Literatuur. Jaargang 15

[p. 176]

literatuur-nieuws

Vers voor de pers

2 Maart werd weer een ‘Vers voor de pers’ gehouden in de Amsterdamse rai. Hoewel er ondertussen al veel van het daar aangekondigde werk is verschenen, wilden wij toch nog even kort aandacht besteden aan de op stapel staande werken voor de periode mei tot en met augustus. Vooral op historisch gebied verschijnen er enkele interessante publicaties.

Om te beginnen komt uitgeverij Waanders in augustus nog met twee belangwekkende uitgaven: om te beginnen is et Het album amicorum van Jacob Heybloch. Facsimile met transcripties, parafrases en een inleiding, door K. Thomassen en J.A. Gruys. Dit werk is uniek vanwege de plaats die Heybloch zich in het letterkundig leven van de zeventiende eeuw verworven had. De bijdragen in zijn album zijn dan ook van zeer vooraanstaande tijdgenoten, onder wie Vondel, Cats, Heinsius, Rembrandt en nog vele anderen. Daarnaast verschijnt er bij Waanders Verzamelaars en verzamelingen in de Koninklijke Bibliotheek, 1798-1998. Dit fraai geïllustreerde werk beschrijft de geschiedenis van tweehonderd jaar verzamelen door de kb. De basis van de collectie van de kb wordt gevormd door de verzameling van stadhouder Willem v in 1798. Daarna hebben nog vele geleerden, regenten, letterkundigen, kortom velen die een verzameling van betekenis hadden deze toegevoegd aan de collectie van de kb. Het boek geeft een kort verhaal over iedere verzamelaar, zijn verzameling en over de manier waarop zijn collectie in de kb terecht kwam.

Maar er verschijnt in dit jubileumjaar nog meer dat betrekking heeft op 200 jaar Koninklijke Bibliotheek te Den Haag. Uitgeverij Van Oorschot komt met De bewegelijke wereld van de Konninklijke Bibliotheek van de hand van P.W. Klein en M.A.V. Meijer. Dit boek doet uitgebreid en gedetailleerd verslag van de geschiedenis van de bibliotheek en de ontwikkelingen die zij in twee eeuwen heeft doorgemaakt.

Ook over andere bibliotheken dan de kb blijkt nog genoeg te melden. Zo komt uitgeverij Verloren in juli met ‘Un des fameux libraire de la ville’. De Leidse boekverkoper Pieter van der Aa (1659-1733) van de hand van Paul Hoftijzer. Van der Aa had een grote reputatie als academisch uitgever en bezat zelf een enorme bibliotheek en prentenverzameling. In juli verschijnt eveneens Beschrijving en ontsluiting van de collectie boeken geschreven en/of gellustreerd door Jan en Caspar Luyken, uit de bibliotheek van het Amsterdams Historisch Museum, door K.H. Hannema en M. Klaversma. Uitgeverij Verloren gaat in juli verder met het zevende deel in de reeks ‘Middelnederlandse Lancelotromans’, voortvloeiend uit het in 1977 gestarte Utrechtse Lancelotproject: Lanceloet. De Middelnederlandse vertaling van de Lancelot en prose overgeleverd in de Lancelotcompilatie. Pars 4 (vs. 16.264-26.636), in een editie van Ada Postma. In dit tekstgedeelte zullen de avonturen van verschillende ridders van Arthurs Ronde Tafel worden verhaald. In juni zal Verloren integraal het reisverhaal van de Vlaamse ridder Joos van Ghistele (1481-1485) uitgeven: Ambrosius Zeebout, Tvoyage van Mher Joos van Ghistele, in een editie van R.J.G.A.A. Gaspard. Dit verhaal wordt beschouwd als het meest gedetailleerde en meest waarheidsgetrouwe uit de laatmiddeleeuwse Europese reisliteratuur. De laatste uitgave van Verloren die ik hier wil bespreken is Het handschrift-Borgloon. (Handschrift Amsterdam, uba I A 24, lmn), in een editie van Jos Biemans, Hans Kienhorst, Willem Kuijper en Rob Resoort. De hier uitgeven fragmenten behoren tot een eenvoudig verzamelhandschrift van rond 1500 bevattende: een Middelnederlandse vertaling van het Chanson de Roland, Jonathas ende Rosafiere en een collectie gedichten en liederen. In de inleiding worden de paleografische en codicologische aspecten van het handschrift beschreven. Dit werk zal in juli verschijnen.

In mei verschijnen er vier deeltjes uit de delta-reeks. Deze reeks richt zich in de eerste plaats op een algemeen publiek met een literaire belangstelling. Dat publiek moet kennis kunnen nemen van de rijke literaire erfenis van Nederland en Vlaanderen, van de Middeleeuwen tot het midden van de twintigste eeuw. De teksten worden daartoe aangeboden in een aantrekkelijke en goed leesbare vorm, zonder overladen te zijn met gespecialiseerd wetenschappelijk commentaar. Bij Ambo/Amsterdam University Press verschijnen: Maerlants werk. Juweeltjes van zijn hand (red. Ingrid Biesheuvel) en ‘Het hart naar boven’. Religieuze poëzie uit de zeventiende eeuw (red. Ton van Strien en Els Stronks). Bij uitgeverij Athenaeum - Polak & Van Gennep verschijnen: A.D. Hildebrand, Camera Obscura, bezorgd door Wim van den Berg e.a. en Hieronijmus van Alphen, Kleine gedigten voor kinderen, bezorgd door P.J. Buijnsters.

Bij uitgeverij Bert Bakker verschijnt in juni Constantijn Huygens Brieven. Uit

[p. 177]

het leven van een avontuurlijke gentleman, gekozen en vertaald door Michaël Zeeman. Deze bloemiezing uit Huygens' correspondentie geeft een veelzijdig beeld van een opwindende periode uit onze geschiedenis en schetst vooral een indringend portret van onze befaamdste uomo universale.

Bij uitgeverij Contact verschijnt in mei Stijn van der Lindens De heiligen. Levens, kalenders, attributen, patronaten, iconografie. In dit standaardwerk met informatie over 6000 heilig- en zaligverklaarden zijn zoveel mogelijk gegevens van de verschillende bronnen met elkaar vergeleken. In mei verschijnen bij Contact een paperbackuitgave van Nederlandse literatuur, een geschiedenis onder hoofdredactie van M.A. Schenkeveldvan der Dussen en een goedkope herdruk van Simon Schama's Overvloed en onbehagen. De Nederlandse cultuur in de Gouden Eeuw.

Naast al deze historisch georiënteerde werken komt de Historische Uitgeverij met twee moderne werken. In mei verschijnt van Slijper In droomcadans bedwongen. Over Hendrik de Vries, en in augustus van A.L. Sötemann, Verzen als leeftocht. Over Gerrit Kouwenaar.

