Literatuur Zonder Leeftijd. Jaargang 7

[p. 123]

Het Nederlands Literair Produktie- en Vertalingenfonds
Annelies Fontijne

Het Nederlands Literair Produktie- en Vertalingenfonds (NLPVF) werd als interimstichting eind december 1990 opgericht door het Ministerie van Welzijn, Volksgezondheid en Cultuur. Op 9 december verloor het Fonds de interimstatus en werd een stichting. Het nam de taken over die voorheen werden uitgevoerd door het Ministerie van WVC, afdeling Letteren, en de Raad voor de Kunst, afdeling letteren, voor wat betreft de produktie van boekuitgaven, tijdschriften en geïllustreerde kinder- en jeugdliteratuur. Verder kreeg het Fonds de zorg voor de promotie van de Nederlandstalige literatuur in het buitenland, een taak die voorheen werd waargenomen door de Stichting ter bevordering van de vertaling van Nederlands letterkundig werk.

Het Fonds heeft de volgende doelstellingen:

a.	het bevorderen van de produktie van kwalitatief hoogstaande, oorspronkelijk Nederlands- en Friestalige literaire werken;
b.	het bevorderen van de vertaling van kwalitatief hoogstaande, oorspronkelijk Nederlands- en Friestalige literaire werken in andere talen dan het Nederlands en het Fries;
c.	het bevorderen van de vertaling in het Nederlands en het Fries van literaire werken uit moeilijk toegankelijke talen, indien dit voor de verscheidenheid van het literaire aanbod in Nederland van bijzonder belang wordt geacht.

Om inzicht te verschaffen in de activiteiten waarmee het Fonds de doelstellingen tracht te realiseren zijn de activiteiten behorend bij de doelstellingen a en c te vinden onder het kopje Produktiefonds, activiteiten behorend bij doelstelling b onder het kopje Vertalingenfonds.

[p. 124]

Produktiefonds

Literaire boekuitgaven

De produktie van literair belangrijke, kwalitatief hoogstaande teksten die niet tot het normale programma van de uitgeverij behoren en die commercieel weinig kans hebben, wordt door het Produktiefonds financieel gesteund.

De beoordeling van een ter subsidiëring aangeboden tekst wordt toevertrouwd aan drie ter zake kundige adviseurs. Het bestuur van het Fonds beslist uiteindelijk over toekenning of afwijzing.

Literaire tijdschriften

Het NLPVF ondersteunt een aantal literaire tijdschriften. De vaste commissie literaire tijdschriften beoordeelt de kwaliteit van de tijdschriften, de hoogte van de subsidie hangt hiermee samen. Tijdschriften waarin de nadruk ligt op nieuw creatief werk of die een herkenbaar literair programma hebben, krijgen prioriteit.

De criteria die zijn opgesteld voor literaire tijdschriften voor volwassenen kunnen niet zonder meer toegepast worden op een literair tijdschrift voor kinderen. Daar het Produktiefonds veel belang stelt in een dergelijk tijdschrift heeft het dit jaar los van bovenstaande regeling het literaire tijdschrift voor kinderen MikMak ondersteund met een subsidie.

Geïllustreerde kinder- en jeugdboeken

Voor 1991 behoorde de subsidieregeling tot een van de verantwoordelijkheden van de Raad voor de Kunst en werd uitgevoerd in nauwe samenwerking - ook budgettair - met het Ministerie van WVC, afdeling Beeldende Kunst. De werkwijze en het beleid werden in hoofdlijnen overgenomen van de Raad voor de Kunst. De commissie van de Raad die de aanvragen beoordeelde werd per 1 januari de commissie geïllustreerde kinder- en jeugdboeken van het Fonds. De Mondriaanstichting draagt inmiddels zorg voor het aandeel dat de afdeling Beeldende Kunst van het Ministerie van WVC in de regeling had.

