Literatuur Zonder Leeftijd. Jaargang 7

[p. 34]

Het ontbrekende boek

Is jureren een kwestie van smaak of van overeenstemming bereiken volgens het principe van de grootste gemene deler? Heeft een penseeljury die voor de ‘tigste’ keer Max Velthuys de beste schilder vindt geen of juist een excellente smaak? Waren er geen alternatieven of konden ze niet om het prachtige Kikker in de kou heen?

Hoeveel lef moet een jury hebben om Nachtverhaal van Paul Biegel te passeren? En waarom zouden ze dat eigenlijk doen? 't Is zonder meer een van de beste boeken van 1992 en ook binnen zijn oeuvre is dit verhaal over leven en dood een bijzonder geslaagde of moet ik zeggen gelaagde prestatie.

Griffels, penselen, vlaggen en wimpels, ze zijn een instituut geworden met een kwade geur, omdat ‘kinderen ze toch niet willen lezen’ [net zo min als die Librisprijsboeken trouwens]. Een geur die sterker is dan kattepis in een oud tapijt. Akelig doordringend en moeilijk weg te wassen, hoeveel leesbare Biegels, intrigerende Schells of geestige Dekkers je daar ook over uitstrooit.

Een beetje jury trekt zich dan ook niets aan van het gemor der niet jurerenden of uitgevers die voor de zoveelste keer buiten de boot vallen. Ze maakt haar keuze en verantwoordt die in het juryrapport. Je kunt zelfs verdedigen dat de griffel- en penseeljury's de laatste jaren de keuze van de Libris Woutertje Pieterse prijs corrigeren respectievelijk bevestigen of aanvullen. Imme Dros' Annetje Lie in het holst van de nacht was goed voor zilver, net als Margriet Heymans' Lieveling, boterbloem. Maar De dame met de neushoorn (Anne Vegter), Anderland (Paul Biegel), Juffrouw Kachel (Toon Tellegen) en Een heel lief konijn (Imme Dros en Jaap Lamberton) ontbreken in de lijst van goud en zilver en moeten het doen met een hier en daar een vlaggetje.

[p. 35]

Pas op enige afstand is goed te zien waar de missers zijn gemaakt. Was het echt nodig om Dick Bruna bijna veertig jaar op erkenning te laten wachten? Is Het malle ding van bobbistiek van Leonie Kooiker (Gouden Griffel 1971) beter tegen de tand des tijds opgewassen gebleken dan het inmiddels klassieke Minoes (Zilveren Griffel 1971)? Is De kleine kapitein (Gouden Griffel 1972) volmaakter dan Pluk van de Petteflet dat in datzelfde jaar met zilver werd gekroond? Hoe valt te verklaren dat Joke van Leeuwen voor Het verhaal van Bobbel die in een bakfiets woonde en rijk wilde worden werd afgescheept met een Vlag en Wimpel?

Maar ook van dichtbij zijn er vraagtekens te plaatsen. Is Elfenmiddag van Janet Taylor Lisle beter dan Meneer Ratti van Mensje van Keulen of Dit boek heet anders van Joke van Leeuwen. De twee laatsten werden afgewimpeld, de eerste kreeg zilver. Waarom ontbreken in de lijst van dit jaar Aan de andere kant van de deur van Tonke Dragt, De gemaskerde wreker van Klaas van Assen, Masja, de verhalen van Katja van Peter van Gestel of Josje's droom van Sjoerd Kuyper? Kon de jury over deze boeken geen overeenstemming bereiken of hebben ze de kwaliteit ervan niet durven zien?

De antwoorden op deze vragen kunnen uitsluitend komen van de leden van de jury's zelf, maar zolang de griffels en penselen niet dezelfde publiciteitswaarde hebben als de Ako-literatuurprijs zal van hun geworstel maar weinig naar buiten komen. Om iets van dat gemis goed te maken bogen Jant van der Weg (Leeuwarder Courant), Els de Jong-van Gurp (Nederlands Dagblad) en Henk Eisma (Barneveldsche Courant) zich over de kwaliteit en het leesgenot van drie ontbrekende boeken.