Literatuur. Jaargang 13

[p. 300]

Literatuur-nieuws

Werelt vol drucks

De vereniging van Vrienden van de Universiteitsbibliotheek van Amsterdam verplicht de minnaar van bijzonder drukwerk bijzonder aan zich met de uitgave van de ‘vriendenmapjes’ die de exposities aldaar begeleiden. Van 31 oktober tot en met 6 december 1996 zal in de expositieruimte van de ub de tentoonstelling Menno Simons 500 - Op het spoor van zijn gedrukte werken te zien zijn. Voor deze expositie wordt geput uit de rijke verzameling mennonitica van de Kerkelijke Collecties van de ub. Vriendenmapje nr. 6 bevat vijf prentbriefkaarten met clichés van een kwaliteit die alleen Speciaal Etserij Schuts in staat is te vervaardigen en haarscherp afgedrukt door Gerard Post van der Molen in zijn thuisdrukkerij De Ammoniet. Een toelichting bij de kaarten is van de hand van de conservator Kerkelijke Collecties Piet Visser. Die toelichting is, samen met een algemene inleiding op de tentoonstelling, in een oplage van 275 met de hand gezet uit Times en Nederduits (Fleischman) en in een zeer bijzondere pamfletvorm in twee kleuren gedrukt op Antik gerippt Bütten van Hahnemühle. Een werelt vol drucks tusschen doopersche hel en menniste hemel (Amsterdam 1996; 8 blz.; ills.) vindt men ‘te koop t'Amsterdam, in de Librye van t'Athenaeum Illustre, aen het Singel, tegen over 't Lam’, zoals het impressum vermeldt. Het mapje is vanaf 31 oktober voor ƒ 15, - verkrijgbaar in de tentoonstellingszaal van de ub Amsterdam, Singel 425, Amsterdam; losse kaarten kosten ƒ 1,50; een bijbehorende boekenlegger met een uitspraak van de boer en doopsgezind leraar Jan Thomas uit Surhuisterveen kost ƒ 1, -. De reeds verschenen mapjes betreffen Frederick de Wit, de Rosenthaliana, Multatuli, Suriname en Duizend-en-één-Nacht. Bij voldoende belangstelling kan voor de vriendenmapjes van de ub een bewaarcassette besteld worden, bespannen met natuurlinnen, gemarmerd papier aan de binnenzijde en voorzien van een begeleidend boekje. De prijs daarvan bedraagt ƒ 72,50 bij afhalen op de ub of ƒ 79, - per post. Bestellingen voor de cassette dient men te richten aan De Ammoniet, G. Doustraat 4, 2311 XP Leiden, 071-5130081.

pjv

The Children's World of Learning

Sinds 1994 verschijnt jubileumcatalogus 100 van antiquariaat Forum in diverse delen, onlangs Part Four, onder de koptitel The Children's World of Learning 1480-1880. A collection of printed books, manuscripts, broadsides and prints illustrating four centuries of education and popular culture in Western Europe with



emphasis the Low Countries (Utrecht/'t Goy-Houten 1994-....; ills.; ƒ 50, - per deel; 7 of 8 dln. gepland). Deze uitermate goed verzorgde en rijk geïllustreerde catalogus, die zijn object zeer ruim opvat, zal ongetwijfeld zijn waarde houden als naslagwerk op het gebied van kinder- en jeugdliteratuur. Ieder deel en iedere rubriek bevat een korte inleiding en alle nommers zijn voorzien van uitleg en bibliografische verwijzingen. Voor het laatste deel zijn een ‘“closing” essay on the collection’ van de hand van P.J. Buijnsters, een lijst van de geciteerde naslagwerken en uitgebreide indices voorzien.

De kern van de aangeboden collectie wordt gevormd door de aankoop van een aanzienlijk deel van de beroemde verzameling kinderliteratuur van Mr. C.F. van Veen in 1984, waarna uitbreiding volgde, zowel in tijd (vanaf de vijftiende eeuw) als ruimte (alle aspecten van de schoolopleiding en het sociale leven van jeugdigen). Part One (1994) omvat 529 items op het gebied van abc-of Haneboeken, kalligrafie, spelling en lezen, taalonderwijs (met een flink aantal prijsbanden), kinderpoëzie (waaronder 23 nummers Hieronymus van Alphen) en tijdschriften, in prijs variërend van ƒ 50.000, - voor een verzameling zeventiende- en achttiende-eeuwse kalligrafische bladen tot ƒ 75, - voor een Duits Caesar-commentaar uit 1874. Part Two (1994) met de nrs. 530-1119 biedt incunabelen, zestiende-eeuwse boeken (waaronder een flink aantal Amadis de Gaule) en literatuur (veel edities van Beets' Camera obscura, veel Petronella Moens, veel vertalingen van C. Schmid voor prijzen tot ƒ 35.000, -. Part Three (1995) omvat de nrs. 1120-1660 met de onderwerpen kunst, godsdienst (catechismi, bijbels, gebeden- en psalmboeken, zondagschoolboeken) en Robinson Crusoe in allerlei vertalingen en bewerkingen (robinsonades). De financiële topper in dit deel is het vijfdelige en viertalige tekenboek van Crispyn de Passe uit 1643-1644 voor ƒ 75.000, -. Het recent verschenen Part Four (1996) biedt de nrs. 1661-2175, verdeeld over een veelheid aan onderwerpen: een fraaie collectie Don Quichote en Münch-

[p. 301]

hausen, een enorm aantal volksboeken, veel edities van de Reinaert (waaronder de eerste Zweedse vertaling uit 1621 voor ƒ 32.500, -) en Tijl Uilenspiegel, een afdeling over de vrouw, het huwelijk en sex, prognosticaties, reizen, scheepsrampen en piraterij, geschiedenis, politiek en utopiën en liedboeken.

Opvallend zijn nogmaals edities van Amadis de Gaule van na 1600, werk van F.L. Kersteman, een drietal journalen van Bontekoe, de liedboeken van Bredero, Starter en Valerius.

