Literatuur. Jaargang 20
(2003)– [tijdschrift] Literatuur–
Auteursrechtelijk beschermd
[pagina 17]
| |
De taal van het volk‘Omnimundo’ - het woord roept associaties op met middeleeuwse T/O-kaarten, curieuze constructies om een wereld in te vatten die nog niet voor de helft ontdekt was. Omnimundo is de naam van een basisschool in de Van Maerlantstraat. ‘Een school voor alle kinderen van de hele wereld’, zoals de plakletters achter de ruiten vermelden, en dat is nauwelijks te veel gezegd. Onder de ruim honderdvijftig kinderen zijn maar liefst zesentwintig verschillende nationaliteiten vertegenwoordigd. Onderwijzeres Lizzy De Wilde vertelt dat het percentage autochtonen in haar vierde klas op ongeveer vijftien procent ligt. ‘Bij de nieuwe aanmeldingen zijn het er elk jaar minder.’ Autochtone Vlamingen brengen hun kinderen tegenwoordig liever naar het katholieke onderwijs, waardoor de gemeentelijke onderwijsinstellingen gaandeweg in zwarte scholen veranderen. Vorig jaar besloot Omnimundo - tot dat moment gewoon ‘Stedelijke Basisschool Van Maerlantstraat’ geheten - een expliciet multicultureel profiel aan te nemen. Met een Vlaams icoon als Maerlant durven de onderwijzers deze kinderen dan ook niet lastig te vallen: eerst maar eens een beetje Nederlands leren. De Van Maerlantstraat ligt in een oude wijk ten noorden van het stadscentrum, richting de haven. De vergane glorie bladdert van de muren: het is zichtbaar een mooie straat geweest, maar inmiddels is het een volksbuurt geworden. Mensen die het zich konden veroorloven trokken weg, om plaats te maken voor immigranten uit alle windstreken, die er zich legaal of illegaal vestigden. Bij Omnimundo stijgt het aantal illegale leerlingen snel: van grofweg een kwart vorig jaar naar een derde nu. De tegenkracht staat evenwel paraat. Zo'n tien panden verderop wappert fier de Vlaamse leeuw: hier zetelt al bijna twintig jaar het propagandasecretariaat van het Vlaams Blok. Behalve informatie kun je er ook een pintje krijgen aan de bar. De enige andere gelegenheden daarvoor bevinden zich aan het begin van de straat, waar twee Portugese cafés naast elkaar zitten. Die worden dan ook uitsluitend door Portugezen bezocht. De bestaansgrond van deze kroegen is gelegen in de nabijheid van de haven, waar veel Portugezen werken. Zij hebben van het Vlaams Blok weinig last. De partij richt zijn pijlen vooral op de ‘islamisering’ - waar hebben we het meer gehoord? - van de wijk. Zoals in de nabijgelegen Van Kerckhovenstraat, waar ze proberen de bouw van een Pakistaanse moskee te verhinderen. Het propagandasecretariaat wordt geleid door Xavier Buisseret, een van de militante partijveteranen die aan de wieg van het Vlaams Blok stonden. Of Van Maerlant voor hem een speciale betekenis heeft? ‘Onze grootste Vlaamse dichter’ noemt hij hem, maar daar blijft het voor hem dan ook bij. Ruim een eeuw geleden zag de even nationalistische Vlaamsche Beweging in Maerlant nog een historische voorvechter in het verzet tegen hún voornaamste vijand van het Vlaamse volkseigen: de Walen. Al moesten ze daarvoor een aantal van Maerlants zinsneden flink uit hun verband rukken. Weliswaar doen ze het als quizvraag nog altijd goed, maar ‘wat walsch is, valsch is’ is door Maerlant nimmer neergepend, en met zijn gevleugelde woorden ‘omdat ic vlaminc ben’ drukte hij eerder  verontschuldiging uit dan trots. Veel makkelijker zou het zijn om aan Maerlants werk een keur aan oprecht-islamofobe teksten te ontrukken. Passages in de Spiegel Historiael bijvoorbeeld, waar hij de bezetters van Jeruzalem met honden vergelijkt. Maar gelukkig kan het Vlaams Blok het met haar eigen propaganda prima af, en heeft het de hulp van een oude klerk niet nodig. Daarbuiten valt het nogal te betwijfelen of Maerlant de ‘man in de straat’ eigenlijk nog iets zegt. De glazige blikken bij pronostiekbureel Duo zijn misschien wel exemplarisch. In dit voetbaltotokantoortje annex tabaksverkoop- annex wasgoedafhaalpunt lijkt zich een getrouwe doorsnede van de buurt te verzamelen. Eigenares Liliane De Smet kent de wijk dan ook goed, al woont ze zelf in Berchem. Volgens haar is een figuur als Maerlant voor de meesten ‘te cultureel’. Maar hoe is het verder gesteld met het niveau van de Van Maerlantstraat? ‘Hoe zal ik het zeggen, het is wat grauw geworden. U had hier vijf jaar geleden moeten komen. Toen liepen hier nog de meisjes van plezier. Zoiets geeft toch kleur aan de straat.’ Maerlant moest eens weten.
sasja koetsier |
|
