Literatuur. Jaargang 18

[p. 132]

literatuur-nieuws

Ongepubliceerd debuut Johan Daisne

De Gentse schrijver Johan Daisne debuteerde als dichter. Pas na z'n derde bundel waagde hij zich in 1938 aan een poging om een langer prozawerk te schrijven. Dat jaar was Daisne één van de animators van de Dagen van de Poëzie in Bachten-Maria-Leerne. Hij leerde er Julia Meert kennen en het klikte onmiddellijk tussen hen. Julia was verloofd, maar zij geraakte zo onder de indruk van de charmes van dandy Daisne dat ze haar verloving verbrak.

Het is dit verhaal dat Daisne in Sonia Karinowa op een bijzonder realistische manier vertelt. Raymond Herreman, die het manuscript las, oordeelde dat het vooral een persoonlijk document was en pas uitgegeven moest worden na honderd jaar, als Daisne naam had kunnen maken. Die naam en faam heeft Daisne ruimschoots bereikt en Johan Vanhecke, Daisne-specialist en werkzaam bij het AMVC in Antwerpen, vond ruim zestig jaar wachten voldoende en schreef een voortreffelijk kort voorwoord bij deze vroege roman van Daisne. Het boek Sonia Karinowa. Knipsel-Roman op een Evergreen-Thema verscheen in een fraaie uitgave van het Archief en Museum voor het Vlaamse Cultuurleven (AMVC) en het Johan Daisne Studiegenootschap (182 blz.; ill.; 450 BEF (exclusief verzendingskosten); isbn 90 76785 02 3.) Voor verdere informatie: [e-mail]

eb

De biograaf en de informant

In 1929 en 1930 was Hanneke Stolte verloofd met Menno ter Braak en daarom was zij een belangrijke informante voor Ter Braaks biograaf, Léon Hanssen. Hij wijdde twee hoofdstukken aan deze relatie in zijn onlangs verschenen boek over Ter Braaks leven.

Over de delicate relatie tussen een biograaf en een informant kan mevrouw Stolte dus uit ervaring spreken. Wellicht als gevolg van die verhouding heeft zij besloten een essayprijsvraag uit te schrijven voor essays over ‘de relatie tussen de biograaf en de informant’ waarin antwoord wordt gegeven op de vraag ‘wat betekent het informant zijn voor de informant, voor de biograaf en hun onderlinge relatie’. Het essay mag tussen de 5000 en 8000 woorden lang zijn en dient uiterlijk 1 mei 2001 in viervoud te worden toegestuurd aan Herman de Liagre Böhl (Michelangelostraat 21 II, 1077 BP Amsterdam). De jury bestaat uit leden van de Werkgroep Biografie: Herman de Liagre Böhl, Els Broeksma en Elly Kamp.

De Hanneke Stolte-essayprijs, die ƒ 10.000 bedraagt, zal worden uitgereikt op 22 juni (inlichtingen: 020-6715306).

eg

Literatuur in De Burcht

Zoals ieder jaar heeft het Amsterdamse vakbondsmuseum De Burcht in 2001 tijdens de ‘zachte uren’ van de zondagmiddag diverse lezingen over literatuur georganiseerd (aanvang 14.00 uur, Henri Polaklaan 9).

Op 9 september spreekt de Amsterdamse hoogleraar Marita Mathijsen onder de titel ‘De liefdadige schrijver’ over de maatschappijopvattingen van negentiende-eeuwse schrijvers en dichters en met name over hun ideeën over sociale verantwoordelijkheid.

De ‘Nederlandse schrijfster van Marokkaanse afkomst’ Naima El Bezaz vertelt op 16 september over haar werk en schrijverschap. Mensje van Keulen doet datzelfde op 14 oktober.

De historica Marianne Mooijmeer die in 1996 promoveerde op ‘De Amerikaanse droom van Frederik van Eeden’ spreekt op 2 december over Van Eedens pogingen om na het mislukken van de kolonie Walden zijn sociale experimenten in de Verenigde Staten voort te zetten.

Behalve lezingen wordt er ook een literaire wandeling georganiseerd. Op 29 juli leidt een wandeling door onder andere het Oosterpark en de Dapperbuurt langs de sporen van ‘Tachtigers en Titaantjes’. Hiervoor dient gereserveerd te worden (020-6241166).

eg

Een grote en een kleine Jan Hanlo-prijs

Twee jaar geleden werd voot de eerste keer de Jan Hanlo Essayprijs uitgereikt, een initiatief van Hanlobiograaf Hans Renders en Barbara Hanlo. Het prijzengeld bestond toen nog uit een bescheiden tweeduizend gulden. Inmiddels heeft de stichting LIRA (Literaire Rechten Auteurs) besloten de Hanloprijs te sponsoren. Vanaf 2001 zullen er iedere twee jaar twee Hanlo-ptijzen worden uitgereikt: de Jan Hanlo Essayprijs Klein

[p. 133]

Jan Hanlo.

(ƒ 3000,-) en de Jan Hanlo Essayprijs Groot (ƒ 15.000,-).

De kleine prijs is bestemd voor een niet eerder gepubliceerd essay; de grote prijs zal worden toegekend aan een essaybundel die in de twee jaar voorafgaand aan de prijsuitreiking gepubliceerd is.

