Literatuur. Jaargang 21

[p. 11]

Literatuur in de klas

De ontlezing schrijdt voort, en over de teloorgang van het literatuuronderwijs wordt veel geklaagd. Maar wat betekent het allemaal in de praktijk? Tijd voor Literatuur om terug naar school te gaan. Deel 2: de Inktaap-jury.

Boeken en emoties

Deze maand werd in kunstcentrum deSingel in Antwerpen voor de derde keer de Inktaap uitgereikt, de literaire jongerenprijs voor het Nederlandse taalgebied. Scholieren uit het tweede-faseonderwijs in Nederland en de hoogste graad van het secundair onderwijs in België kozen uit de winnaars van de AKO Literatuurprijs, de Libris Literatuurprijs en de Gouden Uil hun mooiste boek. Dit jaar namen 40 Nederlandse en 45 Vlaamse scholen eraan deel, elk met een jury van vijftien of meer leerlingen. Een van de deelnemende scholen was het Instituut Heilige Familie in Sint-Niklaas.

Het is guur en nog donker als op de eerste maandag in januari de leerlingen van het Instituut Heilige Familie het schoolgebouw binnendruppelen. Voor enkele tientallen leerlingen die meedoen aan de jurering voor de Inktaap staat in de aula van de school een ontbijtbuffet uitgestald.

Om het nieuwe jaar goed te beginnen, heeft Ann Schatteman voor de Inktaap-juryleden een ‘literair ontbijt’ georganiseerd. Ze is coördinator van de mediatheek en in die hoedanigheid is ze op deze school de beschermvrouwe van het project, dat ze moederlijk ‘het inktaapje’ noemt. Zij ziet erop toe dat de leerlingen op tijd de boeken aan elkaar doorgeven, en ze biedt op vaste tijdstippen in de mediatheek de mogelijkheid samen over de boeken te komen praten. Daar vinden ze ook voor elk boek een paneel waarop ze tussentijds hun leeservaringen kunnen uitwisselen.

In een speech spoort ze de leerlingen deze ochtend nog eens aan gebruik te maken van de panelen ‘waar je al je emoties op kwijt kunt in verband met de boeken’, en vooral ook van het webforum, waar met leerlingen van de andere deelnemende scholen over de boeken kan worden gediscussieerd. Want om je literaire oordeel te vormen, moet je debatteren. Volgens Schatteman zijn de Nederlandse juryleden op het web doorgaans ‘veel beter in het uitdrukken van hun emoties’. Hoog tijd dat de Heilige Familie eraan gaat werken dus.

Maar op deze eerste maandag na de kerst-vakantie moet tussen de koffie en de zoete broodjes door nog heel wat worden bijgepraat, en de prioriteit van de leerlingen ligt niet helemaal bij de boeken. De meeste leerlingen hebben net hun eerste boek uit, sommigen zijn al bezig met het tweede. Afgaand op enkele willekeurige individuele oordelen lijkt Boze Tongen van Tom Lanoye hier goed te vallen, al zorgt de verhaallijn wel voor wat verwarring, zeker voor leerlingen die de eerste twee delen van de trilogie nog niet hebben gelezen. De langverwachte van Abdelkader Benali geldt als ‘moeilijk’, en ‘saai’ is een veelgehoorde typering van De hydrograaf, alhoewel het boek van Allard Schröder ook fans heeft. Eind februari moeten de leerlingen hun mening over de drie boeken gevormd hebben, want dan wordt in een slotdebat



het jury-oordeel vastgesteld. Zo komt uiteindelijk elke school met een eigen keuze, die in een juryrapport wordt toegelicht. In de einduitslag worden de oordelen van alle 85 scholierenjury's bij elkaar genomen. De jury van het Instituut Heilige Familie bestaat dit jaar uit zo'n vijftig leerlingen. De grote belangstelling is misschien mede het gevolg van de promotiecampagne die enkele ex-juryleden dit najaar voerden. Zij introduceerden het project en de genomineerde boeken bij de nieuwe lichting leerlingen. Ook stelden ze hun de vraag, wat lezen voor hen betekent. Jeroen, een echte bèta, vertelde toen dat hij eigenlijk niets heeft met boeken. Toch besloot hij zich op te geven voor de Inktaapjury. ‘Zo lees ik boeken die ik anders toch niet zal lezen,’ motiveert hij. Nu zit hij aan één tafel met Lien, die al tien jaar ervaring heeft als lid van de kinder- en jeugdjury Vlaanderen. Een traditie die ze met de Inktaap voortzet, want ‘het is leuk om samen met anderen hetzelfde boek te lezen, zodat je erover kunt praten.’

Gepraat wordt er deze ochtend vooral over hoeveel pagina's nog gelezen moeten worden, wanneer er geruild wordt, en wie er aan het einde van de maand naar het Antwerpse literaire festival De Nachten gaat, waar Lanoye virtueel en Benali lijfelijk aanwezig zal zijn. Voor het inhoudelijke debat lijkt de tijd nog niet helemaal rijp, maar schijn bedriegt. Want al na een paar dagen laat het webforum zien dat de oproep van Ann Schatteman gehoor heeft gevonden:

hey mensen, ik zit op de heilige familie in sintniklaas (Belgie) en zou eigenlijk ook wel willen weten wie mijn zusterschool zal zijn. Ik heb al twee boeken uit: de langverwachte en de hydrograaf.

Sorry, maar de langverwachte trekt echt op niks. qua stijl en inhoud. tegenover de hydrograaf, dat is tenminste een verhaal. volgende week begin ik aan boze tongen, ik hoop dat die ook wat meevalt. ik snap echt niet hoe Benali aan die libritz prijs geraakt is.

groetjes

poezewoef

www.inktaap.be, www.inktaap.nl

sasja koetsier