Literatuur Zonder Leeftijd. Jaargang 8

[p. 100]

Het schaap is zwart
Lieke Bisschop

Op achtentwintig november 1973 werd ik in Nijmegen geboren. Het was een koude, donkere dag. Het had dagen achtereen geregend en alleen die mensen, die hoogstwaarschijnlijk de deur uit moesten, zag je op straat. In het ziekenhuis waar zestien jaar later mijn opa zou sterven, werd ik onder begeleiding van veel geschreeuw op de wereld gezet. Mijn moeder had, door mijn enorme omvang, veel pijn geleden. De beloning voor haar harde werk was ik, een lelijk kind dat al twee maanden oud leek te zijn. Ik was dik, lelijk en evenaarde in de verste verte niet het droombeeld van een pasgeboren babytje.

De blijde boodschap van mijn geboorte werd teniet gedaan door het overlijdensbericht van een familielid. Mijn geboorte was geen succes. Niemand zat te wachten op een klein boogschuttertje. Mijn onzekere leventje begon.

In het kleine huis in de Stijn Buysstraat was er nauwelijks ruimte voor mij. De twee slaapkamers die er waren, werden in beslag genomen door mijn drie jaar oudere zus en mijn ouders. Er stond geen babykamer, met zorgvuldig uitgekozen pastelkleurtjes die psychologisch verantwoord waren, tot mijn beschikking. Op tafel lagen geen gelukwenskaarten die, wanneer je ze open deed, een slaapliedje lieten horen. Maar overal lagen bidprentjes met daarop het gezicht van mijn oom die mij met een hemelse blik aanstaarde.

Na twee nachten in de nauwe ruimte tussen mijn ouders te hebben doorgebracht, promoveerde ik naar de kast. Blijkbaar zagen ze toen in dat ze me in hun slaap eventueel plat zouden kunnen drukken. Samen met de zoon van de buurman werd de kast in de slaapkamer van mijn ouders verbouwd tot kinderkamer. Ik had toen een systeem ontwikkeld om in de donkere nacht elk uur van mezelf te laten horen. Ik begon me namelijk ernstig zorgen te maken over de opvoedingskwaliteiten van mijn ouders. En ik hield het niet voor onmogelijk dat ze mij, weggestopt in de donkere kast, wel eens zouden kunnen vergeten.

[p. 101]

Na twee jaar Stijn Buysstraat verhuisden we van Nijmegen naar Tilburg. Ik kreeg een eigen kamer. Er werd veel werk gestopt in de inrichting van deze ruimte en dat beschouwde ik als een vooruitgang in de erkenning van mijn bestaan. Ik was inmiddels uitgegroeid tot een vrolijk klein poppetje en mijn donkere piekharen hadden plaats gemaakt voor mooie witte krullen. Ik begon te geloven dat mijn ouders zich bij mijn bestaan hadden neergelegd en bereid waren er het beste van te maken. Ik twijfelde echter nog steeds aan hun pedagogische vaardigheden. Erg verantwoordelijk voelden ze zich niet voor mij.

Op een nacht werd ik huilend wakker. Ik zat rechtop in bed en schreeuwde om hulp. Het was donker en ik hoorde geen enkel geluid. Ik schreeuwde nogmaals, maar weer reageerde niemand. Door de spleet tussen de gordijnen kwam een straal licht naar binnen, die alles in mijn kamer transformeerde tot afschuwelijke monsters. Ik had het benauwd. Ik probeerde het nog een keer met een noodkreet, maar weer zonder succes. Er zat niets anders op. Ik moest wel. Ik gooide het dekbed van me af, haalde diep adem en rende mijn kamer uit.

Ik was mijn kamer vol monsters ontvlucht, maar het onbehaaglijke gevoel was er nog steeds. Het vloerkleed op de overloop prikte onder mijn blote voeten. Ook hier hing een stille duisternis. Mijn ouders zouden wel gewoon, net als altijd, gezellig samen beneden zitten. Mijn vader op de bank, genietend van zijn sigaar, terwijl mijn moeder de plaat nog een keer omdraait.

Ik liep de trap af en elke trede die ik betrad kraakte onder mijn voeten. Op de laatste trede bleef ik staan. Voor mij lag de koude stenen vloer van de hal. Ik huiverde bij de gedachte, maar ik moest wel. Ik haalde diep adem en rende naar de deur van de huiskamer. Ik ging op mijn tenen staan en hing met mijn gewicht aan de deurklink om de deur naar de huiskamer te openen. Ik staarde verwachtingsvol naar binnen. De kamer was donker, stil en leeg. Vader zat niet op de bank en moeder stond niet bij de pick-up. Ze hadden me in de steek gelaten. Ik moest ze terugvinden. Ik rende door de hal naar de voordeur. Met grote inspanning kreeg ik de zware deur open. Op mijn blote voeten holde ik naar buiten, het tuinpad op. Er was niemand op straat.

[p. 102]

[p. 103]

Uit machteloosheid viel ik terug op mijn eerste strategie. Ik begon hard te schreeuwen om mijn ouders. Opeens was er een man op een fiets. Ik had hem niet opgemerkt. Hij kwam naar me toe en ik keek hem hoopvol aan. Misschien kon hij mij helpen. Ik begon hem de stand van zaken uit te leggen. Ik schreeuwde nog eens om mijn ouders en hij leek het te begrijpen. Hij pakte mijn hand en bracht me naar de buren. De buurvrouw deed open, tilde me op en bedankte de man. Ze nam me mee naar binnen. Ik stelde dit zeer op prijs. Ze opende de deur van de huiskamer en de geur van mijn vaders sigaar kwam me tegemoet. Ik weet niet hoe ze het deed, maar opeens waren mijn ouders er.