Wie in het bezit wil komen van deze prachtige catalogi van het antiquariaat van Sebastiaan S. Hesseling, ‘Westrenen’, Tuurdijk 16, 3997 MS 't Goy-Houten, 030-6011955, dient ƒ 50, - per deel te storten op postgiro 1882006, t.n.v. Forum bv, o.v.v. Cat. 100, part 1/4.

pjv

Jaarverslag chi

Het Constantijn Huygens Instituut voor tekstedities en intellectuele geschiedenis (chi) van de knaw heeft het voornemen jaarverslagen uit te brengen. Na de informatiebrochure uit 1993 worden nu de ‘Voortgang en resultaten’ uit de jaren 1993-1995 gepresenteerd, waarna vanaf volgend jaar de echte jaarverslagen zullen volgen. Vanaf 1 maart 1995 is het chi gestructureerd in drie werkgroepen: middeleeuwen, Renaissance en Nieuwe Tijd, die ieder een aantal projecten uitvoeren. Het wetenschappelijk verslag van de werkgroep Middeleeuwen maakt melding van onder andere het project Lexicon Latinitatis Nederlandicae Medii Aevi, het project Artes-faculteit (een repertorium van de Parijse magistri), het project Egmond over de bronnen met betrekking tot de abdij van Egmond en het project middeleeuwse verzamelhandschriften. In de werkgroep Renaissance zijn onder meer ondergebracht het Erasmusproject, de Grotius-projecten, de editie van Spinoza's Ethica, van de vroege Latijnse gedichten van Huygens, van Roemer Visschers Brabbeling, van Cats' Sinne- en minnebeelden en van de brieven van Antoni van Leeuwenhoek. De Nieuwe Tijd houdt, respectievelijk hield zich in de verslagperiode bezig met Hierony-mus van Alphen, met een inventarisatie van Nederlandse literaire brievencollecties en edities uit de negentiende eeuw, met de Studentenschetsen van Klikspaan, met de briefwisseling van Vincent van Gogh, de volledige werken van Coupe-rus, Elsschot en Nescio, met Van de Woestijnes Wiekslag om de kim, Bloems verzamelde essays en kritieken en de gedichten van Achterberg.

Bij alle projecten zijn de daaruit voortvloeiende publikaties uit 1993-1995 vermeld. Praktische informatie over het chi (namen en adressen) besluit dit driejaarverslag. Het correspondentieadres is: Postbus 90754, 2509 LT Den Haag, 070-3820546.

pjv

Reynaert in prent en ex libris

De vereniging Tiecelijn-Reynaert organiseerde, in samenwerking met het stadsbestuur van Sint-Niklaas, in 1995/1996 een eenmale internationale exlibriswedstrijd. De opdracht was bijzonder breed: ontwerp een exlibris of een prent met Reynaert als onderwerp. Doel van de wedstrijd was het stimuleren van de grafische uitbeelding van het Reynaertverhaal en zijn naleving in exlibrisprenten. Maar liefst 428 kunstenaars, uit alle windstreken, zonden 746 prenten in. De jury, onder voorzitterschap van graficus Gerard Gaudaen, bekroonde 7 winaars en nomineerde nog eens 7 andere inzendingen. Winnaar werd David Bekker (Oekraïne) en hij mocht de hoofdprijs, de Immocenter Van Goethemprijs, en een geldbedrag van bf 40.000 mee naar huis nemen. Naar aanleiding van de wedstrijd is een tentoonstelling georganiseerd.

Honderveertig van de ingezonden prenten, waaronder natuurlijk de winnende, zullen nog te bezichtigen zijn tot maart 1997 in verschillende plaatsen in België. Bij deze tentoonstelling is ook een catalogus verschenen onder de titel Reynaert de vos in prent en exlibris. In het



fraai uitgevoerde boekwerkje zijn de mooiste inzendingen afgedrukt, gevolgd door een beknopt overzicht van de geschiedenis van de Reynaert-prent. Voor informatie over de tentoonsteling kunt u terecht bij v.z.w. Tiecelijn-Reynaert, Nijverdalstraat 32, 9100 Sint-Niklaas, België, 03-7760753. De catalogus kost bf 250 of ƒ 14, - (excl. verz.) en is te verkrijgen bij v.z.w. Tiecelijn-Reynaert.

johan van dam

Leidse thuisdrukkers

Leiden is blijkbaar een inspirerende stad voor het produceren van marginaal, bibliofiel drukwerk. De meeste bekendheid geniet uiteraard De Ammoniet van Gerard Post van der Molen, die

[p. 302]

onlangs - na een hele tijd - een zevende hoofdstuk heeft toegevoegd aan zijn alleen voor de vaste abonnees bestemde Groeiboek. Voor dit caput over ‘Drukken in de ijzeren eeuw’ (8 blz.; ills.) heeft Frans A. Janssen getekend, die hierin de introductie van de snelpers in Nederland in de jaren '50 van de negentiende eeuw behandelt. In dat decennium werden hier vooral de lichtere Duitse snelpersen afgezet: zestien van Reichenbach en negentien van Klein, Forst & Bohn. Deze persen waren ook geschikt voor de kleinere drukkerijen die er vooral kranten op drukten. Pas na 1860 begint de eigenlijke industrialisering in de grafische wereld door steeds meer snelpersen door stoom aan te drijven.

De Ammoniet heeft verder een plano het licht doen zien over Leids boekenleed, geleden op de Universiteitsbibliotheek aldaar. De conservator van het oude drukwerk aldaar, drs. R. Breugelmans, doet zijn functie eer aan door de conservering en het herstel van beschadigde banden ter hand te nemen. Extra gelden daarvoor moeten komen uit de verkoop van deze plano (ƒ 7,50 incl. verzendkosten) én uit een brochure die het herstel van Beslers Hortus Eystettensis beschrijft (ƒ 11,50 incl. verzendkosten).

Bestellingen kan men richten aan Drs. R. Breugelmans, ub Leiden, Postbus 9501, 2300 RA Leiden.

