Literatuur. Jaargang 20

Uitgeverij

De raadselachtige boekvermeerdering

Misschien is het een tic van mijn christelijke jeugd, maar als ik iets niet begrijp, dan denk ik al gauw aan een gelijkenis. Gelijkenissen bieden immers de mooiste verklaring voor raadsels en wonderen. Zo kunnen vijf broden en twee vissen al snel een magazijn vol broden en vissen worden. En zo kunnen ook honderdduizend Verborgen geschiedenissen er gemakkelijk 770.000 worden. We danken dit wonder aan uitgeverij De Bezige Bij, die vlak voor de lancering van Donna Tartts De kleine vriend liet weten dat er van De verborgen geschiedenis uit 1993 maar liefst 770.000 exemplaren waren verkocht. 770.000 exemplaren!! Dat is meer dan alle Montignac-boeken bij elkaar, en drie keer zoveel als de gemiddelde Harry Potter (gegevens cpnb)! Het komt er op neer dat elke lezer van literatuur in Nederland een paar exemplaren van dit boek in zijn kast heeft staan. Let wel: van de Nederlandse vertaling. Loopt u de kast maar even na. De mededeling van de uitgever werd niet gecheckt - dat kan overigens ook niet - maar ondertussen wel in elk nieuwsbericht over de schrijfster overgenomen. Het is een prachtig boek maar...driekwartmiljoen exemplaren? Terugbladerend in Boekblad en het te snel weer opgeheven jaarboek Mekka, kun je niet anders concluderen dan dat het opgeklopte onzin is. De verborgen geschiedenis kwam op 26 maart 1993 de Libris top 10 binnen, en belandde pas twee weken later op 1. Al vijf weken later werd het van de eerste plaats verdrongen (door good old F. Springers Bandoeng-Bandung). Later kwam het wel weer kortstondig terug op 1, maar toen in oktober aan uitgever Ammerlaan (toen nog bij Anthos) werd gevraagd hoe het liep, stond het boek op 5. Het liep geweldig, zei de uitgever, want er waren al 100.000 exemplaren van verkocht. Een gemiddelde nummer 5 notering doet volgens opgave van Libris zo'n 195 exemplaren in een week. Het zou dus minstens 3000 weken op die positie moeten blijven staan om op de resterende 600.000 exemplaren uit te komen! Op de cpnb top 10 van de best verkochte boeken komt Donna Tartt noch in 1993 noch in 1994 voor. Youp van 't Hek voerde in 1993 met Floppy, Youri & andere helden (119.000) en in 1994 met Eerst de man dan de bal (166.000) de ranglijst aan. Als Robbert Ammerlaan vandaag, in 2003, zijn vinger opsteekt en zegt: ja maar nu zijn er wel 770.000 van verkocht, dan wil ik dat best geloven. Zijn wonder van de raadselachtige boekvermeerdering heeft een diepere bedoeling gehad, en die is nu naar goed uitgeversgebruik ingelost. De mythe rond de piepkleine bestseller-auteur die maar eens in de tien jaar een knaller schrijft, werd door de geruchten over de 770.000 zó opgedreven dat niet alleen De kleine vriend een bestseller werd (zo'n 250.000 exemplaren tot op heden, schat ik), maar ook De verborgen geschiedenis opnieuw in de top 10 kwam, en geruime tijd bleef staan zelfs. Merkwaardig dat zo'n Nachleben kan ontstaan voor een boek dat al eerder een megaverkoop had. Al die 770.000 mensen die het boek in 1993 kochten, waren dat zeker bij hoogwater of een grote schoonmaak kwijtgeraakt?

lisa kuitert