Tot slot moet ik hier nog de jaarlijkse uitsmijter vermelden: bij uitgeverij Kwadraat verschijnt in augustus de Literaire agenda 1999. Het fin de siècle in de letteren. Zoals steeds bevat de agenda naast oorspronkelijke verhalen en gedichten, treffende poëziecitaten en intrigerende auteursfoto's. Op veler verzoek is er echter dit jaar tevens een overzicht opgenomen van de belangrijkste literaire activiteiten in Nederland en van de geboorte- en sterfdata van Nederlandstalige schrijvers en dichters.

Al met al verschijnt er in de komende maanden veel interessants op het gebied van de neerlandistiek.

angelina hansman

PAO-cursus Literair-historische achtergronden van het Kopenhaagse ‘Leven van Lutgart’

Het Kopenhaagse Leven van Lutgart (ca. 1270) is door zijn ontdekker wel betiteld als ‘het merkwaardigste onzer berijmde heiligenlevens’. Hoewel zo'n jubelende kwalificarie van de vinder op zichzelf enige argwaan verdient, is zij niet misplaatst. De ontdekking van Van Veerdeghem in Kopenhagen, in 1997 precies een eeuw geleden, bracht inderdaad een bijzonder handschrift aan het licht. Het gaat om een van de oudste Middelnederlandse tekstgetuigen van enige omvang: zonder het verloren eerste boek telt het werk ruim 20.000 verzen.

De wijze waarop de bewerker met zijn voorbeeldtekst, de Vita Lutgardis van Thomas van Cantimpré (ca. 1248), is omgesprongen is in menig opzicht opmerkelijk. De dichter heeft Thomas' bondige, hagiografische verslag van Lutgarts leven bewerkt tot een vloeiend en aanschouwelijk verhaal. Daarbij heeft hij het levensverhaal van de ‘maget vri’ voorzien van prologen en epilogen die zicht bieden op een levendige voorstelling van een voordracht. De bewerker hanteert bovendien vlekkeloos de jambische versmaat op een moment dat het heffingenvers nog alomtegenwoordig is. Het (enig bewaarde) handschrift, dat is voorzien van een drietal miniaturen, is vermoedelijk tot stand gekomen onder toezicht van de dichter.

Over de identiteit van deze eigengereide dichter zijn de meningen verdeeld: de tot de verbeelding sprekende kandidatuur van Willem van Mechelen - bastaard van hoge geboorte, student in Parijs, monnik van Affligem en ten slotte abt van Sint-Truiden (+1297) - is de inzet geweest van een slepende vakdiscussie. Recent onderzoek heeft echter uitgewezen dat het Leven van Lutgart zonder voorbehoud kan worden toegeschreven aan een monnik uit de benedictijner abdij Affligem. Deze Willem mag echter niet vereenzelvigd worden met eerdergenoemde Willem van Mechelen.

De stellige herkomst uit de West-Brabantse abdij, maakt het boeiend om het Leven van Lutgart nader in zijn literair-historische context te bezien. Antwoorden op vragen die voorheen slechts gesteld konden worden, komen in zicht. Met welke bedoelingen voorzag de dichter zijn tekst van een voordrachtskader? Waarom laat deze monnik veel mystieke passages uit zijn voorbeeldtekst weg? Voor wie dichtte hij deze gepopulariseer de versie van Lutgarts vita? Zijn er Affligemse sporen in de Middelnederlandse tekst aan te wijzen en, zo ja, hoe moeten die worden geïnterpreteerd? Wat te denken van de miniaturen waarop de bewerker zelf tot tweemaal toe is afgebeeld? Valt er iets te zeggen over het leven en de literaire horizon van deze tijdgenoot van Jacob van Maerlant? Het is een greep uit de vragen die in de pao-cursus aan de orde gesteld zullen worden.

Tijdens de cursus, die wordt verzorgd door Erwin Mantingh, zal aan de hand van een aantal hoofdstukken uit het Leven van Lutgart op deze kwesties worden ingegaan. Daarbij zal (onder meer) worden gewerkt met de Lutgart-bloemezing van Yolande Spaans en Ludo Jongen die in 1996 is verschenen.

[p. 178]

De bijeenkomsten zijn op maandagavond 8, 15, 22 en 29 juni 1998. Men kan zich tot 1 juni a.s. schriftelijk, telefonisch of per e-mail opgeven bij ondergetekende. De inschrijvingskosten zijn ƒ150,-. Het bedrag dient voor aanvang van de cursus te zijn overgemaakt naar Postbanknummer 564085 t.n.v. uu/Faculteit der Letteren o.v.v. ‘pao Middelnederlands 120.10.01’. Informatie en aanmelding: drs. E. Mantingh, Onderwijsinstituur Nederlands (Universiteit Uttecht), Trans 10, 3512 jk Utrecht, 030-2538341/ 2964934, e-mail: [e-mail].

erwin mantingh

Dien langen Duyvel van Nieukoop

Een werkgroep van tweedejaars neerlandici van de leerstoelgroep Historische Nederlandse Letterkunde van de Faculteit der Geesteswetenschappen van de Universiteit van Amsterdam heeft zich in 1997 onder leiding van P.J. Veckruijsse beziggehouden met twee 17e-eeuwse pamfletten over de baljuw van Nieuwkoop, de door de heer van Nieuwkoop benoemde Jan van Sevenhoven, die onder de bevolking bekend stond als ‘dien langen Duyvel van Nieukoop’.

In 1651 verschenen twee pamfletten waarin de schandelijke daden van Van Sevenhoven omstandig uit de doeken gedaan worden in de vorm van een buurpraatje (het Nieukoops buerpraetje) en een kroegpraatje (het Nieuwkoops kroegh-praetien), toen populaire presentatievormen voor kritiek op de overheid. De - uiteraard - anonieme auteurs laten telkens drie turfschippers de toestand in Nieuwkoop bespreken en laat ze plannen beramen om de gehate baljuw uit Nieuwkoop weg te werken.

De beide pamfletten bieden een onthullend kijkje op de sociale, economische, juridische en politieke verhoudingen in Nieuwkoop, Noorden, Woerdense Verlaat en Achttienhoven, een gemeenschap die toen toch niet meet dan een paar duizend inwoners geteld kan hebben. Maar het belang van deze pamfletten gaat het puur plaatselijke te boven. Ze geven een beeld van willekeur, afpersing, vriendjespolitiek en wat dies meer zij, zoals die door eenvoudige burgers in de 17e eeuw op tal van plaatsen zullen zijn ervaren.

Behalve een teksteditie van beide pamfletten geeft de uitgave een inleiding, een parallelvertaling in modern Nederlands, een woord- en zakencommentaar, een overzicht van gebruikte archivalia en literatuur en een index op persoons- en geografische namen.