Bij de marginale drukkerij De Baaierd - waarachter Silvia Zwaaneveldt schuilgaat - verscheen een fraaie publikatie De blauwe vogel; naar een toneelstuk van Maurice Maeterlinck (Leiden: Donsvlinder 32, 2317 EK Leiden, 1996; [12] blz.; ills.; ƒ 15, -). De oplage van 200 exemplaren is met de hand gezet uit de Garamont en gedrukt op een degelpers in blauwe inkt met één rode initiaal. Het voor kinderen bedoelde verhaal is geïnspireerd op Maeterlincks L'oiseau bleu uit 1909.

pjv

Lezersmarkt 1996

Op zaterdag 5 oktober 1996 zal in de benedenzaal van restaurant De Aker de Lezersmarkt 1996 gehouden worden. Op deze lezersmarkt zullen alle landelijke lezersverenigingen gelegenheid krijgen zich aan het publiek te presenteren door middel van affiches en ander stimulerend materiaal. Men kan er bovendien informatie krijgen van vertegenwoordigers van de verschillende lezersverenigingen.

Restaurant De Aker is te vinden in de uiterste westpunt van Amsterdam, vlak naast de bekende Molen van Sloten. Bezoekers van de lezersmarkt worden dan ook in de gelegenheid gesteld een bezoek te brengen aan het 1000 jaar oude dorpje Sloten en kunnen tegen een kleine vergoeding worden rondgeleid in de molen.

De lezersmarkt is goed bereikbaar met het openbaar vervoer (buslijn 68, tussen Amstelveen/Plein 1960 en Schiphol, via station Lelylaan; buslijn 145, vanaf de Marnixstraat/Leidseplein). Ook met de auto is de markt eenvoudig te bereiken vanaf afslag Sloten (A4). Er is ruime parkeergelegenheid die bovendien gratis is.

GvB

Dag van het Literatuuronderwijs 1996

Op 1 november 1996 organiseren Stichting Bulk Boek's Dag van de Literatuur en Stichting Schrijvers School Samenleving voor de derde keer de Dag van het Literatuuronderwijs in het Jaarbeurs Congrescentrum in Utrecht. Het thema van het symposium is dit jaar ‘Meer in minder tijd?’ De vraag die centraal staat is hoe de literatuurdocent zijn rol in cultuuroverdracht kan blijven vervullen als er minder tijd voor literatuuronderwijs beschikbaar is. Gedurende de dag worden ideeën en ervaringen uitgewisseld onder leiding van schrijvers, deskundigen op het gebied van (literatuur)onderwijs en andere betrokkenen in werkgroepen, lezingen en voorbeeldlessen. Zaken als samenwerking met andere taaldocenten, het gebruik van nieuwe media en de schoolbibliotheek en het leesdossier zullen intensief worden besproken in de werkgroepen. Schrijvers en wetenschappers die hun medewerking aan het symposium hebben toegezegd zijn onder anderen: Frits van Oostrom, Tim Krabbé, Vonne van der Meer, Nelleke Noordervliet, Herman Pleij, Ronald Soetaert en Dirk van Weelden.

Het symposium kost ƒ 160, -, inclusief het later te verschijnen Handboek Literatuuronderwijs Nederlands, koffie, thee, congresmap en uitgebreid lunchbuffet. Voor een programmaoverzicht en inschrijfformulier kunt u bellen naar de administratie van de Dag van het Literatuuronderwijs: 0342-494911.

johan van dam

Tentoonstelling Rasphuis

Van 13 december tot en met 14 februari 1997 is in de tentoonstellingszaal van de Universiteitsbibliotheek in Amsterdam (Singel 425) een expositie te zien over het Amsterdamse Rasphuis.

Vierhonderd jaar geleden (1596) werden mannen die zich hadden misdragen voor het eerst opgenomen in een tuchthuis dat al spoedig de bijnaam het Rasphuis kreeg omdat de gestraften er tropisch hout moesten raspen voor de bereiding van verfstoffen. Het Rasphuis werd zo een van de eerste alternatieve strafinrichtingen en het tuchthuis stond al vroeg model voor andere strafinrichtingen in West-Europa.

Studenten van de studierichtingen Culturele Studies en Kunstgeschiedenis hebben met gebruikmaking van materiaal uit de Universiteitsbibliotheek een tentoonstelling ingericht rond dit fenomeen.

De tentoonstelling is te bezichtigen van maandag tot en met vrijdag van 11.00 tot 16.00 u. De toegang is gratis.

GvB

Nieuwtjes

❏	Het bestuur van het Prins Bernard Fonds heeft de Martinus Nijhoffprijs voor vertalingen toegekend aan de Vlaming paul claes. De prijs (ƒ 100.000, -) wordt op 25 oktober 1996 uitgereikt. Claes vertaalde onder meer Von Platen,

[p. 303]

	Mallarmé, Sappho en Catullus en is bezig met een volledige Rimbaud-vertaling.
❏	Het E. du Perron Genootschap heeft de beschikking gekregen over een tot dusverre onbekende brief van Du Perron uit 1927. De brief is gericht aan Sussanne Lonneux, een Belgisch meisje. In een bijzondere facsimile-uitgave, tezamen met de achtergronden en een analyse van de datering, zal de brief in een oplage van 125 exemplaren worden uitgegeven.
❏	De auteur gerrit krol krijgt de Busken Huetprijs 1996 van het Amsterdamse Fonds voor de Kunst. De prijs (ƒ 15.000, -) wordt Krol toegekend voor zijn essaybundel De mechanica van het liegen. De jury prijst de helderheid waarmee Krol zijn gedachten verwoordt in ‘het mooiste en lenigste Nederlands denkbaar’.
❏	De Multatuliprijs 1996 is toegekend aan rascha peper voor haar roman Russisch Blauw. Aan de prijs, die jaarlijks wordt uitgereikt, is een geldbedrag van ƒ 15.000, - verbonden. De uitreiking zal 15 oktober as. plaatsvinden.
❏	De Amsterdamse publicist en stadshistoricus richter roegholt heeft de Heemschut Persprijs 1996 ontvangen. Hij kreeg de prijs voor zijn gehele oeuvre, verschenen in talloze kranten en tijdschriften. Speciale aanleiding om hem te onderscheiden was het artikel ‘Stadsvernieuwing in Amsterdam’ in het tijdschrift Spiegel Historiael.
❏	thomas ross heeft de Gouden Strop, de prijs voor het spannendste Nederlandstalige boek, gewonnen. Hij kreeg de prijs voor zijn boek Koerier voor Sarajevo. Ross won de prijs ook al in 1987 en was dit jaar met twee titels genomineerd. Hij ontvangt een geldbedrag van ƒ 25.000, -.
❏	De eerste Rijklof Michaël van Goens-prijs, voor jong wetenschappelijk talent op het gebied van de Nederlandse letterkunde, is toegekend aan jeroen steenbakkers. Hij verwierf de prijs met zijn artikel ‘Hermans en Céline’, in: De literaire magneet. Essays over Willem Frederik Hermans en de moderne tijd.
❏	leo vroman heeft de vsb-poëzieprijs 1996 gewonnen. Hij krijgt de prijs (ƒ 50.000, -) voor zijn bundel Psalmen en andere gedichten, waarmee hij volgens de jury een nieuw hoogtepunt toevoegde aan zijn toch al omvangrijke en hooggeprezen oeuvre.
❏	De C. Buddingh'-prijs voor nieuwe Nederlandse poëzie is dit jaar toegekend aan Henk van der Waal voor zijn debuutbundel De windsels van de sfinx. Van der Waal ontving de prijs (ƒ 2.500, -) tijdens het dichtersfestival Poetry International in Rotterdam.

