Netwerk in uitvoering
Schrijvende vrouwen digitaal
Ellen Leijten
Wat las Lucretia van Merken eigenlijk voor boeken? En wie las háár werk vervolgens weer? Is Sara Burgerhart ook over de grenzen vertaald? Met dit soort vragen naar de ‘virtuele’ netwerken van schrijfsters (virtueel omdat het contact verloopt via literatuur) kan men vanaf nu terecht bij de databank Women Writers.
De databank maakt onderdeel uit van het grotere onderzoeksproject ‘The International Reception of Women's Writing’ dat vanaf 1 september wordt uitgevoerd aan de Universiteit Utrecht onder leiding van Suzan van Dijk. Centraal in dit project staat de literaire productie van vrouwen tot 1900 en de reacties hierop, van vrouwen én mannen. De database bevat op dit moment 1264 Europese en Amerikaanse vrouwelijke auteurs. Van elke auteur zijn wat beknopte biografische gegevens en een overzicht van publicaties opgenomen. Het is ook mogelijk de contemporaine reacties op een werk in kaart te brengen. De database bevat hiertoe
Het netwerk van Anna Maria van Schurman op www.roquade.nl./wwriters
verwijzingen naar bijvoorbeeld vertalingen, commentaren in de pers en intertekstuele elementen in het werk van andere auteurs.
Door op een titel uit een publicatielijst te klikken verschijnt een lijst met reacties op dit werk. In het lemma ‘Elisabeth Bekker’, zoals Betje Wolff consequent wordt genoemd, is te zien door te klikken op Sara Burgerhart dat Wolff en Dekens briefroman inderdaad is vertaald en wel in het Frans en in het Duits. Daarnaast bevat ieder auteurs-lemma een lijstje met werken die door de auteur zijn gelezen en waarnaar wordt verwezen in het eigen werk. Ook vanaf dit punt kan een spannende kliktocht door de databank aanvangen. Zo las Lucretia van Merken het werk van Jeanne Leprince de Beaumont. Deze Franse auteur las zelf weer andere auteurs, zoals George Sand. Op deze manier tekent zich een keten af van virtuele contacten, die vervolgens met de ‘rapportfunctie’ op de webpagina in schema kan worden weergegeven.
De databank vormt in feite het uitgangspunt voor onderzoek. Resultaten zijn te lezen in Virtuele vrouwennetwerken, een e-magazine, dat artikelen (in het Nederlands, Frans en Engels) bevat over - met name Franse - auteurs en hun netwerk. Waartoe dergelijk onderzoek kan leiden is ook mooi te lezen in de onlangs verschenen bundel ‘I have heard about you’; Women's Writing crossing borders, een verzameling essays van Nederlandse onderzoekers over de invloed van vrouwelijke auteurs uit het buitenland op Nederlandse schrijvende vrouwen. De bundel is voortgekomen uit de voorloper van het huidige project. Het boek schetst de ontwikkeling van vrouwennetwerken vanaf de twaalfde eeuw en bevat bijdragen van onder anderen Riet Schenkeveldt-van der Dussen, Mirjam de Baar en Pim van Oostrum.
De medewerkers van The International Reception of Women's Writing hebben een begin gemaakt, maar de databank is nog lang niet af. Het is de bedoeling dat er steeds meer gegevens bijkomen: wetenschappers die zich met schrijvende vrouwen bezighouden en nieuwe verwijzingen vinden, kunnen hun onderzoeksgegevens toevoegen aan de website. Daarnaast zijn er digitale dwarsverbanden tussen de Women Writers-database, de virtuele onderzoeksplaats van het NIWI-KNAW en de Digitale bibliotheek voor de Nederlandse letteren (DBNL), die ter gelegenheid van de lancering van het project een speciale themapagina over schrijvende vrouwen heeft opgenomen. Op deze manier wordt de databank de spil van een nieuw, virtueel netwerk van onderzoekers: digitaal en voortdurend in beweging.
database women writers:
www.roquade.nl/wwriters
virtuele vrouwennetwerken:
www.roquade.nl/womenwriters
dbnl: www.dbnl.org
virtueel onderzoekslaboratorium
niwi-knaw: www.e-laborate.nl
s. van dijk (red.) e.a., ‘i have heard about you.’ women's writing crossing borders. hilversum: verloren, 2004. 344 blz.; € 30,-. isbn 90 6550 752 3.
Auteursrechtelijk beschermd