De uitgave kost ƒ27,50 bij voorintekening (na verschijnen ƒ35,-) en kan besteld worden bij Uitgeverij Bert Post, Riethof 9, 2431 az Noorden.

gvb

Catalogus Werbrouck

Op 27 mei 1748 kwam in het Bisschoppelijk Paleis van Antwerpen een boekencollectie onder de hamer die even omvangrijk als veelzijdig was. Geestelijk vader was Jozef Werbrouck, de veertiende bisschop van de Scheldestad, die op kerstavond 1747 bij een even dom als onwaarschijnlijk ongeval om het leven kwam. De interessante Catalogus librorum Werbrouck die de stadsdrukker

Omslag Catalogus Librorum Werbrouck

Joannes Grangé voor deze veiling maakte, is inmiddels een grote zeldzaamheid geworden.

Bij de Carbolineum Pers verschijnt een facsimile van een compleet exemplaar van de catalogus uit een privécollectie, voorafgegaan door een inleiding van Boris Rousseuw over de bisschop, de drukker, de catalogus en de veiling. De inleiding is met de hand gezet uit de 14-punts Van Dijck van Jan van Krimpen, nieuw gegoten door de Stichting Lettergieten in Westzaan. Inleiding en facsimile zijn met de handpers gedrukt op geschept gevergeerd Zerkall-papier in 50 genummerde exemplaren, geïllustreerd en met vijftien handgekleurde initialen.

Dit werk is uitsluitend verkrijgbaar door voorafgaande storting van 5.000 bef op rekening 001-2190765-96 van Boris Rousseeuw, Elf Novemberstraat 22, 2910 Wildert (Essen); voor Nederland: ƒ260,- op bankrekening 65.56.34.657.

pjv

[p. 179]

Jubileum Koninklijke Bibliotheek

Van 19 augustus tot en met 18 oktober 1998 viert de Koninklijke Bibliotheek haar 200-jarig jubileum met de tentoonstellling ‘Het Wonderbaarlijk Alfabet’. De kb zal niet alleen haar beroemdste, oudste en zeldzaamste publicaties tonen, maar ook de meest curieuze en onverwachte. Als nationale bibliotheek heeft de kb gekozen voor een locatie met landelijke uitstraling: de Nieuwe Kerk te Amsterdam.

In de Nieuwe Kerk creëert de Koninklijke Bibliotheek een labyrinthische ‘boekenstad’ van 26 bouwwerken, voor elke letter van het alfabet één. Tijdens de rondgang door de ‘boekenstad’ komt de bezoeker diverse malen door een reusachtige boekenkast van 40 meter lang en 9 meter hoog. Hier worden de taken van de kb als hoedster van ons culturele erfgoed belicht. De bezoeker doorkruist deze ‘kast’ ook op hoogte en ziet dan neer op de stad van ‘Het Wonderbaarlijke Alfabet’.

Informatietechnologie en automatisering zijn twee belangrijke pijlers waarop het werk van de kb berust. Deze zullen dan ook ruimschoots aandacht krijgen in ‘Het Wonderbaarlijke Alfabet’ en daarmee de tentoonstelling een extra dimensie geven. Zo kan de bezoeker via een beeldscherm ‘bladeren’ in zeldzame oude boeken, waarvan anders maar één bladzijde in een vitrine te zien zou zijn.

Voor meer informatie: Koninklijke Bibliotheek, Liesbeth Rusch, Prins Willem-Alexanderhof 5, Den Haag, tel:[phone], fax: [phone], e-mail: [e-mail]

Omslag Uitgelezen boeken

Couperus in beeld

Bij uitgeverij De Buitenkant verscheen als nr. 1 van jaargang 7 van het tijdschrift Uitgelezen Boeken: Couperus in beeld; een inleiding bij onbekende en minder bekende afbeeldingen van de schrijver door Hans van der Horst (Amsterdam, 1998, 28 blz., ills., ƒ 21,-). Lange tijd heeft een toenemende schare bewondetaars het zonder een goed portret van Couperus moeten doen. Veel tekenaars hebben zich gebaseerd op het portret uit 1897 van Haverman; pas toen de schrijver zich definitief in Den Haag vestigde na langdurig verblijf in het buitenland kon hij wat beter in beeld gebracht worden, hoewel hij daar zelf niet van harte aan meewerkte.

Van der Horst heeft jarenlang gespeurd in kranten en tijdschriften en in particuliere collecties om het beeldmateriaal uit de periode 1892-1923 met betrekking tot Couperus te verzamelen. Dat levert alles bijeen een bijzonder aardig beeld op van hoe de tijdgenoten tegen de beroemde auteur en voorlezer aankeken. Als bijlagen in facsimile zijn bijgevoegd een kwartierstaat van de familie Baud en twee prentbriefkaarten van Couperus' hotel in Nice en van de boot waarmee hij naar Indië vertrok.

Men kan zich abonneren op het onregelmatig verschijnende tijdschrift Uitgelezen Boeken voor ƒ 37,50 (incl. verzendkosten) via giro 1781409 van De Buitenkant.

pjv

Louis Couperus Museum

Tot en met 27 september 1998 organiseert het Louis Couperus Museum een tenroonstelling onder de titel Zoo ik iets ben, ben ik een Hagenaar ... Louis Couperus en Den Haag. Deze tentoonstelling sluit aan bij de manifestatie 750 jaar Den Haag.

Hoewel Den Haag in meer van zijn boeken een rol speelt, schreef Couperus drie romans die in het bijzonder de kwalificatie Haagse romans verdienen: Eline Vere, het omvangrijke De boeken der kleine zielen en Van oude menschen, de dingen die voorbij gaan ....

Deze drie romans staan centraal op de tentoonstelling in het Louis Couperus Museum. Door middel van oude drukken, omslagontwerpen, brieven, handschriften en recensies komt de geschiedenis van deze boeken tot leven. In de serre wordt het boudoir van Eline Vere gereconstrueerd op precies die weelderige bric à brac-manier die zo typerend was voor de inrichting van die tijd.

Verder wordt aandacht besteed aan de relatie van Couperus tot Den Haag. Die was op zijn minst ambivalent te noemen. Couperus heeft bijna de helft van zijn leven in het buitenland doorge-

[p. 180]

bracht. Vooral in Italië voelde hij zich meer thuis dan in Den Haag. Maar ook al verliet Couperus zijn geboortestad voortdurend, hij keerde er toch steeds weer terug. Een snoer van weemoed en herinneringen hield hem aan Den Haag gebonden. Oude foto's, schilderijen en persoonlijke documenten zullen dit onderwerp in beeld brengen.

louis couperus museum

Boeken van Oranje-Nassau

Van 30 april tot en met 9 augustus 1998 wordt er in het Museum Meermanno-Westreenianum/Museum van het Boek een tentoonstelling georganiseerd ter gelegenheid van het tweehonderdjarig bestaan van de Koninklijke Bibliotheek te Den Haag. De expositie biedt een overzicht van de bibliotheken van de graven van Nassau en de prinsen van Oranje (ca. 1450-1795), die de basis vormden van de huidige Koninklijke Bibliotheek.