Gerard Durlacher

❏

gerard leopold durlacher (* 1928) is 2 juli jl. in zijn woonplaats Haarlem onverwachts overleden. De in Baden-Baden geboren schrijver studeerde sociologie en ging pas op latere leeftijd schrijven. Hij kreeg voor zijn boek Quarantaine in 1994 de ako-Literatuurprijs, Bert Schierbeek in datzelfde jaar ontving hij voor Drenkeling de Anne Frankprijs.

❏	De in Paramaribo geboren schrijver albert helman (* 1904) is op 10 juli jl. overleden in zijn woonplaats Amsterdam. Helman schreef tientallen romans, waarvan De stille plantage de beroemdste is, dichtbundels en essays. Hij was tevens musicus en diplomaat.
❏	bert schierbeek (* 1918) is 9 juni jl. overleden in zijn woonplaats Amsterdam. Schierbeek schreef romans, gedichten, toneelstukken en essays. Hij verwierf bekendheid als een van de Vijftigers en voorvechter van het experiment in de literatuur.
❏	wouter donath tieges (* 15 mei 1945) is op 14 mei jl. overleden. Tieges was sinds 1973 redacteur bij uitgeverij Meulenhoff, voorts was hij schrijver, dichter en criticus, en tevens vertaler van vele Duitstalige auteurs.

Voor inlichtingen betreffende de agenda of voor het doorgeven van aanvullingen kan men contact opnemen met het nblc, Frank Hockx of Dick Welsink, Postbus 43300, 2504 AH Den Haag, tel.: [phone]/324.

[p. 304]

Literaire agenda

Deze agenda wordt door de dienst Leesbevordering van het nblc (Centrum voor bibliotheken) samengesteld in het kader van Litterair, de literaire pagina op nos Teletekst (pagina's 405 en 406) waarvoor de dienst de kopij levert. In deze agenda is een breed scala opgenomen van manifestaties, evenementen en jubilea op het terrein van lezen en schrijven en tevens van informatievoorziening in meer algemene zin.

Reeds gestarte manifestaties

-	t/m 27 oktober. Haarlem, Teijlers Museum: tentoonstelling Nalatenschap van Godfried Bomans. Inl.: 023-5319010.
-	t/m 30 november. Den Haag, Louis Couperus Museum: tentoonstelling Driemaal oostwaarts. Couperus en Indië. Inl.: 070-3640653.
-	t/m eind november. Amsterdam, Theo Thijssen Museum: tentoonstelling Het familiealbum van Theo Thijssen. Inl.: 020-4207119.
-	t/m 28 februari 1997. Amsterdam, Multatuli-museum: tentoonstelling Multatuli in beeld. Inl.: 020-6381938.
-	t/m 12 januari 1997. Den Haag, Letterkundig Museum, Gerrit Borgerszaal: overzichtstentoonstelling Paul Biegel. Meesterverteller met een rovershart. Inl.: 070-3471114.

Oktober 1996

* begin oktober: Utrecht, Nederlands Filmfestival. Eresaluut voor Jan de Hartog met een retrospectief van op zijn oeuvre gebaseerde films.

* Leonard Frank regisseert bij Theater van het Oosten een Vondel-trilogie 1 Groningen, Doopsgezinde kerk: voordracht door Driek van Wissen. Inl.: mw. J.T. Bours. tel.: [phone].

2 100ste geboortedag Nes Tergast (1896-1974)

2 t/m 12: Kinderboekenweek Nederland. Titel: ‘Heksenketel’. Thema: sprookjes, mythen, sagen, legenden en volksverhalen. Schrijver Kinderboekenweekgeschenk: Imme Dros: De huiveringwekkende mythe van Perseus (met prenten van Harrie Geelen). Maker prentenboekje voor de kleinsten: Annemarie van Haeringen: De Koning bakt een huis.

2 t/m 7 oktober: 48ste Frankfurter Buchmesse. Schwerpunkt Ierland. Inl.: Ausstellungs- und Messe GmbH des Börsenvereins des deutschen Buchhandels, tel.: [phone].

2 Den Haag, Letterkundig Museum: in het kader van de Kinderboekenweek leest Thea Beckman voor uit haar werk. Tel.: [phone].

2 Baarn, 't Poorthuis: voordracht door Lieve Joris. Inl.: mw. M. van Mourik, tel.: [phone].

3 Den Haag, Openbare Bibliotheek: voordracht door Nicolaas Matsier. Inl.: M. Theeuwes, tel.: [phone] of 0181-645106.

3 St.-Oedenrode, De Knoptoren: voordracht door Lieve Joris. Inl.: mw. H. Gerritsen, tel.: [phone]/477677.

3 Duivendrecht, Openbare Bibliotheek: voordracht door Mensje van Keulen. Inl.: S. Niewold, tel.: [phone].

3 Amsterdam, vu: lezing over liefdespoëzie door J.P. Guépin. Inl.: G. de Jager, tel.: [phone].

4 Tilburg, aula Katholieke Universiteit Brabant: L.P. Boonlezing door Patricia de Martelaere. Inl.: 073-6139484 of 013-4663060.

