Literatuur-ingekomen uitgaven
| • | Berg, A.J. van den, G.J. Johannes, P. Visser en J. Vree (red.), Aspecten van het Réveil in druk. Zoetermeer: Uitgeverij Meinema, 1998, 103 blz., ƒ 32,50.
Deze uitgave is het resultaat van het besluit van de Stichting Réveil-Archief om op een studiedag aandacht te besteden aan de rol van de pers bij de ontwikkelingen van het Nederlandse Réveil. Dat initiatief leidde tot een tentoonstelling van de beide Amsterdamse universiteitsbibliotheken, die van de Universiteit van Amsterdam en van de Vrije Universiteit. In feite is het boekje een catalogus bij die tentoonstelling waarin onder meer een materiaalverzameling bijeengebracht werd over het Réveil uit de fondsen van Amsterdamse uitgevers als J.H. den Ouden, Höveker en Wormser. Hoewel de belangrijkste auteurs van het Réveil, Bilderdijk en Da Costa, de vrijheid van drukpers wilden ‘temmen’, hebben ze blijkens het verzamelde materiaal ampel gebruik gemaakt van diezelfde vrijheid van drukpers.
gvb |
| |
| • | D'Haen, Christine, Het schrijverke. Gent: Koninklijke Academie voor Nederlandse Taal- en Letterkunde, 1997, 219 blz.
In deze tekstuitgave worden de handschriften en hun varianten bijeengebracht die zich bevinden in het Gezelle-archief in Brugge. De handschriften worden ontcijferd en de verschillende stadia van de teksten zijn erin te volgen tot de definitieve versies. Groepen handschriften worden hier voor het eerst in samenhang aangeboden. Dat alles wordt in een leesbare vorm gepresenteerd. Tevens worden enkele
Guido Gezelle
teksten aan het reeds bestaande corpus teksten van Gezelle toegevoegd.
gvb |
| |
| • | Gaakeer, Jeanne, Hope springs eternal. An introduction to the work of James Boyd White. Amsterdam: Amsterdam University Press, 1998, 192 blz., ƒ 49,50; ISBN 90 5356 314 8.
In deze dissertatie van de Erasmus Universiteit Rotterdam worden de ideeën belicht van een van de grondleggers van de interdisciplinaire Law and Literature-stroming, de jurist en classicus James Boyd White. De relatie tussen recht, taal en literatuur vormt de basis voor White's denkbeelden over de overeenkomst tussen recht en literatuur. Het werk van advocaten en rechters is literair: zij moeten de verhalen van hun cliënten vertalen in de taal van het recht. Dat hierbij New Criticism, narrativiteit en (klassieke en moderne) retorica ruim aan bod komen, behoeft geen betoog.
pjv |
| |
| • | Jansma, N.S.H., De Oudheid verbeeld. Archeologische boekillustraties 1500-1900. Den Haag: Koninklijke Bibliotheek, 1998 (Tentoonstellingscatalogi en -brochures van de KB, 58), 92 blz., ills., ƒ 20, -; ISBN 90 6259138 8.
Ruim honderd specimina van archeologische boekillustraties waren te zien op de expositie van 31 juli tot en met 30 november 1998 in de KB. De catalogus geeft bij- |
| |
| zonderheden over de ontwikkeling van dit specifieke soort illustraties - de vrucht van samenwerking tussen oudheidkundige en kunstenaar - in vaak monumentale boekwerken gedurende vier eeuwen. De geïllustreerde uitgaven zijn gegroepeerd rondom Rome, Etrurië, Pompeii en Herculaneum, Italië en de grand tour, Griekenland en Klein-Azië en het Nabije Oosten. Het aantal geëxposeerde Nederlanders is klein: de kunstenaar Maarten van Heemskerck, Franciscus Junius met zijn werken over de antieke schilderkunst met inleiding van Johan de Brune de Jonge en het reisboek van Cornelis de Bruyn. Alle onderdelen zijn voorzien van korte biografieën en secundaire literatuur.
pjv |
| |
| • | Klein, P.W. en M.A.V. Klein- Meijer, De wereld van de Koninklijke Bibliotheek 1798-1998. Van statelijke institutie tot culturele onderneming. Amsterdam: G.A. van Oorschot, 1998, 469 blz., ills., ƒ 75, -; ISBN 90 282 0917 4.
Geschiedenis van de tweehonderdjarige KB in haar culturele en maatschappelijke context, dat wil zeggen in relatie tot de politiek-staatkundige geschiedenis, de ontwikkeling van de wetenschap en de techniek, in het bijzonder de informatie- en communicatietechnologie, en de veranderingen op maatschappelijk en cultureel gebied in het Westen. In zeven hoofdstukken worden achtereenvolgens behandeld: de voorgeschiedenis van de KB (1500-1800), de plaatsbepaling in de beginperiode (1800-1850), geleidelijke vernieuwing (1850-1890), haar functioneren in de internationale bibliotheek- en documentatiebewegingen (1890-1914), de noodzakelijke aanpassingen voor behoud en versterking van haar positie (1914-1970), de internationale interbibliothecaire samenwerking (1850-1970) en de jongste revolutionaire ontwikkelingen (1970-2000). Een uitgebreide literatuurlijst en registers op personen en zaken besluiten dit werk.
pjv |
| |
| • | Klein, P.W. (red.), m.m.v. M.A.V. Klein-Meijer en I.J. van Houten, Een beeld van een academie. Mensen en momenten uit de geschiedenis van het Koninklijk Instituut en de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen 1808-1998. Amsterdam: KNAW, 1998 (Bijdragen tot de geschiedenis van de KNAW, 3) 233 blz., ills., ƒ 35, -; ISBN 90 6984 209 2.