De expositie begint met de Nederlandse en Duitse handschriften van Jan iv van Nassau en zijn vrouw Mary van Loon en sluit af met de omvangrijke, wetenschappelijke bibliotheek van de laatste stadhouder Willem v. Een belangrijke deel van de tentoonstelling is gewijd aan de rijk versierde middeleeuwse handschriften van de bibliofielen Engelbert ii van Nassau en Philip van Cleef. Ook zeldzamen boeken die in de loop der tijd naar het buitenland verdwenen zijn, zijn voor deze gelegenheid in tijdelijke bruikleen gevraagd en dus weer even in Den Haag te zien.

Daarnaast wordt aandacht besteed aan het wel en wee van de bibliotheek sinds de verhuizing naar Den Haag in de zeventiende eeuw.

Voor meer informatie: Museum Meermanno-Westreenianum/Museum van het Boek, Prinsessegracht 30, 2514 ap Den Haag, 070-3462700

museum meermanno-westreenianum/ museum van het boek

Koninklijke Bibliotheek

Metamorfoze

In mei 1997 is het project Metamorfoze van start gegaan, het Nationaal Programma voor Conservering van Bibliotheekmateriaal. Het is een initiatief van het Ministerie van oc en w en wordt gecoördineerd door de Koninklijke Bibliotheek. De bedoeling van het project is de strijd aan te gaan met de gevolgen van het verval van papieren documenten in bibliotheken als gevolg van veranderingen in het fabricageproces van papier in het begin van de 19e eeuw: het lompenpapier werd vervangen door houtpulp. Dit papier verzuurt in snel tempo; gebrekkige bewaaromstandigheden en intensief gebruik doen de rest.

In Frankrijk, Duitsland en de Verenigde Staten is men inmiddels gestart met conserveringsprogramma's om miljoenen boeken van de ondergang te redden. Ook in Nederland is 20% van het papier uit de periode 1840-1950 direct bedreigd. In de archieven zijn reeds maatregelen in de vorm van microfilmen en digitaliseren genomen; nu komt er geld beschikbaar voor een deel van het bibliotheekmateriaal. De prioriteit geldt voor bepaalde categorieën boeken, handschriften en kranten. De instanties zijn zelf verantwoordelijk voor de conservering van hun collecties. Met Metamorfoze komt de overheid ze tegemoet door per conserveringsproject een subsidie van 70 % subsidie toe te kennen. Om in aanmerking te komen voor subsidie moeten de instellingen zelf projectvoorstellen indienen.

Voor de conservering van literaire collecties in het kader van Metamorfoze werden in 1997 25 projectvoorstellen ingediend door twaalf instellingen.

Opvallend is de grote diversiteit, zowel in herkomst als in type collectie en in omvang. Er zijn voorstellen voor conserveringsprojecten ingediend door zeer verschillende instellingen uit alle delen van het land. Daaronder zijn vijf wsf-bibliotheken, drie universiteitsbibliotheken, de Koninklijke Bibliotheek, de letterkundige musea in Den Haag en Leeuwarden en de bibliotheek van een regionaal archief.

Het merendeel van de te conserveren collecties bestaat uit handschriftelijk materiaal: archieven en correspondentie van schrijvers als Marsman, Kloos, Couperus, Gorter, Albert Verwey en Frederik van Eeden. Ook het onlangs verworven handschrift van De Avonden van Gerard Reve is door het Letterkundig Museum voor conservering aangemeld. Archieven van literaire tijdschriften als De Gids en De Nieuwe Gids behoren eveneens tot deze categorie.

Daarnaast zijn er enkele collecties gedrukte werken, die uniek zijn vanwege de annotaties die in de boeken zijn aangebracht, zoals die van J.H. Leopold in de Rotterdamse Gemeentebibliotheek, of een meerwaarde hebben als ensemble, zoals de collectie-Boutens in de Zeeuwse Bibliotheek, de Camera Obscura-collectie van de Stadsbibliotheek Haarlem en de kinderboekencollectie van de Gemeentebibliotheek Rotterdam.

[p. 181]

De Friese literatuur is goed vertegenwoordigd met zowel de bibliotheek als het archief van het belangrijke 19e-eeuwse literaire genootschap Selskip foar Fryske Taal en Skriftekennisse. Interessant is ook het omvangrijke archief van radioman P.H. Ritter, die gedurende vele jaren intensief correspondeerde met talloze Nederlandse literatoren.

De omvang van de collecties loopt sterk uiteen. Van de handschriftelijke collecties springen de Verwey-collecties van de Amsterdamse Universiteitsbibliotheek eruit. Vele honderden archiefdozen met tienduizenden stukken staan op conservering te wachten. Een andere zeer grote collectie is die van de kinderboeken in de Gemeentebibliotheek Rotterdam. Ook hele kleine collecties, zoals het archief van de Limburgse dichter Charles Beltjens in de bibliotheek van de Gemeentelijke archiefdienst Sittard, het dagboek van Abel J. Herzberg uit Bergen-Belsen in het Letterkundig Museum in Den Haag en een verzameling volks- en kinderprenten uit de Stads- of Athenaeumbibliotheek Deventer zijn voor conservering aangemeld.

De literaire collecties die aangemeld zijn voor conservering zijn de volgende:

-	Frysk Letterkundich Museum en Dokumentaasjesintrum: Archief Selskip foar Fryske Taal en Schriftekennisse. Gemeentebibliotheek Rotterdam: Leopold-collectie; Collectie Oude kinderboeken.
-	Gemeentelijke Archiefdienst Sittard: Archief Charles Beltjens.
-	Koninklijke Bibliotheek: Archief Hendrik Marsman; Verzameling J.J. Cremer; Verzameling W. Witsen; Nieuwe Gids-archief/Verzameling Willem Kloos; Verzameling M.R. Radermacher Schorer.
-	Nederlands Letterkundig Museum en Documentatiecentrum: De Schone Zakdoek; Autograaf en voorstudies De Avonden; Dagboek uit Bergen-Belsen van Abel J. Herzberg; Collectie Herman Gorter; Kopieboeken uitgeverij L.J. Veen; Collectie Louis Couperus.
-	Provinsjale Biblioteek fan Fryslân: Bibliotheek Selskip foar Fryske Taalen Schriftekennisse; Brievencollectie F. Buitenrust Hettema.
-	Stads- of Athenaeumbibliotheek Deventer: Deventer volks- en kinderprenten; Archieven van Nederlandse letterkundigen.
-	Stadsbibliotheek Haarlem: Collectie Beets/Hildebrand.
-	Universiteitsbibliotheek Amsterdam: Verwey-collecties; Van Eeden-collectie.
-	Universiteitsbibliotheek Leiden: Archief De Gids.
-	Universiteitsbibliotheek Utrecht: Archief P.H. Ritter Jr.
-	Zeeuwse Bibliotheek: P.C. Boutens-collectie.

In de nieuwsbrieven van het Metamorfoze-project worden telkens enkele collecties waarvoor een voorstel is ingediend voor het voetlicht gehaald. Metamorfoze Nieuws verscheen voor het eerst in juni 1997 en staat onder redactie van Dennis Schouten en Ingeborg Verheul. In nr. 2 (december 1997) wordt aandacht besteed aan de Verwey-collectie en De Schone Zakdoek.