Die nacht heb ik nog vaak geschreeuwd om er zeker van te zijn dat mijn ouders er nog waren. Ze moesten beseffen dat ik dit niet tolereerde. Ik snapte ook niet waarom ze dit gedrag vertoonden. Dat ze onverantwoordelijk waren kon ik nog wijten aan hun jonge leeftijd. Maar dit begon wel erg te neigen naar moedwillige verwaarlozing. Ze wilden gewoon van me af. Ik besefte nu dat dit lag aan het feit dat ik geen echt kind van hen was.

Ik was een prinses uit een groot, rijk land, te vondeling gelegd voor hun deur. Ik had ze door en speurde mijn geheugen af naar materiaal dat dit kon ondersteunen. Zo vond ik het altijd al opvallend dat ze niet de tijd van mijn geboorte wisten. Dat was al heel verdacht.

Het zal duidelijk zijn dat ik niet wist wat ik met mijn ouders aan moest. Ik hield van hen en zij deden alsof ze van mij hielden. In feite wilden ze van me af. Hun liefde was maar schijn. Soms trapte ik erin en dan voelde ik dat er intens veel van me gehouden werd. Maar dat was puur een tactiek om me om de tuin te leiden. Ik wist niet waarom, maar ik wist dat ze het deden.

Het was druk in de stad. In de winkels stonden eindeloze rijen voor de kassa. Herhaaldelijk werd ik omver gelopen of zat ik klem tussen een stel benen. We gingen een speelgoedwinkel binnen. Ik werd overdonderd door het vele speelgoed dat daar was uitgestald. Ik was druk bezig mijn moeder te vertellen wat ik allemaal voor moois om me heen zag, toen mijn oog viel op een playmobielboot. Het was een piratenschip en ik vond het prachtig. Ik zei dat ik dat heel graag wilde hebben. Toen ik geen reactie kreeg, greep ik om me heen en pakte het been van mijn moeder vast. Ik begon eraan te trekken om duidelijk te maken dat ik een belangrijke mededeling had. Ze begon

[p. 104]

te lachen en aaide over mijn blonde krullen. Mam, doe toch niet zo moeilijk, dacht ik, en kom gewoon even kijken naar het piratenschip. Ik keek omhoog en een wildvreemde vrouw, die wel akelig veel op mijn moeder leek maar het niet was, keek me lachend aan. Ik schrok me dood, begon te huilen en schreeuwde om mijn moeder.

Weer werd ik bij de hand gepakt en weer zorgde iemand anders er voor dat ik mijn moeder terugvond. Je komt niet zomaar van me af, mam, dacht ik. Ik houd van je, dus ik zorg er wel voor dat ik bij je blijf en daar heb ik zo mijn hulpjes voor. Ik had kunnen verwachten dat dit zou gebeuren, maar gelukkig was de zoveelste poging van mijn ouders mij kwijt te raken mislukt.

Er werd weer een tijd intens veel van mij gehouden. Blijkbaar wisten ze dat ik hen door had. Een tijdlang liet niemand me in de steek. Dit gaf me een veilig gevoel en ik stond er verder niet meer bij stil. Maar op een nacht sloeg de twijfel weer toe.

Ik sliep samen met mijn zus in het grote bed van mijn ouders. Ze waren op visite bij vrienden, maar ik wist wel beter. Ik wachtte geduldig op de vreemde die mijn hand zou pakken, maar niemand kwam. Ik legde me er maar bij neer.

Ik vertelde mijn zus dat ik geen werkelijk kind van mijn ouders was. Ik verklapte haar dat ik eigenlijk een rijke prinses was, die in een ver land heel geliefd was. Iedereen wilde me daar graag hebben. Ze zouden me, zo nodig, met geweld meenemen. De koning had gedacht mij in veiligheid te brengen door mij te vondeling te leggen. Maar mamma en pappa wilden helemaal niet voor me zorgen. Het was hun vanavond eindelijk gelukt definitief van me af te komen. Mijn zus begon te lachen. Ze zat ook in het complot, want ze ontkende alles.

Plotseling hoorde ik de voordeur dichtslaan. Ik hoorde hakken op de tegels in de hal en de trap kraakte. Het geluid kwam steeds dichterbij. De spleet onder de deur werd donker. De mensen uit het verre land kwamen me ontvoeren. Ik kroop weg onder de dekens. Ook nu lachte mijn zus. Ze had een vreemd gevoel voor humor. De deur ging open en er werd aan het dekbed getrokken. Mijn zus begon harder te lachen. Het hoofd van mijn moeder staarde me aan. Ze zouden toch pas laat thuis komen. Ze zouden helemaal niet thuis komen. Ik vertrouwde het niet.

Ik pakte het hoofd van mijn moeder tussen mijn handen en begon

[p. 105]

haar uitgebreid te inspecteren. Ik rolde haar wangen, voelde haar tanden en zij bleef me vriendelijk aanstaren. Tenslotte pakte ik haar haar en begon er aan te trekken. Het zat vast. Het was echt. Het was geen vermomming van de ontvoerders. Het was mijn moeder. Hoi mam, zei ik, ben je nu al thuis?

Zonder de hulp van een vreemde waren mijn ouders bij me teruggekomen. Ik kon mijn fantasiebeeld van de prinses laten varen. Ik had het niet meer nodig. Ik was van hen en zij waren van mij.