Literatuur. Jaargang 13

[p. 321]

Ingekomen uitgaven

❏	Berg, Joop van den. Dé-Lilah. Een vergeten schrijfster van ruim 2000 pagina's Indisch proza. Amsterdam: De Buitenkant, 1996 (Uitgelezen Boeken 6 (1996), nr. 2 (juni)); [48] blz.; 4 losse bijl.; ills.; ƒ 17,50. In de jaren 1897-1901 verschenen bij Gouda Quint te Arnhem en Honig te Utrecht zes forse (deels autobiografische) Indische romans van de inmiddels vergeten auteur Dé-Lilah, achter welk pseudoniem de schrijvende plantersvrouw Lucie van Renesse schuilgaat. Een manuscript met reisverhalen is in het bezit van het Utrechtse antiquariaat Accantus. Van den Berg weet de lezer door deze en een eerdere publikatie in Bzzletin van 1994 nieuwsgierig te maken naar de geheimzinnige schrijfster, wier werk niet eens compleet in Nederlands openbaar bezit is. [pjv]
❏	Bevers, Ton. Georganiseerde cultuur. De rol van overheid en markt in de kunstwereld. Bussum: Coutinho, 1993; 257 blz.; ills.; ƒ 34,50. Bundeling van acht bewerkte en aangevulde artikelen van Bevers over de diverse maatschappelijke aspecten van kunst, het sociale netwerk (kunstenaars, kunstbemiddelaars en kunstminnaars) van de kunstwereld. [pjv]
❏	Bevers, Ton; Antoon Van den Braembussche & Berend Jan Langenberg (ed.). De kunstwereld. Produktie, distributie en receptie in de wereld van kunst en cultuur. Hilversum: Verloren, 1993 (Publikaties van de Faculteit der Historische en Kunstwetenschappen, X); 380 blz.; ills.; ƒ 59, -. Bundel onderzoeksresultaten van het onderwijsprogramma Kunst- en Cultuurwetenschappen van de Erasmus Universiteit. Te bestuderen onderwerpen naast de traditionele zoals klassieke muziek, dans, theater en beeldende kunst, zijn de culturele industrie, popmuziek, film, video, tijdschriften, boeken, reprodukties, kortom: massacultuur. De literaire bijdrage aan deze bundel is van Susanne Janssen: ‘Kopland en de kritiek; het functioneren van de literatuurkritiek, geïllustreerd aan de hand van de consensusvorming over de poëzie van Rutger Kopland’. [pjv]
	Bouwman, A.Th. (red.). Niet alleen kijken. Over het gebruik van handschriften en handschriftencollecties. Vijf lezingen bij het afscheid van prof. dr. P.F.J. Obbema als conservator westerse handschriften van de Universiteitsbibliotheek Leiden. Leiden: Bibliotheek der Rijksuniversiteit, 1996; 111 blz.; ills. De vijf lezingen zijn van Claudine A. Chavannes-Mazel: ‘Niet alleen kijken; enkele dilemma's van een kunsthistoricus’ over de bestudering van miniaturen als onderdeel van een codex; J.P. Gumbert: ‘Handschriftenkunde en handschriftenkamer’ over het onderwijs in de codicologie; G.H.M. Posthumus Meyjes: ‘Bladeren in catalogi’; Alistair Hamilton: ‘An Englishman in Leiden; William Bedwell's album amicorum’; Peter van Zonneveld: ‘De hand van Bilderdijk; een Ilias van kwalen uit 1806’. [pjv]
❏	Geel, Rudolf. Volmaakte schrijvers schrijven niet. Over het scheppingsproces van literaire en andere teksten. Amsterdam: Amsterdam University Press, 1995; 116 blz.; ƒ 25, -. In feite gaat dit boekje van de taalbeheerser Rudolf Geel niet alleen over het schrijven van literaire teksten, maar ook over het schrijven van herdenkingstoespraken, van toespraken in het algemeen, van teksten voor het bedrijfsleven e.d. Maar de hoofdmoot wordt toch gevormd door het schrijven van literaire teksten en het gebruik van beeldspraak, stijl en van andere taalkundige verschijnselen. In een slothoofdstuk behandelt Geel de bruikbaarheid van voorbeelden en modellen. [GvB]
❏	Guépin, J.P. Het humanisme 1350-1850. Baarn: Ambo, 1993; 161 blz.; ƒ 34,90. In kort bestek haalt Guépin het gehele humanistische gedachtengoed overhoop vanaf de middeleeuwen tot en met de Tachtigers met daar tussenin hoofdstukjes over onder andere filologie en bijbelonderzoek, de dialogen van Plato en Valla, geheugentraining en burgerlijk humanisme. De namenindex aan het eind van het boek is geen index, maar een alfabetisch overzicht van behandelde personen met enkele biografische bijzonderheden. [pjv]
❏	Hassink, Martijn. ‘De klant is koning, maar jij bent keizer’. 10 interviews met beginnend grafisch ontwerpers. Amsterdam: De Buitenkant, 1996; 71 blz.; ills.; ƒ 25, -. Bij wijze van afstudeerproject aan de Akademie Industriële Vormgeving te Eindhoven heeft Martijn Hassink tien jonge grafische ontwerpers geïnterviewd, afkomstig van de verschillende opleidingen in Nederland, die allen voor zichzelf zijn begonnen. Hun problemen en ervaringen zijn ongetwijfeld nuttig voor nieuwe starters in die sector. [pjv]
❏	Jansen, Thijs; Frans Ruiter en Jèmeljan Hakemulder (red.). De lezer als burger. Over literatuur en ethiek. Kampen: Kok Agora, 1994; 272 blz.; ƒ 49,90. Negentien opstellen over literatuur en ethiek, een onderwerp waarover in de inleiding wordt gezegd dat na een lange periode van immuniteit van de literatuur de laatste jaren een kentering te zien zou zijn en literatuur en morele waarden weer meer en meer op elkaar betrokken zouden raken. Het boek behandelt een aantal thema's op dit gebied: ‘Literatuur, filosofie, theologie’, literatuur en pedagogie, ‘De legitimatie van cultuurpolitiek’, ‘Recht en literatuur’ en het besluit met enkele losse opstellen over verschijnselen in de modernere letterkunde. [GvB]
❏	Koopman & Van Ommen. Een ontmoeting met de Tovenaar. Over Willem Frederik Hermans in foto's en teksten. z.p.: De Prom, 1996; 126 blz.; ƒ 25, -. Een nogal uitgebreid verslag van het laatste interview met W.F. Hermans,