Voor meer informatie over het programma Metamorfoze: Koninklijke Bibliotheek, Bureau Conservering Bibliotheekmateriaal, Postbus 90407, 2509 LK Den Haag; drs. D. Schouten (Literaire collecties): 070-3140373; e-mail: [e-mail].; drs. I.A.M. Verheul (Behoud Nederlandse Boekproductie): 070-3140425; e-mail: [e-mail].

pjv

Beletterd Amsterdam

Wie eens met geheel andere ogen door Amsterdam wil lopen, schaffe zich onverwijld de door Ko van Harn samengestelde gids aan Een typografische wandeling door Amsterdam; letters en cijfers op straat, Amsterdam: De Buitenkant, 1998, 160 blz., ills., ƒ24,50. ‘Amsterdam is een openluchtmuseum van typografische kunst, èn kitsch’, aldus Van Harn, die de lezer meeneemt vanaf het Stationsplein,

Omslag Een typografische wandeling door Amsterdam

[p. 182]

langs Schreiers- en Montelbaanstoren naar de Nieuwmarkt, langs de Zuiderkerk en via het Waterlooplein naar het Rembrandt- en Muntplein om vervolgens via Koningsplein, Rokin, Oude- en Nieuwezijds Voorburgwal, Dam en Damrak weer voor het Centraal Station uit te komen.

Alles wat van woord, beeld of cijfers is voorzien - huizen, boten, straatmeubilair, posterborden, torens, kerken, bruggen, putdeksels, winkelpuien, kunstobjecten, herdenkingsplaatjes - krijgt (selectieve) aandacht, zodat men - om de wandeling rond te krijgen op één dag - vroeg dient te beginnen. Behalve Ko van Harn lopen ook de grafische ontwerpers Ramona Dales, Paul Mijksenaar, Piet Schreuders, Harry Sierman en Gerard Wernars met u mee om kritische commentaar te leveren.

In de ruime binnenmarges van de gids zijn tal van illustraties opgenomen en geheugensteuntjes in diverse kleuren: rood voor jaartallen, groen voor persoonsnamen en blauw voor trefwoorden, maar wellicht ware het toch beter geweest daarvan een index aan te leggen met paginaverwijzingen. De commentaar in de talrijke uitweidingen over allerlei zaken de typografie betreffende is altijd onderhoudend, maar niet altijd foutloos: nasaalstreepjes in gedrukte werken komen tot ver na de 16e eeuw voor (p. 23) en transcripties van opschriften zijn soms slordig (p. 53, 115, 121).

Het in een handzaam meeneemformaat uitgegeven boekje is op de schutbladen voorzien van duidelijke routekaarten.

pjv

Simon Vestdijk in het Letterkundig Museum

Tot en met 7 juni 1998 is in het Letterkundig Museum nog de tentoonstelling te zien Onwankelbare trouw aan iets dat hij verloren had. S. Vestdijk en de Anton Wachterromans.

Voor deze tentoonstelling is uit het immense oeuvre van Vestdijk gekozen voor werk met een sterk autobiografische grondslag. De titel van de expositie is ontleend aan Kind tusschen vier vrouwen uit 1933, waarvan de stof door Vestdijk werd gebruikt voor zijn Anton Wachter-romans. In iets bewerkte vorm komt het citaat dan ook voor in Terug tot Ina Damman.

Kind tusschen vier vrouwen dat vanwege zijn omvang (zo'n duizend pagina's) door Vestdijks uitgever niet publicabel geacht werd, leverde Vestdijk niet alleen het materiaal voor de eerste drie delen van zijn Anton Wachter-reeks, maar ook voor andere romans. Ook Meneer Visser's hellevaart en de novelle De bruine vriend gaan terug op dit oermanuscript.

Daarnaast zijn er nog de autobiografische romans De koperen tuin, Zo de ouden zonge en De persconferentie. Bovendien zijn tal van gedichten gewijd aan vrienden uit zijn jeugd of aan gebeurtenissen



uit zijn leven.

Op de tentoonstelling zijn diverse handschriften, foto's en boeken te zien. Zo is er het eerste handschrift van Kind tusschen vier vrouwen tentoongesteld. Verder zijn er foto's van Hans Katan van rond 1958, portretten van Edgar Fernhout in olieverf en van Paul Citroen (siberisch krijt). Uit 1981 is er een tableau literair van De koperen tuin.

Het Letterkundig Museum is geopend van dinsdag tot en met vrijdag van 10.00-17.00 u. en op zaterdag en zondag van 12.00-17.00 u. Voor nadere informatie kan men zich wenden tot Erna Staal (070-3339629) of Aagtje Smit (070-3339632).

gvb

Jan Campert-prijzen

Het is een goede gewoonte van de Jan Campert-stichting om naar aanleiding van de uitreiking van de Haagse literatuurprijzen een boekwerkje uit te geven over de laureaten. Onder redactie van Harry Bekkering en Ad Zuiderent verscheen Jan Campert-prijzen 1997 (Nijmegen: Uitgeverij Vantilt, 1997, 120 blz., ƒ19,90). Rob Schouten schrijft over de winnaar van de Constantijn Huygens-prijs Leonard Nolens, Peter de Boer over de winnares van de Jan Campert-prijs Elma van Haren, Ton Anbeek over J.J. Voskuil die de F. Bordewijk-prijs ontving en Marjoleine de Vos over de Nienke van Hichtumprijswinnares Rita Verschuur. De bibliografieën zijn samengesteld door Rob van de Schoor.

Bij dezelfde uitgever verscheen een historiografie van de Campert-prijzen

[p. 183]

van de hand van Janet Luis: Een onbekrompen schenken; vijftig jaar Campert-prijzen (Nijmegen, 1997, ills., 96 blz., ƒ19,90). Niet alleen als literair criticus van nrc/Handelsblad, maar vooral als bestuurs- en jurylid van de Campert-stichting kent Janet Luis de materie. In hoofdstukken gewijd aan de naamgever van de prijs, de statuten, de prijzen, opmerkelijke bekroningen, de juryrapporten, de prijsuitreikingen en de laureaten, schetst zij een beeld van hoe het er in deze sector van het literaire bedrijf aan toegaat. Vriendjespolitiek, schandaaltjes, prijsweigeringen (Nes Tergast, W.F. Hermans, Jan Wolkers), dreigende opheffing: het komt allemaal ter sprake. Een compleet prijzenoverzicht en een index completeren deze uiterst leesbare publicatie.

pjv

CC-bibliotheken

Jaarlijks publiceert de Nederlandse Centrale Catalogus (ncc) een lijst van bij de ncc aangesloten bibliotheken. Onlangs verscheen de lijst voor 1998: ncc-adres: bibliotheken en instellingen aangesloten bij de Nederlandse Centrale Catalogus; centrale catalogus boeken, centrale catalogus periodieken, centrale technische catalogus, centrale landbouw catalogus (Den Haag: kb, 1998, 116 blz.). De adressen van ruim 500 instellingen zijn in deze publicatie opgenomen en voorzien van een alfabetisch register en een register op gebruikte afkortingen. ncc-adres is ook online raadpleegbaar: http://www.konbib.nl/kb/hcc/nc-cadres/nccadres-zoek.htm..

pjv

Nicolaas Beets

Camera obscura

Van 27 juni tot en met 20 september wordt er in het Letterkundig Museum een tentoonstelling georganiseerd rond de Camera obscura van Nicolaas Beets.