Doel van de subsidieregeling geïllustreerde kinder- en jeugdliteratuur is het door middel van financiële steun bevorderen van de uitgave van originele Nederlands- en Friestalige geïllustreerde kinderen jeugdboeken die zich door de bijzondere kwaliteit van tekst en beeld onderscheiden van het reguliere aanbod. Essentieel voor de

[p. 125]

bepaling van die kwaliteit is de relatie tussen proza (en/of poëzie) en illustratie.

De commissie evalueerde in overleg met uitgevers, auteurs en illustratoren het beleid tot nu toe. Deze evaluatie leidde tot een ietwat gewijzigde subsidieregeling. Zo bestaat nu naast de mogelijkheid een produktiesubsidie aan te vragen tevens de mogelijkheid tot het vragen van een zogenaamd pré-advies.

Een aanvraag voor een bijdrage in de produktiekosten moet schriftelijk worden ingediend door de uitgever, en voorzien van een calculatieformulier, het manuscript met illustraties en een model van de beoogde vormgeving van het boek. Daar de produktietijd van een geïllustreerd boek lang is en de investering hoog, is het wenselijk een plan, een project of een nog niet persklaar manuscript voor te kunnen leggen aan de commissie. Zo kan de uitgever, maar ook de auteur of illustrator in een eerder stadium vernemen of de commissie de aanvraag in principe subsidiabel acht.

De eerder genoemde commissie adviseert het bestuur van het NLPVF over het al dan niet toekennen van de gevraagde subsidie en wordt begeleid door een medewerker van het Fonds en een medewerker van de Mondriaanstichting. Anders dan bij de andere subsidieregelingen van het Fonds behandelt de commissie niet uitsluitend subsidieaanvragen, maar kan ook zelf projecten initiëren.

Klassieken

Het Fonds ondersteunt de publikatie van een reeks klassieken, met als doel deze in een zorgvuldige editie voor een breed publiek toegankelijk te maken.

Friese Letteren

Subsidieaanvragen voor Friese literatuur worden op dezelfde wijze behandeld als die voor Nederlandse literatuur. Het Fonds ondersteunt ook projecten die speciaal gericht zijn op de Friese Letteren.

Vertalingen naar het Nederlands

In uitzonderlijke gevallen kan een Nederlandse uitgever bij het Fonds subsidie aanvragen voor de vertaling van een belangrijke literaire tekst uit een weinig toegankelijke taal.

[p. 126]

Vertalingenfonds

Voorheen was het bevorderen van de vertaling van Nederlands letterkundig werk de taak van de gelijknamige Stichting die zowel door de Nederlandse als Vlaamse overheid werd gesubsidieerd. Enige tijd geleden is er aan deze Nederlands-Vlaamse samenwerking een eind gekomen.

Nu draagt het NLPVF zorg voor het promoten van Nederlandse en Friese literatuur in het buitenland. Vlaamse en Nederlandse literatuur zijn echter niet los van elkaar te zien en daarom wordt er intensief met de collega's in Vlaanderen samengewerkt.

Documentatie

Het Fonds bezit een documentatiecentrum waarin ook het archief van de ‘oude’ Stichting is opgenomen en dat onder meer plaats biedt aan een zeer uitgebreide bibliotheek van Nederlandstalige literatuur in vertaling. Er wordt gewerkt aan een volledige bibliografie van Nederlandstalige literatuur in vertaling, en er zijn lijsten van vertaalde titels per taalgebied op aanvraag beschikbaar. Van het documentatiecentrum wordt door belangstellenden uit binnen- en buitenland gebruik gemaakt.

Informatie

Om de aandacht en bekendheid van de Nederlandstalige literatuur in het buitenland te vergroten, is de hoofdtaak van het Vertalingenfonds het verstrekken van informatie aan buitenlandse uitgevers en Nederlandssprekenden in het buitenland.

In het buitenland docerende neerlandici, vertalers van Nederlandstalige literatuur en andere geïnteresseerden ontvangen drie maal per jaar de Nieuwsbrief Letteren. Deze nieuwsbrief die in samenwerking met het Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap wordt vervaardigd geeft een uitgebreid overzicht van de ontwikkelingen binnen de Nederlandse en Vlaamse letteren.