4 Deventer, St. Lit. Act. Bouwkunde: voordracht door Lieve Joris. Inl.: mw. M. van Dijk, tel.: [phone].

5 t/m 2 februari 1997: Den Haag, Letterkundig Museum, dr. W. Moll-zaal: Hendrik de Vries. Inl.: S.A.J. van Faassen of Salma Chen, tel.: [phone].

5 Rhenen, Cunerakerk: voordracht door Herman Koch en Koos van Zomeren. Inl.: M. Sijnesael, tel.: [phone] of 020-5177204.

6 Panningen, Tramhalte: voordracht door Lieve Joris. Inl.: Ria Coehorst, tel.: [phone].

6 Soest, Theater De Lieve Vrouwe: voordracht door Ronald Giphart. Inl.: J. Visser, tel.: [phone].

6 Spijkenisse, Theater de Stoep: voordracht door Mensje van Keulen als bijdrage aan een Kinderboekenweekfeest. Inl.: mw. C. de Kievit, tel.: [phone].

6 Zwolle, Schouwburg Odeon: Hans van de Waarsenburg, Tais Teng, Bies van Ede en de illustratrice Camilla Fialkowski zijn aanwezig in het kader van een Kinderboekenweekmanifestatie. Inl.: mw. T. Nelissen, tel.: [phone].

6 Papendrecht, Theater de Willem: voordracht door Tim Krabbé. Inl.: M. van de Biggelaar, tel.: [phone].

6 Assen, Theater De Kolk: voordracht door Koos van Zomeren. Inl.: mw. E. Noordraven, tel.: [phone] of 050-5033703.

6 Kaatsheuvel, De Efteling, Panoramazaal: sprookjes voor volwassenen door Herman Pieter de Boer. Inl.: Jaap Neele, tel.: [phone] of 0343-453822.

7 Haren, 't Gerechthuis: lezing door Lieve Joris. Inl.: mw. J.G. Dresen, tel.: [phone].

8 Goor, Openbare Bibliotheek: voordracht door Herman Pieter de Boer. Inl.: R. Siteur, tel.: [phone] of 074-2777376.

8 Genemuiden, Openbare Bibliotheek: voordracht door Karel Verleyen. Inl.: M. v/d Kamp, tel.: [phone].

8 Hoogeveen, Openbare Bibliotheek: voordracht door Jean Pierre Rawie. Inl.: mw. B. Bosma, tel.: [phone]/267302.

9 Smilde, Openbare Bibliotheek: voordracht door Rascha Peper. Inl.: A. van der Sluijs, tel.: [phone].

9 Leiden, L.A.K.: voordracht door Helga Ruebsamen. Inl.: mw. E. van Loon, tel.: [phone].

10 Heerlen, S.G. Bernardinuscollege: voordracht door Ronald Giphart. Inl.: mw. F. Schwanen, tel.: [phone].

10 Venray, de Witte Hoeve: voordracht

[p. 305]

door Lieve Joris. Inl.: Toos van Ool, tel.: [phone]/582644.

10 Veghel, De Leesthoeve: voordracht door Helga Ruebsamen. Inl.: A.P.J. van Buul, tel.: [phone]/343337.

10 Oudenbosch, locatie onbekend: voordracht door Mensje van Keulen. Inl.: C. Dijkmans, tel.: [phone] of 078-6184188.

10 Aalten, Theatercafé Schiller: voordracht door Herman Pieter de Boer. Inl.: Milja Andersen, tel.: [phone].

10 't Zandt, Dorpshuis: voordracht door Driek van Wissen. Inl.: J.H. Wiersema, tel.: [phone].

11 Enschede, Openbare Bibliotheek: voordracht door Oscar van den Boogaard. Inl.: mw. M. Bakker, tel.: [phone].

12 Delft, Verpleeghuis De Bieslandhof: voordracht door Jan Wolkers. Inl.: J. Zwaan, tel.: [phone].

12 en 13: Breda, Breda's Museum: Stripdagen. Inl.: 076-5223110.

13 Groet, nh Kerk: ‘Ida Gerhardt en de seizoenen’, door Nicolien van Rhijn (voordracht) en George Vis (muziek). Inl.: 072-5092223.

13 Ede, Buitenzorg: voordracht door Anna Enquist en Gerrit Kouwenaar. Inl.: mw. W.M. Roos, tel.: [phone] of 020-6170393.

13 Den Haag, Letterkundig Museum: kindervoorstelling Majeur Plus speelt ‘Sprookjes van ijskristal’. Tel.: [phone].

14 Zeewolde, De Meermin: voordracht door Lieve Joris. Inl.: mw. S.F. Ebbens, tel.: [phone].

15 Gouda, Café Central: voordracht door Nicolaas Matsier. Inl.: mw. A.M. Boone, tel.: [phone].

15 Nijmegen, O42: voordracht door Cees van der Pluijm. Inl.: D.A. de Ruijke, tel.: [phone].

16 Krimpen a/d Lek, Gebouw Centraal, koetshuis: voordracht door Koos van Zomeren. Inl.: mw. U. Liedorp, tel.: [phone].

17 Apeldoorn, Gigant: literaire avond met Thomas Verbogt en Jan Siebelink. Inl.: mw. F. Noordam, tel.: [phone].

17 Wassenaar, Openbare Bibliotheek: voordracht door Rascha Peper. Inl.: M. Mineur, tel.: [phone].

18 450ste geboortdag Justus Lipsius (1547-1606).

18 Rosmalen, Openbare Bibliotheek: voordracht door Jaap Scholten. Inl.: H. Hendriks, tel.: [phone].

19 Zoetermeer, Stadstheater: uitreiking van de Lucy B. en C.W. van der Hoogtprijs 1996 aan Wessel te Gussinklo voor zijn roman De opdracht. Inl.: 071-5144962.