De tentoonstelling introduceert de Camera voor een breed publiek door middel van originele documenten, knipsels en foto's. De vele edities die in ruim anderhalve eeuw verschenen, zullen in de expositie te zien zijn.

Voor meer informatie: Letterkundig Museum, Prins Willem-Alexanderhof 5, 2595 be Den Haag, 070-3339666

Voetbal, pop en literatuur, school en cultuur

Sinds kort verschijnen er keurig uitgevoerde tijdschriften die de een als branchevervagend en de ander als het summum van integratie zal beschouwen.

Hard gras; voetbaltijdschrift voor lezers, onder redactie van Matthijs van Nieuwkerk en Henk Spaan en uitgegeven door L.J. Veen, loopt al een tijdje en heeft na nr. 10, het speciale ‘Johan Cruijff vijftig jaar’-nummer, zelfs de mogelijkheid opengesteld om je erop te abonneren.

Het Cruijff-nummer (104 blz., ƒ16,90) bevat veel poëzie en bekende namen als o.a. Willem Wilmink, Jan Wolkers, Arnon Grunberg, Anna Enquist, Leo Vroman, Jan Kal, Ronald Giphart, Aad Nuis en Theun de Winter. Daarnaast ook een interview van Godfried Bomans uit 1971 met de boeiende vraag ‘Lees je veel?’ en het nog boeiender antwoord van Cruijff: ‘Nee, ik lees alleen maar voor de ontspanning, als u begrijpt wat ik bedoel.’ Ik bedoel maar, zou Hard gras aan Cruijff besteed zijn?

Uitgeverij Podium te Amsterdam is in 1997 gestart met Payola; popliterair tijdschrift (nr. 2, 124 blz., ƒ17,50) onder redactie van Roel Bentz van den Berg, Martin Bril, Pieter Steinz, Joost Zwagerman en Tom Harmsen. Nummer 2 bevat onder meer poëzie en proza van Herman Brusselmans, Thomas Verbogt, Martin Bril en Désanne van Brederode en een aardig artikel van Tijs Tummers over de rol van de popmuziek in A.F.Th. van der Heijdens De tandeloze tijd.

Een stuk goedkoper, maar ook minder glossy, is het Bulletin cultuur & school van het Ministerie van ocw. Dit gratis tweemaandelijkse bulletin houdt u op de hoogte van de ontwikkelingen en activiteiten van het Cultuur en School-project van dat ministerie dat als doel heeft op regionaal niveau de samenwerking tussen het onderwijs en culturele instellingen te bevorderen. Driemaal per jaar verschijnt daarnaast, eveneens gratis, Oud nieuws waarin dieper ingegaan wordt op onderwerpen die het culturele erfgoed betreffen. Van beide tijdschriften verscheen het eerste nummer in januari

[p. 184]

Omslag Hard gras, voetbaltijdschrift voor lezers

1998, met in Oud nieuws een bijdrage van Herman Pleij over de typisch Nederlandse omgang met ons nationale verleden. Men kan beide periodieken gratis aanvragen bij Sanders, Zeilstra & Partners, t.a.v. Marthe Bauwens, Koninginnegracht 72, 2514 ag Den Haag, 070-3563922, fax [phone], e-mail: [e-mail]..

pjv

BNTL 1996 verschenen

Met enige vertraging door fusieperikelen verscheen in februari 1998 het jaardeel 1996 van de Bibliografie van de Nederlandse taal- en literatuurwetenschap (bntl). Het Haagse Bureau voor de Bibliografie van de Neerlandistiek (bbn) is immers in 1996 gefuseerd met een aantal andere instituten van de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen (knaw) tot het niwi, het Nederlands Instituut voor Wetenschappelijke Informatiediensten. Het besteladres voor de bntl is nu dan ook: niwi-klantenservice, Postbus 95180, 1090 hd Amsterdam, 020-4628628, fax [phone], e-mail: [e-mail].

Het jaardeel 1996 getuigt eens te meer van de neerlandistische en frisistieke publicatiedrift: 7.920 nummers waren er nodig om de productie van dat jaar op niet minder dan 681 pagina's te beschrijven. De lijst geëxcerpeerde tijdschriften en jaarboeken beslaat de pagina's 11-28; de beproefde onderwerpen- en personenregisters maken respectievelijk de bibliografie van de Nederlandse en van de Friese taal- en literatuurwetenschap toegankelijk.

De abonnementsprijs bedraagt ƒ77,50 voor particulieren (instellingen betalen ƒ110,-), waarvoor men twee jaardelen ontvangt en om de drie jaar een cumulatief driejaardeel. De cumulatiedelen 18 en 22-29 over de periode 1940-1945 en 1960-1995 zijn nog steeds leverbaar via het boven vermelde besteladres.

pjv

Noordzee, nieuw tijdschrift voor taal en letteren

Op 26 februari 1998 werd een nieuw tijdschrift voor de neerlandistiek ten doop gehouden, tegelijkertijd met het rapport Wat ubidan we nu? van de Raad voor de Neerlandistiek i.o. Een van de aanbevelingen uit het rapport luidt, dat er een tijdschrift voor de gehele neerlandistiek zou moeten komen. Noordzee, taal & letteren is het eerste journalistieke blad waarin alles wat er omgaat in de Nederlandse taal en letteren voor een breed publiek wordt gesignaleerd, uitgediept en becommentarieerd’, aldus hoofdredacteur René van Stipriaan in het dubbelnummer 1-2 waarmee jaargang 1 opent. Het is de bedoeling dat het particularisme van de huidige neerlandistische tijdschriften, die zich specialiseren op òf taalkunde, òf letterkunde, òf taalbeheersing, òf op een bepaalde periode, doorbroken wordt door Noordzee.

Vanaf eind augustus 1998 gaat het tijdschrift, waarvan de leden van de Raad voor de Neerlandistiek de redactieraad vormen, maandelijks verschijnen bij Sdu Uitgevers in Den Haag voor de abonnementsprijs van ƒ89,50 of voor studenten ƒ65,-. De speciale introductieprijs voor jaargang 1 (10 nummers) bedraagt ƒ65,-. De abonnementenadministratie berust bij Drukkerij Ten Brink, tijdschriftenadministratie, Postbus 1064,

Omslag Noordzee, taal & letteren

[p. 185]

7940 kb Meppel, 0522-254442, fax 255517.