Teneinde buitenlandse uitgevers te informeren over Nederlandse en Vlaamse literatuur wordt hun drie maal per jaar de publikatie Books from Holland and Flanders toegestuurd. Hierin wordt een aantal literaire werken besproken en aanvullende bio- en bibliografische informatie gegeven. Naast een Engelse editie wordt ook een identieke Franse vervaardigd. Ook deze publikatie komt in nauwe samenwerking met de Vlaamse Gemeenschap tot stand.

[p. 127]

Voor de afgelopen boekenbeurs in Frankfurt heeft het Fonds een speciale editie van Books from Holland and Flanders gemaakt geheel gewijd aan de kinder- en jeugdliteratuur. In deze uitgave werden in totaal tien boeken besproken van Nederlandse en Vlaamse auteurs.

Vertaalbeleid

Dit beleid richt zich vooral op de moderne Europese talen (Duits, Engels, Frans, Spaans en Italiaans), en op die landen waar al een vertaaltraditie uit het Nederlands bestaat (zoals bijvoorbeeld Scandinavië en Polen).

Het Fonds geeft niet alleen informatie maar verleent ook financiële hulp in de vertaalkosten. Aanvragen hiervoor worden door het bestuur beoordeeld op grond van de kwaliteit van het betreffende werk, de vertaler en de uitgever. Het spreekt vanzelf dat kinder- en jeugdliteratuur niet van deze regeling is uitgesloten.

Fragmentvertalingen

Behalve de boekenbeurs in Frankfurt bezoekt het Fonds ook die in Bologna, Londen, Parijs en de Verenigde Staten en heeft op een aantal van deze beurzen een stand. Speciaal voor deze beurzen vervaardigt het Fonds zogenaamde factsheets en promotiemappen.

De factsheets bevatten bio- en bibliografische informatie over een auteur en een synopsis van één van zijn of haar boeken.

De speciale mappen bevatten naast bovengenoemde informatie meer dan één synopsis, een vertaald interview met de auteur en fragmentvertalingen van de gekozen werken.

Voor de laatste kinderboekenbeurs in Bologna werden zeven mapjes geproduceerd en zodoende zeven Nederlandse kinderboekenauteurs van wie het werk nog niet of weinig vertaald is onder de aandacht gebracht.

Vertalershuis

Om buitenlandse vertalers in de gelegenheid te stellen de kennis van de Nederlandse taal en cultuur levend te houden of te verdiepen bestaat er de mogelijkheid om voor een bepaalde periode te verblijven in ‘Het Vertalershuis’ in Amsterdam. Het secretariaat is gevestigd op hetzelfde adres als het NLPVF.

In het Vertalershuis verblijven naast vertalers van literatuur voor volwassenen ook regelmatig vertalers van kinder- en jeugdliteratuur.

[p. 128]

Auteurs in het buitenland

Het NLPVF probeert niet alleen de bekendheid van Nederlands literair werk in het buitenland te vergroten, maar ook die van de Nederlandse auteur zelf. Het gaat hier om het geven van lezingen, het doceren aan de universiteit, het optreden op literaire festivals of een promotietour, in samenwerking met de buitenlandse uitgever, ter gelegenheid van een vertaald werk. Het Fonds heeft inmiddels voor een aantal auteurs op tournee reiskosten vergoed.

Voor meer informatie over genoemde activiteiten van het Fonds kan men contact opnemen met:

Het Nederlands Literair Produktie- en Vertalingenfonds

Singel 464, 1017 AW Amsterdam

Tel. 020 - 6206261, Fax. 020 - 6207179

Annelies Fontijne (kinder- en jeugdliteratuur).

Voor meer informatie over genoemde activiteiten van de Vlaamse Gemeenschap kan men contact opnemen met:

Het Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap

Koloniënstraat 29, B - 1000 Brussel, België

Tel. [phone], Fax. [phone]

De heer R. Elsen.