schoenen. Mijn moeder doet ze in een plastic zak. Haar gezicht is heel rustig, haar ogen glanzen donker. Vader ziet er moe uit, hij heeft zijn jas al aan. Even gaan ze heel dicht bij elkaar staan, zij raakt snel zijn schouder aan. Maarten, Toni en Freek kijken alle drie naar beneden en ineens moet ik mijn lach onderdrukken, ze zien er allemaal zo raar uit. Ik kijk naar een barst in de muur om mezelf te beheersen. Als ik opkijk is vader weg. Mamma loopt naar de keuken, haar jurk fladdert om haar heupen, een jong meisje.

Ik zat in de keuken toen ik het bericht vernam. We woonden er net, Mark en ik, en we waren hard bezig met de afbetaling van het nieuwe keukenblok. Ik at een zacht gekookt ei en in de oranje dooier vond ik de vrucht van een vogeltje. Rustig gooide ik het ei in de vuilnisbak. Toen kwam Mark binnen, hij legde de krant op tafel. Met zijn rechterhand wees hij naar een bericht, zijn linkerarm had hij om mij heen geslagen. Samen met drie andere artsen was vader om het leven gekomen bij een bomaanslag in het buitenland. Over haar werd niets vermeld.

[p. 140]

‘Anders nog iets?’ klinkt het.

‘Ja, een...’ Ze zingt verder, maar ik heb Melna al uit haar wagen gegrepen en ren langs alle rekjes en mensen de winkel uit. Ik druk haar dicht tegen me aan tot ik thuis ben en doe hijgend alle sloten op de deur. Daarna controleer ik de ramen. Tot Mark thuis komt zing ik liedjes voor Melna.

De volgende morgen haal ik de kinderwagen op.