Het ‘nul-nummer’ van Noordzee omvat 66 pagina's en bevat als actueel thema de boekenweek. De redactie, bestaande uit hoofdredacteur Van Stipriaan, eindredacteur Ellen Grabowsky en de redactieleden Theo Bijvoet, Rob Grootendorst, Anna Ietswaart, Annette Portegies en Hans Renders, heeft het voornemen iedere maand een dergelijk actueel thema in een bijlage te behandelen.

De afdeling ‘Actueel’ bevat bijdragen van zowel taalkundige als letterkundige aard met nieuwtjes die hier en daar wat onder de lange aanlooptijd voor de productie van dit nummer geleden hebben, een overzicht van pas verschenen of binnenkort te verschijnen boeken, een ‘interview’ van Arnon Grunberg met zijn bibliograaf Jos Wuijts, een artikel over recente ontwikkelingen in het Nederlands die volgens Jan Stroop tot het ‘Polder-Nederlands’ zullen leiden en een discussie over de toekomst van de neerlandistiek tussen Toine Braet, Wim Klooster, Anthony Mertens, Nelleke Noordervliet en Wim Gerritsen. Lisa Kuitert levert een kritisch gestemd stuk over de nieuwe literatuurgeschiedenis waaraan binnenkort begonnen zal worden.

Het supplement over de boekenweek bevat bijdragen van o.a. Ewoud Sanders, Theo Bijvoet, Willemien B. de Vries, Anne de Vries, Jeroen Brouwers, Cor van Bree en Gé Vaartjes over diverse aspecten van het platteland in verleden en heden. In de rubriek ‘Signalementen’ vindt men een flink aantal besprekingen van recente secundaire literatuur. Wat een primeur had moeten zijn - de boosheid van Joost Zwagerman over het gedrag van Arjan Peters - was al voor de presentatie van Noordzee tot de vaderlandse dagbladjournalistiek doorgedrongen en staat nu wat weggestopt achter in het nummer, maar nog juist voor de uitgebreide agenda met allerlei gebeurtenissen op taal- en letterkundig gebied.

De nieuwkomer onder de neerlandistische tijdschriften is qua formaat (bijna vierkant), typografie (afwisseling van twee, drie en vier kolommen, ook op een pagina) en kleurstelling (als partieel kleurenblinde waag ik mij niet aan een typering daarvan) een opvallende verschijning.

pjv

Nieuwe Amsterdamse e-mail-adressen

Door de samenvoeging van de Amsterdamse letteren-, filosofie- en theologie-faculteiten tot de nieuwe Faculteit der Geesteswetenschappen zijn nu de e-mail-adressen van de oude Faculteit der Letteren gewijzigd. De domeinnaam, dus het gedeelte na het apestaartje, luidde vroeger @let.uva.nl en is nu @hum.uva.nl (hum staat voor humaniora). Het oude adres blijft bruikbaar tot 1 januari 1999.

Ook het e-mail-adres van het Meertens Instituut is gewijzigd. In plaats van aan @pjmi.knaw.nl adressere men voortaan aan @meertens.knaw.nl.

pjv

Nieuwtjes

Op 23 april 1998 is aan de dichter paul bogaert in Leuven de Provinciale Prijs voor Letterkunde van de provincie Vlaams-Brabant uitgereikt.

Bogaert krijgt deze prijs voor zijn dichtbundel Welkome Hygiëne die in december 1996 verscheen bij Uitgeverij Manteau.

De Woutertje Pieterse-prijs 1998 is toegekend aan wim hofman voor zijn bij Querido verschenen boek Zwart als inkt.

De auteurs j.j. voskuil en koos van zomeren ontvangen als winnaars van de Sophia Dierenwelzijnsprijs een bedrag van ƒ10.000,-, vanwege hun inzet voor het welzijn van de varkens.

karel glastra van loon is met Vannacht is de wereld gek geworden opgenomen in de literaire reeks ‘Schrijvers van Nu’. Daarmee is hij tevens genomineerd voor de eci-prijs voor Schrijvers van Nu, die in februari 1999 zal worden uitgereikt.

Vannacht is de wereld gek geworden is een bundel verhalen die gebaseerd zijn op de reiservaring van de auteur, die hij opdeed als oorlogscorrespondent.

peter van gestel kreeg de Gouden Uil in de categorie kinder- en jeugdliteratuur voor het boek Mariken.

De schrijver j.j. voskuil heeft voor deel 2 (Plankton) van zijn romanreeks Het bureau de Prix des Ambassadeurs ontvangen. De prijs bedraagt ƒ10.000,-. De jury zal zich bovendien inzetten voor een Franse vertaling van het bekroonde werk.

De roman In Babylon van marcel möring werd bekroond met de belangrijk-

[p. 186]

ste Vlaamse prijs voor Nederlandstalige literatuur, de Gouden Uil 1998. Möring kreeg ook de prijs van de jongerenjury, de Jonge Gouden Uil. Met het bedrag van ƒ40.000,- is deze prijs de grootste prijs voor Nederlandstalige literatuur.

Op 21 januari 1998 hebben de Faculteit der Letteren van de Katholieke Universiteit Brabant en de Gemeente Tilburg de E. du Perron-prijs 1997 toegekend aan anil ramdas. Ramdas ontving de prijs voor zijn werk als schrijver, essayist en journalist.

De E. du Perron-prijs werd in 1986 ingesteld en wordt jaarlijks toegekend aan personen of instellingen die een ‘culturele bijdrage hebben geleverd’ en ’het onderling begrip en een goede verstandhouding tussen verschillende bevolkingsgroepen in Nederland hebben bevorderd’.

*****

Op 75-jarige leeftijd overleed de schrijver en schilder jaap ter haar (1922-1998) in zijn woonplaats Laren. Ter Haar werd vooral bekend door zijn kinderboeken, waarvan die over de tweeling Saskia en Joeroen wel de bekendste zijn. In 1973 kreeg hij een Gouden Griffel voor Het wereldje van Beer Ligthart.

Daarnaast schreef hij de met de Nienke van Hichtum-prijs bekroonde Geschiedenis van de Lage Landen.

Agenda

Deze agenda wordt door de dienst Profileren van het nblc (Centrum voor bibliotheken) samengesteld in het kader van LiTTerair, de literaire pagina op nos Teletekst (pagina's 405 en 406) waarvoor de dienst de kopij levert. In deze agenda is een breed scala opgenomen van manifestaties, evenementen en jubilea op het terrein van lezen en schrijven en tevens van informatievoorziening in meer algemene zin.

Algemeen

- 50 jaar geleden (juli) verschenen Pastorale 1943 en De redding van Fré Bolderhey van S. Vestdijk

Reeds gestarte manifestaties

-t/m 7 juni: Den Haag, Letterkundig Museum: Tentoonstelling ‘Onwankelbare trouw aan iets dat hij verloren had’, S. Vestdijk en de Anton Wachter-romans. Inl.: Aafke Boerma, tel.: [phone].

-t/m 7 september: Baarn, Kasteel Groeneveld: Tentoonstelling Het Nederland van Nescio. Inl.: 035-5420446.