19 Buxtehude (Duitsland): uitreiking van de Buxtehuder Bulle aan Tonke Dragt voor Turmhoch und Meilenweit

19 Barendrecht, 't Kruispunt: voordracht door Anna Enquist. Inl.: mw. M.A.A. Verheij, tel.: [phone]/615377.

20 Hans Warren 75

20 Purmerend, Theater De Purmaryn: voordracht door Adriaan van Dis. Inl.: mw. C. Rijnbeek, tel.: [phone]/ 452587.

20 Heerenveen, Café Oenemastate: voordracht door Kees van Beijnum. Inl.: dhr. Gaaikema, tel.: [phone].

21 Santpoort, locatie onbekend: voordracht door Lieve Joris. Inl.: mw. M. Hendriks, tel.: [phone].

22 Middelburg, Zeeuwse Bibliotheek: lezing door Lieneke Frerichs over Nescio met accent op ‘Zeeuwse passages’. Inl.: D. Anbeek, tel.: [phone]/633513.

22 Enkhuizen, Openbare Bibliotheek: voordracht door Vonne van der Meer. Inl.: mw. R. Veraar, tel.: [phone].

23 Einde stemperiode Trouw Publieksprijs voor het Nederlandse Boek

23 Wageningen, Openbare Bibliotheek: voordracht door Ronald Giphart. Inl.: Sjaak Driessen, tel.: [phone].

23 Hasselt, Openbare Bibliotheek: voordracht door Adriaan van Dis. Inl.: mw. C. Folkersma, tel.: [phone] of 0578-693226.

23 Zwolle, Schouwburg Odeon: voordracht door Nicolaas Matsier. Inl.: mw. T. Nelissen, tel.: [phone].

24 Oldenzaal, Thijcollege, Schoolgebouw: voordracht door Jean Pierre Rawie. Inl.: mw. I. Klumper, tel.: [phone] of 0545-294606.

24 Den Burg (Texel), Openbare Bibliotheek: voordracht door Kees van Beijnum. Inl.: J. Klerk, tel.: [phone]/312743.

24 Den Haag, Openbare Bibliotheek, filiaal Bomenbuurt: voordracht door Lieve Joris. Inl.: Irene de Jonge, tel.: [phone].

25 Amsterdam, Paradiso: uitreiking van de prijzen van het Amsterdams Fonds voor de Kunst, onder meer de Herman Gorter-prijs aan Gertrude Starink voor De weg naar Egypte, de Multatuli-prijs aan Rascha Peper voor Russisch blauw en de Busken Huet-prijs aan Gerrit Krol voor De mechanica van het liegen

25 Amsterdam, Westerkerk: uitreiking van de Martinus Nijhoffprijs aan Paul Claes voor zijn vertalingen van poëzie uit verschillende talen in het Nederlands.

25 Nieuwendijk, Xinix: voordracht door Koos van Zomeren. Inl.: W. Ouwerkerk, tel.: [phone] of 0162-402774.

25 Den Haag, Openbare Bibliotheek, filiaal Schilderswijk: lezing over De vertellingen van duizend-en-één-nacht door Richard van Leeuwen. Inl.: mw. M. Hartman-Kok, tel.: [phone].

26 en 27. Amsterdam, café Eik en Linde: Plantage-Poëziefestival, met optreden van uitsluitend Vlaamse dichters. Inl.: Ko van Geemert, tel.: [phone].

26 Brummen, Gemeentehuis: interview met Adriaan van Dis en Anil Ramdas door Liliane Baanders. Inl.: mw. M.J. van Goor, tel.: [phone].

26 Eindhoven, Academisch Genootschap: voordracht door Kader Abdolah. Inl. mw. W. Steenken, tel.: [phone].

27 t/m 6 november: Antwerpen-Berchem, Bouwcentrum: Boekenbeurs van Vlaanderen, fax: [phone].

27 Den Haag, Letterkundig Museum: literaire zondagmiddag met Paul Biegel. Tel.: [phone].

27 Amsterdam, Huize Lydia: lezing door Igor Cornelissen. Inl.: mw. R. Kats, tel.: [phone].

29 St.-Annaparochie, Ons Huis: voordracht door Yvonne Keuls. Inl.: mw. L. Rienks, tel.: [phone].

29 Helmond, Speelhuis: voordracht door Willem Jan Otten. Inl.: mw. O. Ferwerda, tel.: [phone].

29 Wolvega, Ons Gebouw: voordracht door Marjan Berk. Inl.: mw. F. Bakker, tel.: [phone].

29 Haarlem, Openbare Bibliotheek:

[p. 306]

voordracht door Nelleke Noordervliet. Inl.: mw. B. Handgraaf, tel.: [phone].

29 Wijhe, Openbare Bibliotheek: voordracht door Kader Abdolah. Inl.: M. Overbeek, tel.: [phone] of 038-4544461.

29 Chaam, skag-gebouw: voordracht door Kristien Hemmerechts. Inl.: Th. v.d. Hondel, tel.: [phone].

30 Alphen a/d Rijn, Parktheater: voordracht door Yvonne Kroonenberg. Inl.: Truus van Dalsum, tel.: [phone]/473047.

30 Oudewater, Openbare Bibliotheek: voordracht door Rascha Peper. Inl.: mw. N. van Selm, tel.: [phone].

31 St.-Annaparochie, Openbare Bibliotheek: voordracht door Marjan Berk. Inl.: W. Andringa, tel.: [phone].

November 1996

* maand november: ob Heerlen, reiz. tent. Op weg naar huis: werken en leven van Gerard Reve.

1 Utrecht, Jaarbeurscongrescentrum: Bulkboek's Dag van het Literatuuronderwijs. Inl.: Karlijn Piek, Bulkboek, tel.: [phone].

1 Groningen, Martinikerk: veertiende Van der Leeuw-lezing, door Ismail Kadare. Inl.: Stichting Van der Leeuwlezing, postbus 72, 9700 AB Groningen (Drs. Anton Brand).

2 t/m 26 januari 1997: Den Haag, Museum Meermanno Westreenianum: tentoonstelling Vader der Dietse dichtren algader, over het werk van Jacob van Maerlant (ca. 1230 - ca. 1295). Inl.: Norma de Goederen, tel.: [phone].

2 Den Bosch, Azijnfabriek: voordracht door Jan Wolkers. Inl.: P. Hoogveld, tel.: [phone].

3 Den Haag, Letterkundig Museum: literaire middag met Neeltje Maria Min en Jan Fontijn. Tel.: [phone].

4 Castricum, Openbare Bibliotheek: voordracht door Gerrit Jan Zwier. Inl.: mw. W. Nobel, tel.: [phone]/ 653732.

4 Zoetermeer, De Boerderij: literaire avond met Ronald Giphart en Serge van Duijnhoven. Inl.: Hilderie Vente, tel.: [phone].