Inzendingen voor de Hanlo prijzen 2001 dienen uiterlijk 31 maart ingezonden te worden naar: W.G.-plein 7; 1054 RA Amsterdam; [e-mail]. De jury bestaat uit Lien Heyting, Monica Soeting en Carel Peeters. In september 2001 zullen de winnaars bekend gemaakt worden.

eg

Literatuur in België

Onder de titel ‘Littératures en Belgique - Literatuur in Belgie’ organiseert de vakgroep Algemene Literatuurwetenschap van de Katholieke Universiteit Leuven op 25, 26 en 27 april 2001 een symposium over literatuur in België. Doel van deze studiedagen is om het functioneren van literaturen in een multiculturele en meertalige ruimte als de Belgische te bestuderen en vandaaruit nieuwe en verruimde inzichten voor de literatuurstudie aan te brengen. België fungeert hier als het ware als een soort testcase voor andere literaturen en culturen. Want terwijl de internationale literatuurstudie vaak de ‘kleine literaturen’ buitensluit, beschouwt dit symposium ze juist als een interessant alternatief vertrekpunt. Voor meer informatie: Reine. [e-mail]

eb

Angèle Manteau

Ter gelegenheid van haar negentigste verjaardag kreeg uitgeefster Angèle Manteau op 24 januari 2001 een boekje aangeboden van Standaard Uitgeverij waarin een aantal lezingen van haar over het uitgeversvak zijn opgenomen: Ja, maar mevrouw, deze schrijven Nederlands. Een uitgeefster aan het woord over het boekenvak (Antwerpen, 2000. 128 blz.; isbn 90 02 20996 7). Voorts verscheen bij het L.P. Boon-documentatiecentrum aan de Universiteit Antwerpen het boek Literaire kwaliteit was de enige norm. Fondslijst uitgeverij A. Manteau/Les Editions Lumière 1938-1955. (104 Hz.) In deze uitgave staan de 421 Nederlandse en Franse boeken die Angèle Manteau tussen 1938 en 1955 publiceerde, uitvoerig beschreven. Bovendien schreef Ernst Bruinsma, als opmaat voor het onderzoek dal hij voor het FWO-Vlaanderen verricht naar de geschiedenis van deze bijzondere Vlaamse uitgeverij, een inleiding waarin hij de oprichting van het bedrijf in 1938 uitvoerig belicht. Speciale aandacht gaat daarbij uit naar de schrijver en journalist Jan Greshoff, uitgever Sander Stols en uitgever Robert Leopold die alledrie van grote betekenis zijn geweest voor uitgeverij Manteau.

eg

Nieuwtjes

* In het Stedelijk Museum Alkmaar (openingstijden di-vr 10.0017.00 uur, za-zo 13.00-17.00 uur) is tot en met 29 april een tentoonstelling te zien over uitgeverij kluitman van 1864 tot nu toe. Voor meer informatie: http://www.kluitman.nl/index.html

* gerrit krol heeft de P.C. Hooftprijs 2001 gewonnen voor zijn verhalend proza.

Gerrit Krol (foto: Harry Cock).

[p. 134]

* De debutantenprijs 2000 is door de Gemeente Dordrecht en het ‘leesbevorderingsproject’ toegekend aan edwin mortier voor zijn roman Marcel.

* De petitie die multatuli in 1860 richtte aan Willem III en waarin hij opkwam voor de belangen van de bevolking in Nederlands-Indië is op een veiling gekocht door het Rijksarchief in Den Haag. De verblijfplaats van de petitie was sinds 1939 onbekend.

* De Groningse onderzoeker Kees Schepers heeft een onbekende brief ontdekt van de Brabantse mysticus jan van ruusbroec (1291-1381). Hij deed zijn ontdekking in de bibliotheek van het Corpus Christi College in Cambridge. De brief is in het Latijn opgesteld door zijn huisgenoot Willem Jordaens en behandelt essentiële aspecten van de mystieke leer. De brief is uniek omdat het de eerste aanvulling vormt op het overgeleverde oeuvre van Van Ruusbroec sinds de Middeleeuwen.

* Het Letterkundig Museum heeft de prijs voor de beste scriptie over jeugdliteratuur, de L.M. Boerlaageprijs, toegekend aan thesi schmitz voor haar scriptie Weet hij al dat je apatisch bent?. Hierin onderzoekt zij de vermeende verwantschap tussen de meisjesboeken van Top Naeff en Cissy van Marxveldt en het naturalisme. pjotr van lenteren kreeg een eervolle vermelding voor zijn scriptie over Nederlands onderzoek naar leesvoorkeur.

* Aan de Universiteit Utrecht is dr. paul wackers als hoogleraar Middelnederlandse Letterkunde benoemd tot opvolger van Wim Gerritsen. Wackers werkte tot nu toe als wetenschappelijk medewerker aan de Universiteit Nijmegen en promoveerde in 1986 op De waarheid als leugen. Een interpretatie van Reynaerts historie.

+++++

* Op 25 november 2000 overleed te Amsterdam de antiquaar en boekhistoricus paul valkema blouw (* Dordrecht, 7 januari 1916). Hij gold als één van de grootste kenners van het Nederlandse zestiende-eeuwse boek. Valkema Blouw bestudeerde systematisch het typografisch materiaal dat in deze drukken werd gebruikt en hij kon zo veel anoniem drukwerk toeschrijven aan drukkerswerkplaatsen. In 1999 publiceerde hij de resultaten van dit onderzoek in zijn magnum opus Typographia Batava.

* In Den Haag overleed op 15 december 2000 de dichter en vertaler james brockway (* Birmingham, 21 oktober 2000). Hij vertaalde onder meer het werk van Bloem, Achterberg en Kopland in het Engels en stelde een bloemlezing van Nederlandse gedichten samen. In 1966 ontving hij voor zijn vertaalwerk de Martinus Nijhoffprijs en in 1997 werd hij geridderd in de Orde van de Nederlandse Leeuw.

* Op 6 december 2000 is de schrijver F.B. Hotz (* 1 februari 1922) overleden. In 1998 ontving Hotz de P.C. Hooftprijs voor zijn totale oeuvre dat door De Arbeiderspers in tweedelige dundrukeditie is uitgegeven onder de titel Het werk.