-t/m 27 september: Den Haag, Louis Couperus Museum: Tentoonstelling ‘Zoo ik íets ben, ben ik een Hagenaar...’, Louis Couperus en Den Haag. Inl.: 070-3640653.

-t/m 30 september: Amsterdam, Theo Thijssen Museum: Tentoonstelling Bedrijvigheid in de Jordaan. Inl.: 020-4207119.

-tot eind februari 1999: Amsterdam, Multatuli-museum: Tentoonstelling Meisjes. Inl.: 020-6381938.

Juni 1998

1	Hoofddorp, de Meerse: Opus One speelt De Trullenhoedster naar een verhaal van Marten Toonder. Inl.: 020-6125034
1	Middelstum, Borg Ewsum (eerste deel), Groningen, GroteMarkt (tweede deel): Van alle tijden, een opera gebaseerd op het verhaal van Van den vos Reinaerde. Regie: Javier López Piñon. Inl.: vvv Groningen, tel.: [phone].
2	100ste geboortedag Ernest van der Hallen (1898-1948)
2	(datum onder voorbehoud): bekendmaking Griffels en Penselen. Inl.: cpnb, tel.: [phone].
3	Middelstum, Borg Ewsum (eerste deel), Groningen, Grote Markt (tweede deel): Van alle tijden, een opera gebaseerd op het verhaal van Van den vos Reinaerde. Regie: JavierLópez Piñon. Inl.: vvv Groningen, tel.: [phone]. Inl.: Ariane Berends, 040-2333626.
4	en 5 juni: Heerlen, Stadsschouwburg: Opus One speelt De Trullenhoedster naar een verhaal van Marten Toonder. Inl.: 020-6125034.
5	Amsterdam, Stadsschouwburg: (tryout) Het Toneel Speelt Leeuwendalers van Joost van den Vondel.
5	Middelstum, Borg Ewsum (eerste deel), Groningen, Grote Markt (tweede deel): Van alle tijden, een opera gebaseerd op het verhaal van Van den vos Reinaerde. Regie: Javier López Piñon. Inl.: vvv Groningen, tel.: [phone].
6	Amsterdam, Stadsschouwburg: (première) Het Toneel Speelt Leeuwendalers van Joost van den Vondel.
6	Arnhem, Stadsschouwburg: Opus One speelt De Trullenhoedster naar een

[p. 187]

	verhaal van Marten Toonder. Inl.: 020-6125034.
6	Nijmegen, Stadsschouwburg: Van Twee tot Twaalf- Tien uur poëzie in Nijmegen. Org. en inl.: Stichting Poëziefestival Nijmegen, Gemma Polders, tel.: [phone] / fax: [phone].
6	en 7 juni: Rotterdam, Park bij de Euromast en Parklaan: dunya Festival, multicultureel evenement met veel aandacht voor muziek en poëzie en optredens van verhalenvertellers. Voor kinderen is er een mini dunya festival. Inl.: Stichting Dunya, tel.: [phone]. E-mail: [e-mail].
7	Amsterdam, Stadsschouwburg: Het Toneel Speelt Leeuwendalers van Joost van den Vondel.
7	Diest, Aula Cultuurcentrum Begijnhof: Literatuur op zondag Hans Vandevoorde over ‘De uitgeverssector’. Inl.: 0032-13333994.
7	Middelstum, Borg Ewsum (eerste deel), Groningen, Grote Markt (tweede deel): Van alle tijden, een opera gebaseerd op het verhaal van Van den vos Reinaerde. Regie: Javier López Piñon. Inl.: VVV Groningen, tel.: [phone].
7	Oss, De Lievekamp: Opus One speelt De Trullenhoedster naar een verhaal van Marten Toonder. Inl.: 020-6125034.
8	Den Haag, Uytenbogaert, Remonstrants centrum voor religie en cultuur: in het kader van de reeks ‘literaire kanselredes’ spreekt C.O. Jellema. Inl.: 070-3250779 / fax: [phone].
9	Amsterdam, De Rode Hoed: uitreiking vsb Poëzieprijs 1998. Genomineerd zijn: Rutger Kopland met Tot het ons loslaat, Gerrit Krol met De kleur van Groningen en andere verhalen, Erik Menkveld met De karpersimulator, Tonnus Oosterhoff met (Robuuste tongwerken,) een stralend plenum, Kees Ouwens met Van de verliezer & de lichtbron, Toon Tellegen met Over liefde en over niets anders en Willem van Toorn met Tegen de tijd. Inl.: Myrle Tjoeng, tel. [phone].
11	300ste sterfdag Balthasar Bekker (1634-1698)
13	150ste geboortedag Cornélie Huygens (1848-1902)
13	Amsterdam, galerie Kadijkveste: opening expositie met recent werk van Simon Vinkenoog en presentatie van zijn nieuwe dichtbundel, Vreugdevuur. Inl.: Uitgeverij Passage, tel.: [phone] t/m 19 juni: Rotterdam, Schouwburg: 29ste Poetry International Festival, met speciale aandacht voor dichters uit Latijns-Amerika. Inl.: 010-2822777.
14	Eindhoven, Vrouw & Cultuur: literaire middag: Anders lezen. Inl.: 040-2128556.
18	Amsterdam, locatie nog niet bekend: uitreiking van de Bruna Gouden Strop. Inl.: Marieke Bemelman, tel.: [phone].
26	tot en met 25 september: Leeuwarden, Frysk Letterkundich Museum: Fedde Schurer (1898-1968), libben en wurk. Inl.: 058-21200834.
27	Nederland 3, nps, 17.00 u.: bekendmaking van de winnaars van de Nederlandse Kinderjury. Inl.: cpnb, tel.: [phone].
27	t/m 20 september: Den Haag, Letterkundig Museum: tentoonstelling Hildebrands Camera [werktitel]. Inl.: Dick Welsink, tel.: [phone].
28	Anton van Wilderode 80
30	Rob Nieuwenhuys 90

Juli 1998

9	100 jaar geleden kende de jury voor de Driejaarlijksche Staatsprijs voor Tooneel aan Alfred Hegenscheidt voor Starkadd een ‘letterkundige aanmoediging’ toe ter waarde van 500 frank.
9	50 jaar geleden verhuisde S. Vestdijk naar Doorn.
9	100ste geboortedag Gerard Walschap (1898-1989)
11	100ste geboortedag Herman de Man (1898-1946)
12	Driek van Wissen 55
18	Simon Vinkenoog 70
18	Aad Nuis 65
22	100ste geboortedag J.K. van Eerbeek (1898-1937)
23	Thea Beckman 75
25	100ste geboortedag Fedde Schurer (1898-1968)
27	Marijke Höweler 60
29	Marja Brouwers 50
31	Cees Nooteboom 65

Voor inlichtingen betreffende de agenda of voor het doorgeven van aanvullingen kan men contact opnemen met het nblc, Jef van Gool, Frank Hockx of Dick Welsink, postbus 43300, 2504 ah Den Haag (tel.: [phone]/175).