4 Brielle, Openbare Bibliotheek Het Arsenaal: lezing door prof. dr. F.P. van Oostrom. Inl.: mw. M. Weltevreden, tel.: [phone]/418456.

5 Scheveningen, Openbare Bibliotheek: voordracht door Anna Enquist. Inl.: R. van Ginneken, tel.: [phone].

5 Schoonoord, Dorpshuis: voordracht door Rascha Peper. Inl.: A. de Leeuw, tel.: [phone] of 0592-389389.

5 Woudenberg, Openbare Bibliotheek: voordracht door Nicolaas Matsier. Inl.: W. v/d Werfhorst, tel.: [phone].

5 Zwolle, Schouwburg Odeon: literaire middag met Nelleke Noordervliet, Natasha Gerson, Jaap Scholten, Kader Abdolah en Joost Zwagerman. Inl.: Meriam de Kanter, tel.: [phone].

5 Hoogeveen, Openbare Bibliotheek: voordracht door Hans Bouma. Inl.: mw. B. Bosma, tel.: [phone]/267302.

6 Havelte, De Veldkei: literaire avond met Christine Otten, Manon Uphoff en Russell Artus. Inl.: J. Oosterveld, tel.: [phone] of 038-4530460.

6 Eindhoven, tu: voordracht door Jerry Goossens en Josien Laurier. Inl.: J. de Vletter, tel.: [phone].

7 Tongeren, De Velinx: begin tournee A.F. Th. van der Heijden. T/m 23 november onder meer in: Turnhout, De Warande (11 nov.), Brussel, Vrije Universiteit, Aula Q (13 nov.), Gent, Vooruit (16 nov.), Oosterhout, De Bussel (17 nov.), Leuven, Stadsschouwburg (21 nov.) en Aalst, De Werf (23 nov.). Inl.: Behoud de Begeerte, tel.: [phone].

7 Meppel, Zuideinde 76: voordracht door Joost Zwagerman. Inl.: mw. M. de Jonge, tel.: [phone]/255964.

7 Maasland, De Pynes: lezing door Arita Baaijens. Inl.: mw. A.A. Veenland, tel.: [phone].

7 Veenendaal, Hoofdgebouw Chr. Lyceum: interview met Adriaan van Dis. Inl.: mw. J. Bloemheuvel, tel.: [phone] of 0317-614260.

8 Goes, Openbare Bibliotheek: voordracht door Koos van Zomeren. Inl.: mw. L. Grootjans, tel.: [phone]/ 655174.

8 Vledder, Cultureel Centrum De Tippe: voordracht door Adriaan van Dis. Inl.: J. Driehuis, tel.: [phone].

8 Zaltbommel, Cultureel Centrum de Poorterij: voordracht door Nelleke Noordervliet. Inl.: Ans Sipos, tel.: [phone]/513499.

9 Schiedam, Gebouw de Teerstoof: voordracht door Jan Wolkers. Inl.: A. Verhulst, tel.: [phone].

9 Emmen, Theater De Muzeval: Taaltheaternacht Emmen met Tomas Lieske en K. Schippers. Inl.: Ine Boonstra, tel.: [phone].

10 Amsterdam, Openbare Bibliotheek: voordracht door Ronald Snijders. Inl.: mw. Y. Wolfsbergen, tel.: [phone].

11 Enschede, De Vrijhof: voordracht door Michel van der Plas. Inl.: Monique in het Veld, tel.: [phone] of 024-3225471.

11 Kampen, Stadsgehoorzaal: voordracht door Lisette Lewin. Inl.: G.A. Kroeze-Knol, tel:. [phone].

11 IJmuiden, Openbare Bibliotheek: voordracht door Will Simon. Inl.: mw. M. Hendriks, tel.: [phone].

12 Groenlo, Openbare Bibliotheek: voordracht door Nelleke Noordervliet. Inl.: Wilma Overkamp, tel.: [phone]/ 462199.

12 Hardegarijp, De Schalmei: voordracht door Anja Meulenbelt. Inl.: mw. T. Glas, tel.: [phone].

12 Roermond, De Azijnfabriek: lezing door Herman Pieter de Boer. Inl.: Ben Janssen, tel.: [phone] of 077-3542627.

12 Amsterdam, Openbare Bibliotheek: lezing door Jean-Paul Franssens over Belcampo. Inl.: Peter Groenewoud, tel.: [phone].

13 [onder voorbehoud] Epe, R.S.G.N.O.- Veluwe: voordracht door Jan Brokken. Inl.: A.C. Breedveld, tel.: [phone]/614549.

13 Nieuwerkerk a/d IJssel, Openbare Bibliotheek: voordracht door Adriaan van Dis. Inl.: mw. R. Overbeeke, tel.: [phone].

13 Spijkenisse, De Stoep: voordracht door Ronald Giphart en Joost Zwagerman. Inl.: mw. M. van Troost, tel.: [phone]/663784.

[p. 307]