[p. 322]

	afgenomen door Ares Koopman in Nijmegen op 9 februari 1995. Het boekje, gemaakt door Cathrien van Ommen (fotografie) en Ares Koopman, bevat de correspondentie met Hermans die voorafging aan het interview, een verslag van en commentaar bij het interview en een raadselachtige epiloog. [jvd]
❏	Landwehr, John. Prentgeschenk van 60 abc boekjes. Alphen aan den Rijn: Repro-Holland BV, 1995; 56 blz.; ills. Fraai geïllustreerd overzicht van A tot Z van merendeels negentiende-eeuwse abc-boekjes. In de beschrijvingen geeft Landwehr allerlei wetenswaardigheden over bijvoorbeeld het eerste leerboekje met plaatjes van J.A. Comenius (1658), de zogenaamde Haneboekjes die het van de zestiende tot de negentiende eeuw volgehouden hebben, de thematische (bloemen, dieren, fietsen, de kroning van Wilhelmina, reizen, vaderlandse geschiedenis) abc-boekjes enzovoort. Er is een index op personen, titels en zaken. [pjv]
❏	Mostert, Marco (red.). Communicatie in de Middeleeuwen. Studies over de verschriftelijking van de middeleeuwse cultuur. Hilversum: Verloren, 1995 (Amsterdamse Historische Reeks, Grote serie, 23); 128 blz.; ƒ 25, -. Deze bundel vormt de neerslag van een reeks lezingen in 1992, georganiseerd door de vakgroep Middeleeuwse Geschiedenis van de Universiteit van Amsterdam, gesteund door de internationale themagroep ‘Orality and literacy’ op het nias, en aangevuld met een lezing van Pierre Riché over ‘De plaats van het schrift in de Karolingische beschaving’ uit 1987. Na de inleiding van Mostert volgen bijdragen van Rudi Künzel over ‘Mondelinge overlevering in verhalende bronnen uit middeleeuws West-Europa’, A. Demyttenaere over ‘De auteur en zijn publiek in de Middeleeuwen’ en Franz Bäuml over ‘Scribe et impera: geletterdheid in middeleeuws Duitsland’. Een systematisch ingerichte bibliografie van 702 nummers van de hand van Mostert besluit de bundel. [pjv]
❏	Rooijen, Maurits van (red.). Geschiedenis in de praktijk. Inleiding tot publieksgeschiedenis. 's-Gravenhage: Sdu Uitgeverij, 1994; 169 blz.; ƒ 29,90. Het begrijpelijk schrijven van geschiedenis voor niet-historici vereist speciale vaardigheden. Tien auteurs behandelen evenzovele aspecten van de publieksgeschiedenis, zoals presentatie van geschiedenis in musea, lokale en regionale geschiedschrijving voor een breed publiek, geschiedenis en journalistiek, het samenstellen van gedenkboeken en contractonderzoek. [pjv]