Uitgeverij
Alternatief met positivo-gehalte
Er komt een run op Eindbestemming van Thom Lemmons, let maar op. Zijn naam zal maar weinig literair-geïnteresseerde lezers iets zeggen. Dat ligt anders voor de schrijver tegen wie hij het opneemt, Ronald Giphart, auteur van Gala, het boekenweekgeschenk 2003. Eindbestemming wordt gepresenteerd als het alternatieve ‘boekenweekgeschenk’ van het Christelijk Lektuur Kontakt (clk). Zo'n christelijk boekenweek ‘actieboek’ (niet gratis, wel spotgoedkoop) bestaat sinds 1987 toen de bijbelvaste boekverkopers het geschenk van Tessa de Loo, Rookoffer, ongezien in de ban deden. De protesten vanuit de christelijke branche laaiden in 1995 opnieuw op, toen Leon de Winters Serenade ter gelegenheid van de ‘vijftigste mei’ cadeau gegeven werd aan álle Nederlandse eindexamenkandidaten. Veel christelijke scholen deelden dit geschenk niet uit vanwege woorden als ‘snikkel’, ‘geil’, ‘harde tepels’ en ‘kont’ met bijbehorende verhaalintrige. Bij Gipharts Gala kun je je zonder veel moeite een soortgelijke reactie voorstellen. Thom Lemmons werk behoort tot een genre waarin geen onvertogen woord valt en dat een hoog positivo-gehalte heeft. Het clk bestaat 25 jaar en verenigt 225 boekhandels en 68 uitgeverijen, slechts 40 procent van de aangesloten winkels doet mee aan de ‘gewone’ boekenweek. Dat het clk haar eigen boekenweekcampagne uit eigen zak betaalt, is minder logisch dan het lijkt. De gewone boekenweekgeschenken zijn immers geschenken uit naam van de héle branche: de cpnb, die de boekenweek organiseert, wordt voor een belangrijk deel gefinancierd uit gelden van de Groep Algemene Uitgevers en de boekverkopersbond, waarin ook de christelijke vertegenwoordigd zijn. Zo betaalt
de christelijke boekenbranche mee aan het kwetsen van haar eigen ziel, en moet ze zelf dokken voor de pleisters. En dat is toch een beetje als het feestelijk uitgeven van de gebundelde preken van de imam El Moumni ter gelegenheid van de Gay Pride. Ook het eigen actieboek heeft al tot splijting en schisma's geleid - laat dat maar aan de gelovigen over. Een onderwerp als ‘planten in de bijbel’ mocht op geringe weerstand rekenen, maar het omgaan met kanker en lijden en de rol daarbij van God - zo'n onderwerp lag moeilijker. Om toch een alternatief te kunnen bieden voor het steeds literairder wordende gewone geschenk, werd vanaf 1998 het Christelijk Literair Overleg (clo) ingeschakeld. Dit is een progressieve stichting gerund door liefhebbers van christelijke literatuur. Maar helaas, de door hen geselecteerde meer literaire geschenken, wees de clk-achterban af als té literair en te weinig christelijk. De boeken waren te pessismistisch, er kwam homoseksualiteit of incest in voor, of een verdwaalde vloek. Voortaan kiest het clk weer voor onversneden biblical fiction. Volgens het clk kan dit niet anders, de kloof tussen kerk en cultuur is gegroeid: ‘Dat ligt ook aan het onderwijs. Er is geen ruimte meer voor kunst en cultuur’, zegt woordvoerder D.L. Aangeenbrug in het Nederlands Dagblad. Wat moet je daar nu toch weer van denken. Eerst Serenade boycotten op scholen, dan zelfs de christelijke literatuur afschaffen, en vervolgens klagen dat de kloof zo groot wordt. Maar spreken over een kloof is betrekkelijk. Als de cpnb dit jaar de examenkandidaten Gipharts Gala cadeau zou doen, stak er waarschijnlijk ook een storm van protest op - de literatuurdocenten wezen Giphart immers massaal aan als vreselijkste auteur, blijkens de recente Bulkboek-enquête. Ook voor hen ligt er
bij 225 boekwinkels een mooi alternatief.
lisa kuitert
Auteursrechtelijk beschermd