13 Maastricht, Kumulustheater: interview met K. Schippers door Jac Post. Inl.: Hennie Knapen, tel.: [phone].

14 Roosendaal, Zaal Erato: voordracht door Will Simon. Inl.: mw. L. Könst-Brugman, tel.: [phone].

14 Werkendam, Cultureel Centrum De Kwinter: voordracht door Tim Krabbé. Inl.: mw. D. Vermeulen, tel.: [phone]/505495.

15 Goirle, de Wildacker: voordracht door Peter Hoefnagels. Inl.: J. Minnaard, tel.: [phone].

15 Heerenveen, Posthuistheater: voordracht door Hermine de Graaf. Inl.: mw. E. Siebers, tel.: [phone].

15 Den Haag, Theater Branoul: voordracht door A. Morriën. Inl.: André Stek, tel.: [phone].

15 Arnhem, Volksuniversiteit: interview door Wam de Moor met Willem Jan Otten. Inl.: mw. F. Frederiks, tel.: [phone].

15 Den Haag, Haagse Kunstkring: voordracht uit eigen werk door Eva Gerlach. Inl.: André Stek, tel.: [phone].

16 Apeldoorn, Nieuwstraat 377: voordracht door Jan Wolkers. Inl.: mw. F. Noordam, tel.: [phone].

16 Leiderdorp, loi: lezing door Yvonne Keuls en voordracht door Ed Leeflang. Inl.: mw. M. Zoetemelk, tel.: [phone].

16 Zutphen, Vrije School de IJssel: voordracht door Inez van Dullemen. Inl.: R.J. Veltkamp, tel.: [phone].

16 Den Haag, Haagse Kunstkring: voordracht uit eigen poëzie door Anna Enquist. Inl.: André Stek, tel.: [phone].

17 Purmerend, De Purmarijn: voordracht door Ronald Giphart. Inl.: mw. J. Ferninandus, tel.: [phone]/ 425508.

17 Eindhoven, De Effenaar: voordracht door Fleur Bourgonje en Inez van Dullemen. Inl.: Marlene Lunter, tel.: [phone].

17 Gorinchem, Lutherse kerk: voordracht uit eigen werk door Neeltje Maria Min. Inl.: Karin Riethof, tel.: [phone]/649004.

18 Bussum, Openbare Bibliotheek: voordracht door Arita Baaijens. Inl.: mw. J. Zuydgeest, tel.: [phone] of 020-6659987.

18 Brummen, Openbare Bibliotheek: voordracht door Wanda Reisel. Inl.: Hans Broer, tel.: [phone].

19 Zierikzee, S.G. Prof. Zeeman: voordracht door Rascha Peper. Inl.: T. Spinnewijn, tel.: [phone] of 0113-231039.

19 Nijmegen, O42: voordracht door Cees van der Pluijm. Inl.: D.A. de Ruijke, tel.: [phone].

19 Wervershoof, Openbare Bibliotheek: voordracht door Arita Baaijens. Inl.: mw. R. Veraar, tel.: [phone].

19 Nijmegen, O42: lezing over De Toverberg van Thomas Mann door P.F. Thomese. Inl.: P.H. Peeters, tel.: [phone].

19 Wijhe, Openbare Bibliotheek: voordracht door Natasha Gerson. Inl.: M. Overbeek, tel.: [phone] of 038-4544461.

20 Apeldoorn, Openbare Bibliotheek: voordracht door Truusje Vrooland-Löb. Inl.: mw. J. van Alphen, tel.: [phone].

21 Veghel, De Leesthoeve: voordracht door Herman de Coninck. Inl.: A.P.J. van Buul, tel.: [phone]/343337.

21 Bussum, Openbare Bibliotheek: voordracht door Koos van Zomeren. Inl.: mw. J. Zuydgeest, tel.: [phone] of 020-6659987.

21 Heemskerk, Openbare Bibliotheek: voordracht door Joost Zwagerman. Inl.: mw. M. Hermkens, tel.: [phone].

21 Loenen aan de Vecht, Openbare Bibliotheek: voordracht door Armando. Inl.: mw. H. de Groot, tel.: [phone] of 035-6562562.

21 Uithuizen, café De Unie: voordracht door Driek van Wissen. Inl.: mw. H.H. Rispens, tel.: [phone].

21 Wierden, Het Ontmoetingscentrum: voordracht door Yvonne Kroonenberg. Inl.: Janny Wassink, tel.: [phone].

21 Uden, Openbare Bibliotheek: voordracht door Jan Brokken. Inl.: J.H. van Klaveren, tel.: [phone].

22 Rotterdam, K.N.V.B. Gebouw: voordracht door Margriet de Moor. Inl.: mw. A. Rupert, tel.: [phone].

23 100ste geboortedag Joris Vriamont (1896-1961)

23 en 24: Harderwijk, Samenwerkingsprogramma met de Filmkring Noordwest Veluwe, thema 't Sprookje in het Kunstcentrum Catharinakapel. Tel.: [phone].

23 St. Oedenrode, De Knoptoren: voordracht door Ronald Giphart. Inl.: mw. H. Gerritsen, tel.: [phone]/477677.

24 Den Haag, Letterkundig Museum: reportage van de Annie M.G. Schmidt-Voorlees Estafette van 26 november 1995. Tel.: [phone].

24 Harderwijk, Kunstcentrum Catharinekapel: voordracht en vraaggesprek met Tim Krabbé. De film The Vanishing zal worden vertoond, ook regisseur George Sluizer zal worden uitgenodigd. Inl.: J. Brummans, tel.: [phone]/476626.

24 Apeldoorn, Openbare Bibliotheek: voordracht door Anja Meulenbelt. Inl.: K. Meijerink, tel.: [phone].

24 Amsterdam, Openbare Bibliotheek: interview met J.J. Voskuil door Hugo Verdaasdonk. Inl.: mw. Y. Wolfsbergen, tel.: [phone].

25 Westerbork, De Voorhof: voordracht door Joost Zwagerman. Inl.: mw. S.J. Takens, tel.: [phone].

26 Wognum, Openbare Bibliotheek: voordracht door Arita Baaijens. Inl.: mw. C. van Schijndel, tel.: [phone] of 072-5646041.

26 Helmond, 't Speelhuis: voordracht door Kristien Hemmerechts. Inl.: mw. O. Ferwerda, tel.: [phone].

27 Doetinchem, Brasserie De Graafschap: voordracht door Jef Geeraerts. Inl.: mw. L. Messing, tel.: [phone]/ 332816.

27 Bussum, Openbare Bibliotheek: voordracht door Tijs Goldschmidt. Inl.: mw. J. Zuydgeest, tel.: [phone] of 020-6659987.

27 Heesch, Openbare Bibliotheek: voordracht door Eddy van Vliet. Inl.: L.A.A. Kooijman, tel.: [phone].

27 Wageningen, Openbare Bibliotheek: voordracht door Marjan Berk. Inl.: mw. R. Metaal, tel.: [phone]/411556.

29 Deventer, Theater Bouwkunde: voordracht door Herman Koch. Inl.: Martine van Dijk, tel.: [phone].

30 Eindhoven, Academisch Genootschap: voordracht door Jan Brokken. Inl.: mw. W. Steenken, tel.: [phone].