Dit overvloedig van illustraties voorziene postmoderne werk over negentig jaar KNAW en haar voorganger, het Koninklijk Instituut van Wetenschappen, Letterkunde en Schoone Kunsten (1806-1851), geeft - aldus de inleiding - niet hét beeld van deze instelling, maar een beeld in de vorm van een caleidoscopische kroniek. Uiteraard wordt er wel naar gestreefd de diverse afdelingen en disciplines in evenwicht te houden. Aan ieder jaar sinds de oprichting door Lodewijk Napoleon wordt door een van de veertig medewerkers aan deze bundel een bijzondere gebeurtenis of persoon opgehangen. Zo passeren onder vele anderen dezen de bonte revue: Willem Bilderdijk, Matthijs Siegenbeek, J.H. van der Palm, Isaac da Costa, Jacob van Lennep, het Oera Linda Bok, W.J.A. Jonckbloet, Matthias de Vries, Eelco Verwijs, Jakob Verdam, Jacques van Ginneken, Maartje Draak, de Opera Omnia van Erasmus, het Meertens Instituut, het Constantijn Huygens Instituut, de Akademie-colloquia. Een personen- en zakenregister maken het gemakkelijk om snel de honderden andere figuren en onderwerpen in dit boek op te zoeken.
pjv |
| |
| • | Low Countries, The Low Countries; art and society in Flanders and the Netherlands. A yearbook [6] (1998-99). Rekkem: Ons Erfdeel, 1998, 320 blz., ills., ƒ 85, -, Bft. 1500; ISSN 0779-5815; ISBN 90-75862-28-8.
Dit op de Engels sprekende wereld gerichte, overvloedig geïllustreerde jaarboek bevat 33 artikels over een veelheid aan onderwerpen en een aantal culturele kronieken. Op letterkundig gebied zijn er bijdragen over oorlogspoëzie met betrekking tot de Eerste Wereldoorlog in Vlaanderen, over Couperus-vertalingen in het Engels, over het Amerikaanse avontuur van Frederik van Eeden, over Justus Lipsius, Marcel Möring, Stefan Hertmans, Charlotte Mutsaers, Louis Paul Boon en Judith Herzberg en over Vlaamse jeugdliteratuur. In de literatuur-kroniek wordt aandacht besteed aan de neolatinist Jozef IJsewijn, Remco Campert, recente Nederlandse en Vlaamse poëzie en aan het onderhavige jaarboek zelf.
pjv |
| |
| • | Multatuli, Brieven aan J. Waltman Jr. Met een inleiding en aantekeningen van Henti A. Ett. Amsterdam: G.W. Breughel, 1947 [1998], 126 blz.
|
| |
| In feite is deze uitgave een facsimileherdruk van de uitgave die in 1947 het licht zag bij G.W. Breughel te Amsterdam. Multatuli leerde de boekhandelaar, uitgever en drukker Waltman kennen door tussenkomst van Alexander Leonard Baron van Plettenberg. Waltman gaf een aantal teksten van Multatuli uit en er ontwikkelde zich een correspondentie tussen hen. Ett voorzag deze correspondentie van een inleiding en een kort commentaar.
gvb |
| |
| • | Valkema Blouw, Paul, Typographia Batava 1541-1600. Repertorium van boeken gedrukt in Nederland tussen 1541 en 1600. In ordinem digessit A.C. Schuyvlot. Nieuwkoop: De Graaf Publishers, 1998, 2 vols., xxxii + 661 + 635 blz., ƒ 950, - excl. BTW; ISBN 90 6004 437 1, 90 6005 438 X.
Eindelijk, na dertig jaar werk, is de nationale bibliografie over de periode 1541-1600 in boekvorm verschenen. Dit levenswerk van Valkema Blouw - de TB, zoals die in de vakliteratuur aangeduid zal worden - voor de druk gereedgemaakt door Bram Schuyvlot, sluit aan bij de incunabel- en postincunabelbibliografieën en vormt de Noord-Nederlandse tegenhanger van de Belgica Typographica (de BT). Niet minder dan 7438 drukken (waarvan 1655 overheidspublicaties, bijeengeplaatst in dl. 2) zijn niet alleen opgespoord en beschreven, maar ook (op 3,7% na) gedateerd en gelocaliseerd dankzij het typografisch onderzoek volgens de methode Valkema Blouw. Om de TB op haar waarde te kunnen schatten, dient men de vele artikels van Blouw uit o.a. het tijdschrift Quaerendo en het Gutenberg-Jahrbuch erbij te betrekken. Het werk wordt ontsloten door een algemeen namenregister, een titelregister, een drukkersregister, een register op plaatsnamen en drukkers en een register op kopij-uitgaven. Onderzoekers van diverse disciplines kunnen profiteren van het materiaal uit deze bibliografie dat (voor een deel: veel moet verloren gegaan zijn) de neerslag vormt van een zeer turbulente periode uit ons verleden.
pjv |
|
|
Auteursrechtelijk beschermd